GENEL BESLENME

Menopoz döneminde bazı besin ögelerine gereksinim azalırken (örneğin demir), bazılarında (örneğin kalsiyum) artış olmaktadır. Genelde sebzeler, meyveler, tam tahıllar ve kalsiyumdan zengin; enerji, kafein ve yağdan fakir bir beslenmenin gerekliliği kabul edilmektedir. Menopozda östrojen düzeyinin azalması ile kadınların kemik kaybı hızlanır. Bu nedenle kalsiyum gereksinmesi artar. Kalsiyum alımını arttırmak kemik kaybının yavaşlamasına yardım eder. Doğru cevap D seçeneğidir.

Bebek doğduğunda ağzı ilk 4 ay sadece emme ve yutma işlevini yapmaktadır. Besini çiğneme ya da ağzında çevirme yeteneği gelişmemiştir. İlk dört ayda emme ile yutulan besinler doğrudan mideye gelir. Bu nedenle bebeğe verilecek besinlerin sıvı kıvamda olması gereklidir. Anne sütü bebekler için ilk 6 ay tek temel besindir. Kolayca yutulduğu gibi çocuğun büyüme ve gelişmesini sağlayan enerji, protein, vitamin ve mineralleri de içerir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Gelişimi normal ve sadece anne sütü alan bebeklerde, altı aydan önce tamamlayıcı besinlere başlanmamalıdır. Besinler çocuğa teker, teker başlanmalıdır. Her yeni besin alışana kadar az miktarda verilir. Çocukta herhangi bir olumsuzluk görülmezse miktarı arttırılır. Karışım olarak değil sade besin verilmelidir. Çocuk bir besine alıştıktan 3-4 gün sonra yeni besin denenir. Çocuk bir besini aldıktan sonra allerji gelişirse besin hemen kesilir, 15-20 gün sonra tekrar denenir. Sebze, meyve, pirinç, mercimek vb. gibi besinler iyice yıkandıktan sonra hazırlanmalıdır. Besinlerin kıvamı, süt çocuğunun gereksinimine ve motor gelişimine uygun olarak, bebek büyüdükçe dereceli olarak artırılmalıdır. Yeni besin çocuk tokken değil, açken verilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Çocuğun aldığı enerjinin yeterli olup olmadığı büyümenin izlenmesi ile anlaşılır. Günlük enerji gereksinimi yetişkinlerde 30-40 kkal/kg/gün iken oyun çağındaki çocuklarda yaklaşık iki katı kadardır. Pratik olarak; enerji gereksinimi: 1100+(yaş x 100) formülü ile hesaplanabilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Adolesan dönem, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden hızlı büyüme gelişme ve olgunlaşma süreçleriyle çocukluktan yetişkinliğe geçiş dönemidir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından 10-19 yaş grubu bireyler adolesan olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yaşlılar sağlıklı bir yaşam için şu önerilere uymalıdır. Besin çeşitliliğine dikkat edilmeli, ideal vücut ağırlığı korunmalı, günlük sodyum alımı azaltılmalı, düşük yağlı ve düşük kolesterollü besinler tüketilmeli, posa alımı arttırılmalı, sıvı tüketimi arttırılmalı, sigara içilmemeli, alkol ve kafein alımı sınırlandırılmalı, ağızdan beslenmenin yeterli olmadığı durumlarda besin ögesi (vitamin-mineral vb.) suplementasyonu yapılmalı, günde 30 dakika yorucu olmayan orta düzeyde fiziksel aktivite yapmaları önerilmelidir. Günde 1 saat spor yaşlı bireyler için ağır gelebilecektir. 

