GENEL BESLENME

Yetişkinlerde bazal metabolik hız için gereken enerji kişinin kilosunun 24 ile (saat başına 1 kalori hesabı nedeniyle) çarpılması ile elde edilir. Kadın ve erkek arasındaki farklılık nedeniyle çıkan değere erkekler için %10 ekleme yapılır.

Sonuç: 62 x 24 = 1488 Kalori

Proteinler
Proteinler, vücudun yapı taşı olarak bilinen büyük moleküllü biyolojik maddelerdir. Proteinler, amino asitlerden oluşur. Amino asitler birbirlerine peptid bağları ile bağlanıp polipeptid zinciri oluştururlar. Proteinler bir ya da birkaç polipeptid zincirinden meydana gelmiş yapılardır. Protein kelimesi Yunanca en önemli anlamına gelen “proto” kelimesinden türetilmiştir.

Proteinlerin fonksiyonları; yapıcı, onarıcı, düzenleyici ve koruyucu olarak özetlenebilir.

Yetersizliklerinde çocuklarda büyüme geriliği oluştuğundan histidin (histidine) ve arginin (arginine) de çocuklar için elzem olan amino asitler içinde yer alır.

Monosakkaritler: Bunlara basit şekerler de denir. Bir ünite şeker içerirler. Daha küçük parçalara ayrılamazlar. İçerdikleri karbon atomu sayısına göre sınıflandırılarlar: Üç karbonlu
trioz, 4 karbonlu tetroz, 5 karbonlu pentoz, 6 karbonlu heksoz gibi. Beslenme açısından önemli monosokkaritler 6 karbonlu heksoz grubundan glikoz, früktoz ve galaktoz ve 5 karbonlu gruptan da riboz dur.

Doymamış Yağlar: Bu yağlar çoğunlukla bitkisel kaynaklıdır ve oda sıcaklığında sıvı halde bulunur. Bu yağlara örnekler zeytinyağı, mısır özü yağı ve ayçiçek yağıdır. Bu yağların içerdiği yağ asitleri arasında çift bağ vardır. Bu yağlar moleküldeki çift bağın sayısı ve bulunduğu yere göre dizgilenir. Yağ asidi molekülünün sonundan başına doğru ilk çift bağın bulunması “Omega” ya da “n” işareti ile belirlenir. Doymamış yağ asitleri Omega 3 (n-3), Omega 6 (n-6) ve Omega 9 (n-9) olarak sınıflandırılır. Her grupta bir ila 6 çift bağlı yağ asitleri bulunabilir. Omega 3 sınıfında bulunan yağ asitleri Linolenik (3 çift bağlı), eicosapentoenoik-EPA (5 çift bağlı), Docosahexaenoik-DHA (6 çift bağlı) adlı yağ asitleridir. Omega 6 grubuna girenler, Linoleik (2 çift bağlı) ve Araşidonik (4 çift bağlı) yağlardır. Omega 9 grubunda Oleik (1 çift bağ), Eicosantrienoik (3 çift bağlı), Miristoleik (1 çift bağlı) ve Palmitoleik (1 çift bağlı) yağ asiteri bulunur.

Kolesterolün kandaki normal değerleri 180-200 mg dir.

Kalsiyumun kemik ve diş yapımındaki görevi dışında, doku sıvılarında bulunarak kas kontraksiyonu (kasılma) ve relaksiyonunda (gevşeme), kanın pıhtılaşmasında, sinirsel uyarıların iletiminde, asit baz dengesinde ve demirin etkin biçimde kullanılmasında görevi vardır.

İçme sularında bulunması önerilen flor miktarı 0.7-1.2 mg/litre’dir.

Yetersizliklerinde çocuklarda
büyüme geriliği oluştuğundan histidin (histidine) ve arginin (arginine) de çocuklar için elzem
olan amino asitler içinde yer alır.

