GENEL BESLENME - Deneme Sınavı - 5

Bebeğin 7. ayda
çiğneme hareketi
başlar. Doğru cevap D seçeneğidir.

Ağırlık artışı üç yaştan
sonra yılda ortalama 2,5 kilo, boy artışı ise 5-7 cm’dir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Günlük enerji gereksinimi yetişkinlerde 30-40 kkal/kg/gün iken oyun çağındaki çocuklarda yaklaşık iki katı kadardır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Çocuğun boyu ve ağırlığı bu formüle göre elde edilen değerden düşük
ise bir doktor kontrolüne götürülmesinde yarar vardır.
Boy (cm): Yaş (y) x 6 + 77 (± %10)

Doğru cevap C seçeneğidir.

Çalışmalar
çinko eksikliğine bağlı olarak gözlenen en erken belirtinin büyüme hızındaki azalma olduğunu göstermiştir. Bu nedenle adolesanların yeterli çinko aldığından emin olunmalıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Çocuklar için, kalsiyum ve demir en önemli minerallerdir. Kalsiyum ve demiri yeterli
miktarda sağlayan besinler diğer tüm mineralleri de sağlarlar. Kalsiyum yetersiz alınırsa
çocuklarda büyüme geriliği ve raşitizm görülür.

Çocuklara Doğru Beslenme Alışkanlığı Kazandırmak İçin Uygun Yaklaşımlar

Yemek porsiyonları anne-babanın ölçüsüne göre değil, çocuğun kendi gereksinimlerine
ve yaşına uygun olarak hazırlanmalıdır. Çocuk gerekenden fazla yemeye zorlanmamalıdır.
• Çocuğun yemeğini yemesi için yeterli zaman verilmeli, ancak süre yarım saatten
fazla olmamalıdır.
• Çocuklar dönem dönem bir yiyeceğe aşırı düşkünlük gösterirken, bir diğerini reddedebilir. Bunun geçici bir süreç olduğu bilinmeli ve bir süre sonra çocuğun hiç
yemediği yiyecek farklı bir şekilde sunularak tekrar denenmelidir.
• Yiyecekler çocukların kolay tüketeceği şekilde hazırlanmalıdır.
• Kendi yaşıtları ile grup halinde yemek yemek, özellikle yemek seçen çocukları
farklı tatları denemek konusunda cesaretlendirebilir.
• Çocuklar bazı besin gruplarını yemeği reddedebilir. Örneğin süt içmek istemeyen
bir çocuğa süt, bir başka şekilde sunulabilir (yoğurt, sütlü bir tatlı, peynir, meyveli
süt vs..). Yine sebze yemeyen bir çocuk için sebze, köftenin içinde, böreğin ya da
makarnanın içinde onun için daha eğlenceli bir hale getirilerek verilebilir.
• Et yemek istemeyen bir çocuğun alması gereken protein, yumurta ya da kuru baklagiller verilerek desteklenebilir.
• Ekmek yemek istemiyorsa, makarna, patates, bulgur gibi diğer tahıllı gıdalarla alması gereken kalori desteklenebilir.
• Çocuğun besin seçimindeki öncelikleri dikkate alınarak farklı tat, farklı renk ve
çeşitlilikte besinler hazırlanmalıdır.

Boy (cm): Yaş (y) x 6 + 77 (± %10)

Ağılık (kg) = (Yaş (yıl) x 7)/2

Öğrenciler için en önemli öğün kahvaltıdır. Çocukların her sabah düzenli olarak kahvaltı yapma alışkanlığı kazanmalarına özen gösterilmelidir. Peynir, haşlanmış yumurta, taze meyve suyu, birkaç dilim ekmek ya da 1 bardak süt, poğaça, domates çocuklar
için yeterli ve dengeli bir kahvaltı örneğidir.

Adolesanlarda günlük enerjinin %50-55’i karbonhidratlardan karşılanmalıdır. Karbonhidratlar, çabuk enerjiye çevrilen ve büyümekte olan adolesanın gerekli enerjisini karşılamasında önemli olan besin ögeleridir. Basit şekerler yerine kompleks karbonhidratlar ve lifli yiyeceklerin tüketilmesi gereklidir.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO); 65 yaş ve üzerindeki bireyleri yaşlı birey olarak değerlendirmektedir.

