GENEL BİYOLOJİ I - Deneme Sınavı - 39

Hücre duvarı, hücreyi osmotik lizize karşı korur, hücreye şeklini verir. Prokaryotik hücre duvarında, iki özel disakkarid kısa amino asit zincirleri ile çapraz bağlanarak peptidoglukan polimerini oluştururlar. Bakterilerde hücre duvarı Gram boyanma özelliğine göre Gram-pozitif ve Gramnegatif olarak iki farklı yapı gösterir. Gram-pozitif bakterilerde kalın bir peptidoglukan (murein) tabaka vardır. Gram-negatiflerde ise peptidoglikan tabaka daha ince olup bunun üzerinde bir dış tabaka bulunur. Doğru cevap B'dir.

Prokaryotlarda hücre duvarı dışında polisakkarit (bazen protein veya glikoproteinler) yapısında tabakalar bulunmaktadır. Bu tabakalar sıkı bir matriks şeklinde düzenlenmiş ise kapsül olarak isimlendirilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Flagella (Kamçı), bazı bakterilerde hareket flagella adı verilen özel yapılar ile sağlanır. Flagella protein yapısındadır. Bakteriyal hücrelerden bazılar kayarak katı yüzeyler boyunca hareket edebilirler. Bunun yanında prokaryotlar çevresel uyaranlara cevap olarak da hareket edebilirler. Kemotaksi, fototaksi, aerotaksi gibi çeşitli hareket şekilleri gösterirler. Doğru cevap D'dir.

Fimbria, bakterilerin hepsinde bulunmayan, bazı prokaryotik hücrelerin yüzeyinde protein yapısında kısa, saç görüntüsünde yapılar bulunmaktadır. Bunlar fimbria olarak isimlendirilir. Flagelladan daha kısa, daha ince ve düz olup, sayıları fazladır. Bakterilerin hücre yüzeylerine tutunmasında rol oynar. Patojenlerin dokulara yapışmasını sağlayarak fagositik hücrelere direnç gösterir ve bakteriyel virulans artar. Doğru cevap E'dir.

Hücre mebranı, hücre duvarı altında, ince ve sitoplazmayı saran bir zardır. Hücre membranı sitoplazmayı çevreler ve korur. Hücre membranı seçici bir geçirgenliğe sahiptir. Madde alışverişinde önemli bir rol oynarlar. Fosfolipid molekülleri paralel iki sıra halinde dizilmiştir. Doğru cevap E'dir.

Depo granülleri, enerji rezervleri, hücresel yapının inşası için gerekli birimleri içeren kümelerdir. Hücreler aşırı besin bulunan ortamlarda ürediğinde sıklıkla gözlenir. Glikojen karbon ve enerji deposudur. Bir çok bakteri, çevrede besin azaldığında polifosfat granülleri biriktirirler. Fotosentetik bakterilerde elektron kaynağı olarak sülfidleri kullanırlar ve kükürt granülleri biriktirirler. Doğru cevap B'dir.

Prokaryotların bazı işlevleri şöyledir: Çeşitli maddelerin üretilmesinde ve doğada madde çevriminde rol oynarlar. Bir kısmı atmosferik azotu tesbit etme özelliğine sahiptirler. Atmosferik azotu amonyağa çevirerek amino asit ve proteinleri üretmek üzere organik asitlere dönüştürülebilirler. Atık su arıtılmasında, peynir, yoğurt, turşu, sirke gibi çeşitli gıdaların ve antibiyotiklerin üretilmesinde önemli bir rol oynarlar. Doğru cevap A'dır.

Filogenetik sınıflandırmaya göre funguslar Chytridiomycetes, Zygomycetes, Glomeromycetes, Ascomycetes ve Basidiomycetes olmak üzere beş farklı sınıfa ayrılmaktadırlar. Doğru cevap E'dir.