Proteinlerin, egzersiz süresince enerjiye katkısı çok azdır. Sadece uzun süreli egzersizlerde özellikle dallı zincirli amino asitlerin enerjiye katkısı artmaktadır (%2-5 oranında). Sporcularda enerjinin yağdan gelen oranı %20-25 civarında tutulmalıdır. Yağ tüketiminin artırılması ile, karbonhidrat tüketiminin azalmasına bağlı olarak performans olumsuz yönde etkilenebilmektedir. Vitamin ve mineraller, vücutta enerji metabolizmasında, kasların kasılıp gevşemesinde rolleri nedeniyle yeterli alınması önemlidir. Sporcu içecekleri, tüm sporcular için gerekli değildir. Fakat bir saatten fazla egzersiz yapan sporcular için önemlidir. Bu nedenle uzun mesafe koşucuları, bisikletçiler, ve diğer dayanıklılık sporu yapanlarda performansa etkisi olabilir. Antrenman, müsabaka ve günlük yapılan egzersizler esnasında kullanılan en önemli enerji kaynağı karbonhidratlardır. Besinler ile alınan karbonhidratlar vücutta glikojen olarak depolanırlar. Uzun süren egzersizler sırasında vücutta depolanan glikojen glikoza yıkılarak egzersiz için gerekli enerjiyi sağlar. Enerji üretiminin yanı s ıra egzersiz süresince kan şekerinin dengede tutulabilmesi, hipogliseminin (düşük kan şekeri) önlenmesi ve erken oluşan yorgunluğun önlenebilmesinde önemlidir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Beklenen ağırlık kazancı 1-2 kg dır. Cevap B şıkkıdır.

Beden kitle indeksinin; <18.5 altında olması zayıf, 18.5-24.9 normal kilolu, 25-29.9 fazla kilolu, 30-34.9 şişman derece 1, 35-39.9 şişman derece 2,  >40 üzerinde olması morbid (aşırı) şişman derece 3'ü ifade eder. 18,5-24,9 aralığı normal kiloyu ifade eder. Doğru cevap B seçeneğidir.

1800 kalorinin altına düşmemelidir.

C şıkkı hariç diğer şıklarda söylenenlerin tersi geçerlidir. Cevap C şıkkıdır.

Kalp damar hastalıkları, tüm dünyadaki ölümlerin nedenlerinin ilk sırasındadır. Günümüzde dünya nüfusunun %25’i kalp damar hastalıklarından etkilenmektedir. Ülkemizde TÜİK-2009 verilerine göre dolaşım sistemi hastalıkları nedeniyle ölüm oranı cinsiyet ayrımı olmaksızın %39.9’dur. Doğru cevap A seçeneğidir.

7-8. aylarda verilmelidir.

10-19 yaş grubu adolesan olarak kabul edilir. Cevap C şıkkıdır.

65 yaş ve üzeri yaşlı kabul edilir. Cevap c şıkkıdır.

Posa alımı arttırılmalıdır. Cevap B şıkkıdır.

50/(1.60x1.60)= 19.53 Cevap C şıkkıdır.

3 ana öğünün yanında yan öğünlerde olmalıdır. Cevap B şıkkıdır.

Her zaman sterildir, ısı derecesi idealdir. Besin ögesi bileşimi bebeğin gereksinmelerine uygundur. Koruyucu etmenler içerir. Anne sütü alan bebeklerde solunum yolu ve mide-barsak enfeksiyonları daha az görülür. Anne sütü çene ve diş gelişimini sağlar. Bazı kronik hastalıkların oluşma riskini azaltır. Allerjiye karşı koruyucudur ve bebeği pişikten korur. Bebeğin ruhsal, bedensel ve zihinsel gelişimine yardımcı olur. Ucuzdur, hazırlama sorunu gerektirmez. Anne ve bebeği arasındaki duygusal bağı güçlendirerek sevgi dolu bir ilişkiyi kolaylaştırır. Annenin sağlığını korur. Emziren annelerde göğüs kanseri, yumurtalık kanseri, kemik erimesi ve kansızlık oluşumu azalır. Anne sütü uterusun eski haline dönmesine yardımcı olur, anneyi aşırı kan kaybından korur. Anne sütü ucuzdur ve de hazırlama sorunu bulunmamaktadır bu durumda doğru cevap B'dir.

Gebe kadınlar için gerekli olan taze sebze ve meyve tüketim miktarı günlük 5-7 porsiyon kadardır. Doğru cevap E'dir.