GENEL BİYOLOJİ I

Tek hücreli canlılarda bütün hayatsal olaylar tek hücre tarafından gerçekleştirilir.

Çok hücrelilerde ise hücrelerin farklılaşması ile oluşan dokulardan organ ve organ sistemleri gelişmiştir. Çünkü çokhücreli canlılarda, canlının dış yüzeyinin binlerce katı genişliğinde bir hücrelerarası iç çevre yüzeyi vardır. Bu kadar geniş bir çevre oluşturan hücrelere suyun, besin maddelerinin vb. iletilmesi, iletilen besin maddelerinin hücreler tarafından alınıp, sindirilmesi, sindirilmiş besin maddelerinden enerji üretilebilmesi için oksijenin hücrelere ulaştırılması, metabolik faaliyetler sonucunda meydana gelen boşaltım maddelerinin de vücuttan uzaklaştırılması gereklidir. Bu nedenle çok hücreli hayvanlarda 200 kadar değişik tipte olabilen hücreler bulunmaktadır.

Çok hücreli hayvanlarda 200 kadar değişik tipte olabilen hücreler, özelliklerine göre bir araya gelerek temelde 7 değişik dokuyu oluşturur.

Çok hücreli hayvanlarda 200 kadar değişik tipte olabilen hücreler, özelliklerine göre bir araya gelerek temelde 7 değişik dokuyu, bu dokular da sindirim, solunum ve boşaltım sistemleri gibi ileri derecede organizasyonlu 11 değişik organ sistemini oluştururlar.

Hayvansal organizmalarda vücut yapılarının işleyişi, karşılıklı etkileşim içinde olan ve organizmada düzeni sağlayan iki sistem ile kontrol edilmektedir.

Depolarizasyon: Hücre zarında polarize durumun yani kutuplaşmanın bozulması, iç kısmın (+), dış kısmın (-) yüklü olması durumudur.

Omurgalı hayvanlarda işitme ve denge organı kulaktır. En gelişmiş kulak yapısına memelilerde rastlanır. Bu grupta kulak dış, orta ve iç olmak üzere üç bölümden oluşmuştur. Dış kulak ses dalgalarını toplayarak orta kulak ile arasında yer alan kulak zarına (timpanik zar) iletir. Orta kulakta çekiç (malleus), örs (incus) ve özengi (stapes) adlarını alan 3 küçük kemik sesi iç kulağa iletir. İç kulakta hem işitme hem de denge duyusunu algılayan reseptör hücreler yer alır.

Hayvansal organizmaları dış etkilere karşı koruyan yapı deridir. Derinin canlıyı kimyasal ve fiziksel etkilerden koruması ve mikroorganizmaların içeri sızmasını engellemesi yanında başka işlevleri de bulunmaktadır. Karada yaşayan organizmalarda suyun kaybı, sucul organizmalarda ise vücut içine girişinin önlenmesi deri ile sağlanır.

Hormonlar kimyasal yapılarına göre üç ana grup altında toplanmaktadırlar:

1. Protein yapıdaki hormonlar. (örn: insülin hormonu)

2. Kolesterol türevi (steroid yapıdaki) hormonlar (örn: ovaryum hormonları)

3. Aminoasit türevi hormonlar (örn: tiroid hormonu)

Aksonların sinaptik uç olarak isimlendirilen özelleşmiş uç bölgelerinden salgıladıkları kimyasal habercilere nörotransmitter denir.

Hücrenin dinlenim durumunda iç kısmının negatif, dış kısmının pozitif yüklü olma özelliğine polarizasyon (kutuplaşma) denir.

Bir çok böcekte ses dalgaları ile titreşen vücut kılları vardır. Bazı böcek türlerinde ise timpanal organ adı verilen özel işitme organları bulunmaktadır.

Yanal Organ Su içindeki düşük frekanslı dalgaları algılayan mekanik reseptörlere sahip, sayısız delikten oluşan duyu organıdır. Canlının her iki yanında bulunmaktadır.

Mukus Dokuları kimyasal veya fiziksel etkilere karşı koruyan ve özelleşmiş hücreler tarafından salgılanan kaygan sıvıdır.

Hormonlar organizma tarafından üretilen ve dolaşım sistemi yoluyla işlevin düzenleneceği hedef doku ve organlara bilginin iletilmesini sağlayan kimyasal maddelerdir.

Kan glukoz düzeyini azaltan hormon insülindir.

Rahim iç duvarının büyümesini ve dişilerde ikincil karakterlerin oluşmasını sağlayan hormon östrojendir.

İsteğe bağlı olarak kasılan çizgili kaslar diğer kaslar içinde en hızlı çalışanıdır. Miyosit adı verilen uzun mekik şeklindeki hücrelerden oluşmuşlardır.

Nörotransmitter adı verilen bu maddeler sayesinde mesajlar bir hücreden diğerine aktarılır. Nörotransmitter maddelerden
en çok bilinenleri asetilkolin, adrenalin ve dopamin’dir.

Stratum corneum adı verilen bu tabaka dış ile iç ortam arasında yalıtım görevi görür. Bir süre sonra da dökülürler. Bu tabaka özellikle karasal ortamlara uyum göstermiş sürüngen ve memelilerde oldukça kalındır.