GENEL BİYOLOJİ I

Virüsler konak hücrelerin ölümüne yol açarlar, çeşitli derecelerde hastalıklara neden olurlar. Kanserli hücre oluşumunda rol alırlar ve vektör görevi görürler. Doğru cevap D seçeneğidir.

Prionlar  patojendirler, insan ve hayvanlarda merkezi sinir sistemi hastalıklarına neden olurlar. İnsan ve büyükbaş hayvanlarda görülen “deli dana” hastalığıne neden  olurlar. Doğru cevap C seçeneğidir.

Chytridiomycetes sınıfı funguslar  Zoospor denilen flagellalı ve hareketli sporlara sahip olması ile diğer funguslardan ayrılırlar. Kaynak sularında ve nemli topraklarda yaygın olarak bulunur. Serbest yaşayan ve organik materyallerin yıkımını sağlayan türler yanında hayvan, bitki ve protistler için patojenik olan grupları da içermektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Hücre duvarı, hücreyi osmotik lizize karşı korur, hücreye şeklini verir. Prokaryotik hücre duvarında, iki özel disakkarid kısa amino asit zincirleri ile çapraz bağlanarak peptidoglukan polimerini oluştururlar.

Endosporlar, bazı bakteriler, özellikle Bacillus ve Clostridium cinslerine dahil türler hücrelerinin içerisinde endospor olarak isimlendirilen özel yapılar oluşturabilirler. Endosporlar kurumaya, radyasyona, ısıya, asitlere ve kimyasal dezenfektanlar gibi faktörlere karşı çok dirençlidirler.

Crenarchaeota çoğunlukla bilinen tüm organizmalar içinde en yüksek sıcaklıklarda yaşayan hipertermofilleri içerir. Bunların gelişme sıcaklığı 80°C’nin üstündedir. Hipertermofillerin çoğu kemolitotrofiktir. Bununla birlikte termofilik olan üyeleri de vardır. Bu grup içinde termofilik olmayan serin ve soğuk çevrelerden izole edilen buz içinde yaşayanlar da Crenarchaeota içinde yer almaktadır.

Hifler bir araya gelerek ağsı bir yapı oluşturur ki bu yapıya misel (tallus) adı verilir.

Eşeysiz sporlar sporangium adı verilen bir kese içinde oluşmuşsa sporangiospor adını alır.

Glomeromycetes: Oldukça küçük bir gruptur ancak ekolojik olarak öneme sahiptir. Bilinen türleri otsu bitki kökleri ile bazen de ağaçsı bitkiler ile ortak yaşam gösterirler. Bu grup üyeleri bitkilerden bağımsız olarak gelişme yeteneğine sahip değildir ve sadece eşeysiz olarak üreyebilirler.

Basidiomycetes: Birçoğu ticari olarak geliştirilen ve yenebilen Agaricus gibi şapkalı mantarlar ile Amanita gibi zehirli mantarlardır. Bu grup içerisinde maya, bitki ve insanlar için patojen türler bulunmaktadır. Genellikle tallusa sahiptirler. Fakat bazıları tipik maya formundadır.

Bakteri virüsleri olan bakteriyofajların çoğalmasında 5 basamak gözlenir. Bunlar sırasıyla:

Viroidler protein bir kılıf ile çevrili olmayan çıplak, kısa, RNA parçalarıdır. Viroidler en fazla 400 ribonükleotid uzunluğunda olup, tek zincirli RNA molekülünün katlanması ile çift iplikli hale gelirler. Bu şekilde 3 boyutlu yapı kazanırlar. Viroid hastalıkları bitki büyümesinin bozulması ile karakterize edilmektedir. RNA molekülü hiç protein kodlayan gen içermez ve bu nedenle de çoğalması için tamamen konukçu fonksiyonuna bağımlıdır.

Ne virüs ne de bakteri olmayan ve hücresel yapıya sahip olmayan prionlar, kendi kendini eşleyebilen ve enfekte proteinlerin yapımını sağlayan proteinlerdir. Nükleik asit içermezler. Sinir sistemi hücrelerinde doğal olarak üretilen normal proteinlerin katlanma şeklinin değişerek patojen ve enfeksiyon yapma özelliğindeki prionların oluştuğu düşünülmektedir. Yapılan çalışmalar prionların sıcak, radyasyon ve kimyasal muameleye rağmen yaşadıklarını göstermiştir.

Gram-pozitif bakteriler lizozim ile muamele edilirse hücre duvarı parçalanır ve plazma membranı ile tüm halde hücre kalır. Bu tip yapıya protoplast adı verilir

Plazmid, bakteri kromozomundan ayrı küçük DNA parçalarıdır. Kromozomdan bağımsız olarak çoğalırlar.

Filogenetik sınıflandırmaya göre funguslar Chytridiomycetes, Zygomycetes, Glomeromycetes, Ascomycetes ve Basidiomycetes olmak üzere beş farklı sınıfa ayrılmaktadırlar.

Chytridiomycetes: zoospor denilen flagellalı ve hareketli sporlara sahip olması ile diğer funguslardan ayrılırlar. Kaynak sularında ve nemli topraklarda yaygın olarak bulunur. Serbest yaşayan ve organik materyallerin yıkımını sağlayan türler yanında hayvan, bitki ve protistler için patojenik olan grupları da içermektedir.

Nükleik asit ve proteinden ibaret virion yapısı kısaca nükleokapsid olarak adlandırılır. Virüslerin kimyasal yapıları da farklılıklar gösterir. Virionun nükleik asidi her zaman partikül içinde bulunur. Etrafında bunu sarmalayan protein kılıfa kapsid denir. Protein kılıf, protein alt üniteleri yada kapsomer olarak adlandırılan ve belirli sayıda ve tekrarlanan bir kalıp oluşturan tek tek protein moleküllerinden meydana gelmiştir ve elektron mikroskop ile görülebilen morfolojik ünitedir. Sadece birkaç virüste tek bir çeşit protein alt ünitesi vardır.

Bakteri virüsleri olan bakteriyofajların çoğalmasında 5 basamak gözlenir. Bunlar sırasıyla: 1. Adsorbsiyon: Virüsün özel reseptör bölgeler ile konak hücreye yapışması, 2. Penetrasyon: Virüs nükleik asitinin konak hücre içine girmesi (kapsid dışarıda kalır), 3. Biyosentez: Bakteri DNA’sının parçalanması, virüs nükleik asiti ve protein kılıfın sentezlenmesi, 4. Olgunlaşma: Sentezlenen virüs kısımlarının bir araya getirilerek olgun partikül haline gelmesi, 5. Salınım: Virüsün hücreyi parçalayarak dışarı dağılmasıdır.

Lizogeniyi içeren bir diğer olay da transdüksiyon’dur. Bu işlemde, bir hücreye ait DNA parçası bir diğer hücreye bir bakteriyofaj DNA’sı aracılığı ile transfer edilir.

Prionlar ve İşlevi Ne virüs ne de bakteri olmayan ve hücresel yapıya sahip olmayan prionlar, kendi kendini eşleyebilen ve enfekte proteinlerin yapımını sağlayan proteinlerdir. Nükleik asit içermezler. Sinir sistemi hücrelerinde doğal olarak üretilen normal proteinlerin katlanma şeklinin değişerek patojen ve enfeksiyon yapma özelliğindeki prionların oluştuğu düşünülmektedir