Yaşlılar İçin Beslenme ve Sağlıklı Yaşam Önerileri
• Besin çeşitliliğine dikkat edilmeli,
• İdeal vücut ağırlığı korunmalı,
• Günlük sodyum alımı azaltılmalı,
• Düşük yağlı ve düşük kolesterollü besinler tüketilmeli,
• Posa alımı arttırılmalı,
• Sıvı tüketimi arttırılmalı,
• Sigara içilmemeli,
• Alkol ve kafein alımı sınırlandırılmalı,

BKİ’nin hesaplanmasında;
BKI = Ağırlık (kg) /Boy (m)² formülü kullanılmaktadır.

BKI = Ağırlık (kg) /Boy (m)² 

24,69 = 80 / (1,80*1,80)

grubu vitaminleri suda eridiklerinden yemeğin suyu atılırsa kayba
uğrarlar. Bunlardan thiamin (B1) ısıya ve alkaliye hassastır. Yüksek sıcaklıkta pişirmede
vitaminde kayıplar olur. Pilav yapılırken pirinç uzun süre kavrulmamalı haşlama tipi pilav
yapılmalıdır. Makarna pişirilirken genellikle haşlama suyu atılmaktadır, oysa bu durum B
grubu vitaminlerinin kaybı demektir. Bu nedenle makarna haşlanıp suyu dökülmeden pilav
gibi suyu içinde pişirilmelidir. Riboflavin (B2) ısıya thiamine oranla daha dayanıklıdır.
Ancak çok yüksek ısıda molekülde parçalanma olur. Izgara edilen ya da kızartılan etler
yüksek ısıya maruz bırakılırsa riboflavinde kayıp oluşur. Niasin ise B grubu vitaminler
içinde ısıya en dayanıklı vitamindir. Yemekleri pişirme sırasında kayba uğramaz. Pişirme
ile en çok kayba uğrayan B vitaminlerinden biri de folik asittir. Bu vitaminden zengin yeşil
sebzeler pişirilip suyu atılırsa vitaminin %90-95’i kaybolur. Yine B grubu vitaminlerinden
olan B12 vitaminininde de alkali etkisinde kayıplar olmaktadır. Etler ızgara edilirken B12
vitamininin bir kısmı ısı ile bir kısmı da ızgaradan akan su ile kaybolmakta böylece kayıp
%30’u bulmaktadır. Ayrıca sütlü tatlılar yapımında folik asit ve B12 vitamininde %30-40
oranında kayıp olmaktadır.

Yiyeceklerin doğal renkleri, yapılarında bulunan renk
pigmentlerinden ileri gelir. Sebzelere renk veren maddeler; klorofil (yeşil), karoten (sarı,
kavuniçi), flavon (beyaz), antosiyanin ve likopen (kırmızı), ete renk veren madde miyoglobin
(kırmızı) gibi.

Hoşa gitmeyen koku, yiyeceğe uygulanan
yöntem hatası ya da yiyecekte meydana gelen bir kokuşma sebebi ile olur. Etlere koku
veren maddeler amin, amonyak, hidrojen sülfid ve organik asitler gibi uçucu bileşiklerdir.

Serviste hasta personel çalıştırılmaz ve bulaşıklar
yıkandıktan sonra strelize edilir. Sterilizasyon 75-80°C’de 2 dakika ya da 100°C’de
30 saniyede olur. Suyu bu derecelerde ısıtma olanağı yoksa yıkanan kaplar milyonda 100
kısım oranında hazırlanan klorlu suda 2 dakika bekletilir. Mutfaklarda besin zehirlenmelerine
neden olan mikroorganizmalar ve diğer etmenler ve uyulması gereken kurallar
ünite 7’de ayrıntıları ile anlatılmıştır.

Tavuk haşlamada tavuğun kokusunu bastırmak için çeşitli sebzeler (patates, havuç, domates,
soğan, sarımsak), defne yaprağı, tuz, karabiber eklenebilir.