GENEL BİYOLOJİ I

Filum: Ascomycetes

Ekmek mayası gibi tek hücreliden ekmek küfü gibi ipliksi yapıdaki türlere kadar çok zengin, insanlar için yararlı ve zararlı pek çok türü içine alan bir bölümdür.

Subregnum: Parazoa

Radyer simetrili ya da simetrisiz çok hücrelilerdir. Vücut hücreleri diğer çok hücrelilerden farklı olarak doku ve organları meydana getirmez. Duyu, sinir ve kas hücreleri de bulunmaz. Bütün hayatsal olaylar birbirinden bağımsız olan hücreler tarafından meydana getirilir.

Subdivisio: Protostomia

Sölom boşluğu açısından protostomlarda üç ayrı durumla karşılaşılır. Buna göre de Acoelomata, Pseudocoelomata ve Eucoelomata (Coelomata) olmak üzere üç ayrı gruba ayrılırlar.

1967’li yılında Whittaker, canlıların beş Alemli bir sistemde sınıflandırmayı önerdi. Bu sistemde en altta Monera adı verilen ve prokaryotların yer aldığı bir alem yerleştirilmiştir. İkinci alem, çok geniş olup farklı canlı gruplarının yerleştirildiği Protista’dır. Genel olarak tek hücreli veya koloni oluşturan prokaryotik canlılar bu aleme yerleştirilir. Bu gruplar bitki, mantar ve hayvanların ilkelleri olarak da nitelendirilebilir. Whittaker’in önerdiği diğer alemler, Plantae (Bitkiler), Fungi (Funguslar) ve Animalia (Hayvanlar)’dır. Bu sistemde, yukarıya doğru çıkıldıkça daha gelişmiş gruplar yer alır.

1990’lı yıllarda, filogenetik çalışmaların hızlanmasıyla her canlının hücrelerinde bulunan ribozomal RNA moleküllerininin akrabalık ilişkilerini açıklamada yararlı olabileceği düşünülmüştür. Çok farklı canlıların RNA’sı üzerine yapılan çalışmalar değerlendirilmiş ve bütün canlıların üç büyük grupta toplanabileceği gösterilmiştir. Böylece yukarıda saydığımız taksonomik kategorilerin en üstünde yer alan “Domain” kategorisi oluşturulmuştur.

Bir hücreli, bakterilere benzeyen ancak canlılar için son derece ekstrem sayılabilecek koşullarda gelişebilen canlılardır. Bakterilerden biyokimyasal ve genetik olarak faklı bir grup oldukları 1970’li yıllarda fark edilmiştir.

Alveolat grubu, Apicomplexan’lar ise hayvanlarda zorunlu parazit olarak gelişirler, sıtmaya neden olan Plasmodium bu gruptadır.

Divisio Bryophyta (Karayosunları) Karasal bitkilerin en ilkel grubudur. Sudan karaya geçişle ilgili kök benzeri rizoidler, havalandırma odacıkları veya ilkel stoma ve iletim elemanları gibi yapılar Karayosunlarında gelişmeye başlar

Ülkemizde en yaygın olarak bulunan Gymnospermae üyeleri Coniferopsida sınıfına dahildir. Hemen hemen her bölgemizde ormanlar oluşturan iğne yapraklı Pinus (Çam), Picea (Ladin), Cedrus (Sedir), Abies (Göknar) türleri eşeyi üremeleri sırasında kozalak oluştururlar. Diğerleri kadar geniş ormanlar oluşturmamakla birlikte Cupressus (Servi), Taxus (Porsuk), Juniperus (Ardıç) da Açık Tohumlu bitkiler arasında yer alır.

Ekmek mayası gibi tek hücreliden ekmek küfü gibi ipliksi yapıdaki türlere kadar çok zengin, insanlar için yararlı ve zararlı pek çok türü içine alan bir bölümdür. Eşeyli üremelerinde askospor, eşeysiz üremelerinde ise konidyum adı verilen yapıları oluştururlar. Bu grubun suyosunlarıyla oluşturduğu farklı bir yaşam şekli de likenlerdir. Liken oluşturan mantarlar çevremizde çok yaygın olarak bulunurlar.

Latincede knide- ısırgan anlamına gelmektedir. Bu filuma Knitliler adının verilmesinin nedeni knidosit ya da nematosit adı verilen yakıcı kapsül hücrelerinin bulunuşudur. Bir sınıfı hariç hepsi radyer simetri gösterirler. Knitlilerin en ilginç özelliklerinden birisi dimorfizm göstermeleridir. Yani aynı tür içinde birbirinden farklı iki tip birey görülür. Bunlardan sessil yaşayana polip, serbest yüzene de medüz denir.

Nema=iplik; Eidos=şekil, biçim demektir. Nematodlar iğ ya da iplik şeklinde uzun vücutlu yuvarlak kurtlardır. Serbest yaşayan formları bir kaç milimetre olurken, parazit formlar küçük boylardan metrelerce boya kadar olabilirler  Pseudosölömata’nın önemli diğer filumları olarak Acanthocephala (Başı dikenliler), Nematomorpha (İpliksi solucanlar, Kıl solucanları) ve Kamptozoa (Entoprocta)’dır.

Diplomonad, Euglenozoa, Alveolat’lar, Stramenopile’ler ve Amoebozoa protistler grubunda yer almaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Sümbül, Zambak, Palmiye ve Buğday Liliopsida sınıfındandır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Zygomycetes grubunun üyeleri çok nukleusludur ve zigospor üretirler. Toprak ve çürüyen artık bitki materyali üzerinde gelişirler. Özellikle besinlerin bozulmasından sorumlu olan Rhizopus gibi üyeleriyle tanınırlar.

Chytridiomycetes zoospor adı verilen kamçılı hücreler üreten tek hücreli, koloni oluşturan türleri bulunan Serbest yaşayan ve organik materyali parçalayan üyelerin yanında insan, hayvan ve protistlerde parazit olarak yaşayan türleri bulunan bir filumdur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Arthropoda Bilinen hayvan türlerinin çoğunu kapsayan en büyük hayvan filumunu oluştururlar. Vücutları bir çok segmentten meydana gelir. Ancak bunların segmentleri aynı yapılışta değildir. Vücutlarında baş, toraks ve abdomen gibi vücut kısımları ortaya çıkmıştır. eklemli üyelere sahiptirler. Bir grubunda (İnsecta-böcekler) ayrıca uçmayı sağlayan kanatlar da meydana gelmiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Chordataların erken embriyonik dönemlerinde mutlaka sırt tarafında boru şeklinde bir sinir şeridi vardır. Bir ilkel omurga (notokord) mevcuttur. Yutakta solungaç yarıkları bulunur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Annelida, Arthropoda, Mollusca ve Molluscoidea Eucoelomata grubuna ait olan filumlardır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Rotatoria Pseudocolomata grubuna ait bir filumdur. Doğru cevap C seçeneğidir.