Monosakkaritler: Bunlara basit şekerler de denir. Bir ünite şeker içerirler. Daha küçük
parçalara ayrılamazlar. İçerdikleri karbon atomu sayısına göre sınıflandırılarlar: Üç karbonlu
trioz, 4 karbonlu tetroz, 5 karbonlu pentoz, 6 karbonlu heksoz gibi. Beslenme açısından
önemli monosokkaritler 6 karbonlu heksoz grubundan glikoz, früktoz ve galaktoz
ve 5 karbonlu gruptan da riboz dur.

Maltoz: Tahıllarda ve az miktarda baklagillerde bulunan maltoz iki molekül glikozun
birleşmesi ile oluşan bir disakkarittir. Tahıllardaki nişastanın yapısında bulunduğundan
nişastanın hidrolizi ile elde edilir.

Doymamış Yağlar: Bu yağlar çoğunlukla bitkisel kaynaklıdır ve oda sıcaklığında sıvı
halde bulunur. Bu yağlara örnekler zeytinyağı, mısır özü yağı ve ayçiçek yağıdır. Bu yağların
içerdiği yağ asitleri arasında çift bağ vardır. Bu yağlar moleküldeki çift bağın sayısı
ve bulunduğu yere göre dizgilenir. Yağ asidi molekülünün sonundan başına doğru ilk çift
bağın bulunması “Omega” ya da “n” işareti ile belirlenir. Doymamış yağ asitleri Omega 3
(n-3), Omega 6 (n-6) ve Omega 9 (n-9) olarak sınıflandırılır. Her grupta bir ila 6 çift bağlı
yağ asitleri bulunabilir. Omega 3 sınıfında bulunan yağ asitleri Linolenik (3 çift bağlı),
eicosapentoenoik-EPA (5 çift bağlı), Docosahexaenoik-DHA (6 çift bağlı) adlı yağ asitleridir.
Omega 6 grubuna girenler, Linoleik (2 çift bağlı) ve Araşidonik (4 çift bağlı) yağlardır.
Omega 9 grubunda Oleik (1 çift bağ), Eicosantrienoik (3 çift bağlı), Miristoleik (1 çift
bağlı) ve Palmitoleik (1 çift bağlı) yağ asiteri bulunur.

Bu önemli fonksiyonları nedeniyle A vitamininin yetersiz alınması durumlarında
gece körlüğü, büyüme geriliği, enfeksiyonlara dirençte azalma ve dişlerde şekil
bozuklukları ortaya çıkar.

Thiamin yetersizliğinin
ilk belirtileri iştah kaybı, duyarlılık, depresyon, gastrointestinal bozukluklar ve zihinsel
yorgunluktur. Ciddi thiamin eksikliğinde oluşan tablo Beriberi olarak tanımlanır.

Kalsiyumun kemik ve diş yapımındaki görevi dışında, doku sıvılarında bulunarak
kas kontraksiyonu (kasılma) ve relaksiyonunda (gevşeme), kanın pıhtılaşmasında,
sinirsel uyarıların iletiminde, asit baz dengesinde ve demirin etkin biçimde kullanılmasında
görevi vardır.

Vücuttan %3’lük bir
su kaybı ısı düzeninin bozulmasına, %4’lük bir kayıp fiziksel performansın bozulmasına
neden olur. Su kaybının derecesine bağlı olarak vücutta oluşan yakınmalar da artar. Yüzde
5’in üzerindeki bir kayıp baş ağrısı, yorgunluk; %10’un üzerindeki su kaybı, bilinç kaybı
yaratır.

Et Grubu: Bu grupta et yanında tavuk, balık, yumurta, kurubaklagiller, fındık, fıstık,
ceviz gibi yağlı tohumlar yer alır. Bu grup protein, B grubu vitaminlerinden
riboflavini, demir ve çinko gibi mineralleri sağlar

Kolesterol: Vücut dokularındaki hücre zarlarında bulunan ve kan plazmasında taşınan
bir lipit ve alkol bileşimidir