GENEL BESLENME

Türkiye’de ilk Beslenme ve Diyetetik Bölümünün kuruluş yılı olan 1962 yılından itibaren Dört Besin Grubu modeli kullanılmaya başlanmış ve bu durum günümüze kadar sürdürülmüştür. Amerika Birleşik Devletleri bir ara (1992’den sonra) Beslenme Piramidi denilen modele geçmişse de son yıllarda yonca modeline benzeyen ve tabakta dört besin grubuna ait bölümler bulunan tabak modelini kullanmayı önermeye başlamıştır. Dört Besin Grubu modeline göre besinler,      1) Et Grubu, 2) Süt Grubu, 3) Sebze ve Meyve Grubu ve 4) Ekmek ve Tahıl grubu olarak gruplandırılmaktadır.

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Besin gruplarından günlük tüketilmesi önerilen miktarlar, yaş gruplarına ve özel durumlara göre değişiklikler gösterir. Büyüme ve gelişme çağında olan çocuklar, adolesanlar ile gebe ve emziklilik döneminde olan kadınların günlük tüketmeleri gereken miktarlar diğer gruplara göre daha fazladır.

Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Dana eti (orta yağlı) 190 kkal

Koyun eti (orta yağlı) 263 kkal 

Tavuk eti (bütün, derili) 215 kkal

Hindi eti (derili) 160 kkal

Balık 168 kkal

Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Kasaplık hayvan etleri: Bu etler, özellikle demir açısından çok iyi kaynaktırlar ve bitkisel kaynaklı demire kıyasla vücutta daha iyi kullanılmaktadır. Ancak etler, hayvanın elde edilen kısmına göre fazla yağlı ya da az yağlı olabilirler. Yağların fazla kullanılmaları vücut için sağlıklı olmadığından yağsız et ya da beyaz et tüketimi önerilmektedir. 

Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Yumurta: Beslenmemizde önemli yeri olan yumurta, protein kalitesi en yüksek besindir. 

Yumurta proteinlerinin %100 oranında vücut proteinlerine dönüşmesi nedeniyle yumurta proteinleri “örnek protein” olarak değerlendirilmektedir.

Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Süt Grubundaki Besin Çeşitleri: Süt, yoğurt, peynir çeşitleri, ayran, kefir, çökelek, süt tozu gibi besinler bu gruba girer. İçine şeker eklenmiş dondurma, sütlü tatlılar ve sütten yapılan tereyağı ve krema bu grup içinde yer almaz. Ancak dondurma ve sütlü tatlılar içindeki süt miktarı bu gruptan tüketilecek miktar içinde sayılabilir.

Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Sebzeler, bitkiden elde edilen kısımlarına göre şöyle gruplandırılır: 

• Yumrular: Yer elması, patates 

• Kökler: Şalgam, pancar, havuç, kereviz 

• Soğanlar: Pırasa, soğan, sarımsak 

• Sürgünler: Kuşkonmaz 

• Yaprak: Lahana, ıspanak, semizotu, pazı, vb 

• Çiçekler: Enginar, karnabahar, bamya 

• Meyveler: Domates, patlıcan, biber, hıyar, kabak

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Çimlenmiş patateslerde kabuğa yakın kısımda bulunan ve zehirleyici etkisi bulanan solanin (bir alkaloid) maddesi miktarı artır. Bu nedenle patates çimlen-mekten korunmalıdır. Aşırı çimlenmiş patatesler tüketilmemelidir. Solanin zehirlenmesi sindirim sistemi bozuklukları, terleme ve halsizlik vb bulgularla ortaya çıkar.

Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Ekmek 56.4 (g)

Buğday 72.9 (g)

Pirinç 80.4 (g)

Makarna 75.2 (g)

Tahıl gevreği 85.3 (g)

Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Kurubaklagiller, posa içeriklerinin yüksek olması ve yağ içeriklerinin düşük olması nedeniyle özellikle kalp-damar ve şeker hastalarının diyetinde sıklıkla yer almalıdır.

Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Et grubundaki besin çeşitleri arasında dana, koyun, kuzu eti, av hayvanları, su ürünleri (balık, karides, midye vb), kümes hayvanları, et ürünleri (salam, sosis, sucuk, pastırma), yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek gibi kurubaklagiller, ceviz, fındık, fıstık gibi yağlı tohumlar bulunur. Doğru yanıt D'dir.

Kümes hayvanları, besin değerleri bakımından etlere benzerler, ancak daha az yağlıdırlar. Buna bağlı olarak da enerji değerleri koyun ve sığır etlerine oranla daha düşüktür. Bu hayvanlar içerisinde kaz etinin enerji değeri en yüksekken tavuk etinin enerji değeri ise en düşüktür. Doğru yanıt B'dir

Av hayvanlarının kalitesi ve lezzeti hayvanın yaşına, beslenmesine, aktivite düzeyine ve kesildiği mevsime bağlı olarak değişiklik gösterir. Av hayvanları çok hareketli olduklarından çok kaslı bir yapıya sahiptirler ve buna bağlı olarak etleri sert olur. Bu nedenle, belli bir süre bekletildikten sonra tüketilmeleri gereklidir. Doğru yanıt B'dir.

Domates, patlıcan, biber, hıyar, kabak meyve grubu içerisinde yer alan besinlerdir. Doğru yanıt C'dir.

Bitkilerde A vitamini aktivitesi gösteren madde Beta karotendir. Kazein ve Laktoalbumin süt proteinleridir. Lesitin, yumurta içerisinde bulunan bir fosfolipiddir. Doğru yanıt D'dir.

Brüksel lahanası, taze biber, domates, turunçgiller (portakal, grapefruit, mandalina), karpuz-kavun, çilek-böğürtlen gibi sebze ve meyvelerin C vitamini içeriği yüksektir. Doğru yanıt E'dir.

Tahıllar, aminoasit olarak prolamin, glutelin, globülin ve albumin içerir. Pirinçte glutelin, mısırda prolamin daha fazla iken, buğday ve çavdarda prolamin ve glutelin eşit miktardadır. Doğru yanıt B'dir.

Buğday, mısır ve patatesten elde edilen nişastanın içinde vitaminler, mineraller, yağ ve protein yoktur, saf karbonhidrattır. Yemeklerde koyulaştırıcı olarak kullanılır. Doğru yanıt A'dır.

Tam tahıl ürünleri, posa içeriklerinin yüksek olması ve yağ içeriklerinin düşük olması nedeniyle özellikle kalp-damar ve şeker hastalarının diyetinde sıklıkla yer almalıdır.

Yulaf unu protein, yağ, kalsiyum, fosfor, demir ve B1 vitamini bakımından diğer hububat unlarından daha zengindir. Daha çok çocuk mamalarında kullanılmakla birlikte, gıda sanayinde ve mutfaklarda kahvaltılık gevrek, bisküvi, pane vb. yapımında kullanımı yaygınlaşmıştır. Doğru yanıt D'dir.