Bakteri virüsleri olan bakteriyofajların çoğalmasında 5 basamak gözlenir. Bunlar sırasıyla:
1. Adsorbsiyon: Virüsün özel reseptör bölgeler ile konak hücreye yapışması,
2. Penetrasyon: Virüs nükleik asitinin konak hücre içine girmesi (kapsid dışarıda kalır),
3. Biyosentez: Bakteri DNA’sının parçalanması, virüs nükleik asiti ve protein kılıfın
sentezlenmesi,
4. Olgunlaşma: Sentezlenen virüs kısımlarının bir araya getirilerek olgun partikül haline
gelmesi,
5. Salınım: Virüsün hücreyi parçalayarak dışarı dağılmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Hücre duvarı, hücreyi ozmotik lizize karşı korur.Bakterilerde hücre duvarı Gram boyası ile boyanma özelliklerine göre iki farklı gruba ayrılır. Gram-negatif bakterilerde hücre duvarının peptidoglikan tabakası Gram-pozitiflere göre daha incedir. Arkea grubunun hücre duvarındaki peptidoglikan yapısı bulunmaz. Dolayısı ile III ve IV. önermeler yanlıştır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Hücre membranındaki proteinler fosfolipid matriksine gömülmüş halde bulunurlar. Hücre membranı seçici geçirgendir. Hücre membranındaki proteinler dış yüzeyde hidrofilik değil hidrofobiktir. Hücre membranında fosfolipid molekülleri paralel iki sıra halinde dizilmiştir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Plazmid, bakteri kromozomundan ayrı küçük DNA parçalarıdır. Kromozomdan bağımsız olarak çoğalırlar. Doğru cevap E seçeneğidir.

Mikrobiyal ökaryotlar Protista yada kısaca Protistler olarak bilinir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Hücre duvarı yapısında, polisakkarid olarak glukan, galaktoz, kitin, kitozan, mannan ve selüloz en fazla bulunanlarıdır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Üremeleri eşeyli ve eşeysiz olmak üzere iki tiptir. Protozoaların parazitik türleri vardır. Genellikle renksiz ve hareketlidirler. Bazı türleri kist oluşturabilir. Hücre duvarları yoktur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Eşeyli üremede ise bazı silli bir hücrelilerde (Terliksi hayvan) konjugasyon adı verilen özel bir eşeyli üreme şekli görülür. Bu olayda ağız ağza gelen iki birey (hücre) mayoz geçirerek haploid duruma gelmiş mikronukleusların yarısını karşılıklı olarak değiştirirler, böylece genomları değişmiş iki birey ortaya çıkar. Diğer durumda ise nukleusları yine haploid duruma gelmiş (gamet) iki ayrı hücre birleşir diploid yeni bir hücre (zigot) oluştururlar. Bu tip eşeyli üremeye de kopulasyon adı verilir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Bir virüsün konak hücre içine girip çoğalması ve olgun virüs partikülleri halinde etrafa dağılması ile konak hücrenin parçalandığı sürece litik döngü adı verilir. Virüs genomunun konak hücre genomuna bağlanarak çoğaldığı, konak hücrenin parçalanmadığı ve ancak uyaranlar varlığında virüsün litik döngüyü izlediği süreç Lizogenik döngüdür. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Nükleik asit içermezler. Patojendirler, insan ve hayvanlarda merkezi sinir sistemi hastalıklarına neden olurlar. Sinir sistemi hücrelerinde doğal olarak üretilen proteinlerden meydana geldikleri düşünülmektedir. Prionların hücre zarları yoktur. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Bakterilerde esas kromozomdan ayrı olarak bulunan ve kromozomdan bağımsız olarak çoğalabilen küçük DNA parçalarına plazmid adı verilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Bazı bakteri türlerinin içerisinde oluşan ve kurumaya, radyasyona, ısıya, asitlere ve kimyasal dezenfektanlara karşı oldukça dirençli olan yapılara endospor adı verilir. Doğru cevap E seçeneğidir.