GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE SİYASET

İmparatorun yönetimini kısıtlayan ilk anayasal sınırlamalar 1824 yılında getirilmiştir. Aynı dönemlerde sınırlı seçimler de yapılmaya başlanmış, partilerin ilk oluşumları ortaya çıkmaya başlamıştır (Skidmore ve Smith 2001). Doğru cevap A'dır.

İmparatorun yönetimini kısıtlayan ilk anayasal sınırlamalar 1824 yılında getirilmiştir. Aynı dönemlerde sınırlı seçimler de yapılmaya başlanmış, partilerin ilk oluşumları ortaya çıkmaya başlamıştır (Skidmore ve Smith 2001). Cumhuriyetin ilanı ise 1889 yılında ordunun baskısı sonucu İmparator ve ailesinin Brezilya’yı terk etmesinden sonra gerçekleşmiştir (Skidmore ve Smith 2001; Halperin-Donghi 1993). Doğru cevap B'dir.

Brezilya’nın 1968 ve 1974 yılları arasında gösterdiği yüksek ekonomik performans Brezilya Mucizesi olarak anılmıştır. Doğru cevap C'dir.

Brezilya’daki başkanlık sisteminin önemli özelliklerinden bir tanesi başkanın partisinin yasama organında çoğunluğu sağlamasının çok zor olduğudur. Brezilya’nın çift meclisli yasama organı vardır. Yasama üst meclis - Senato - ve alt meclis - Temsilciler Meclisinden - oluşur. Doğru cevap E'dir.

Bazı yazarlara göre Brezilya parti sistemi güçsüzdür ve kurumsallaşamamıştır (Ames 2001; Mainwairing 1999). Parti sisteminin bu özelliği başkanın partilerinin yasama organında çoğunluğu temsil edememesiyle birleşince yine bazı yazarlara göre hükûmetin programını yasama yoluyla geçirmesini zorlaştırmıştır (Ames 2001;Mainwaring 1997). 

Brezilya başkanları tarafından sıkça başvurulan bir taktik de aynı kanun hükmünde kararnamenin yeniden düzenlenmesi ve meclis tarafından reddedilmediği sürece pratikte uygulamada kalmasıdır (Mainwaring 1997). Bilhassa başkan Cardoso döneminde kararname uygulaması son derece artmıştır (Lamounier 2003: s. 281). Doğru cevap E'dir.

1988 Anayasası’na göre Brezilya’da yirmi altı eyalet ve otonom yönetimi olan Federal Bölge (Distrito Federal) vardır. Doğru cevap E'dir.

Brezilya Demokrasi Hareketinin Partisi yani askerî rejim döneminin muhalefet partisi MDB, ilk demokratik seçimlerde önemli rol oynamıştır. PMDB otoriter sisteme muhalefet olan farklı grupları bir araya getirdiği için heterojen bir yapıya sahipti. İdeolojik olarak ortada yer aldığı söylenebilir (Mainwaring 1997). Doğru cevap E'dir.

Kurumsallaşma açısından önemli bir istisna 2003-2011 yılları arasında devlet başkanlığını sürdüren Luiz Inácio Lula da Silva’nın da partisi olan PT (Partido dos Trabalhadores - İşçilerin Partisi)’dir. Doğru cevap A'dır.

PT askerî rejimin son dönemlerinde işçi hareketinden ortaya çıkmıştır. Bilhassa São Paulo’daki sendikalar kuruluşunda önemli rol oynamıştır. Aynı zamanda mahalle örgütleri, İlerici Katolik Kilise, kadın hareketleri ve ilerde daha etraflıca bahsedeceğimiz Brezilya’nın Topraksız İşçi Hareketi (MST) de PT için önemli olmuştur (Keck 1992). PT ile sendikalar arasında organik bir bağ olsa da kurumsal bir bağ yoktur (Keck 1992). Doğru cevap D'dir.

Brezilya milletvekili seçimlerinde eyaletler seçim bölgelerini oluşturur. Saõ Paulo eyaleti en büyük seçim bölgesidir ve buradan yetmiş milletvekili seçilir. Doğru cevap D'dir.

1990’larda aynı zamanda birçok Latin Amerika ülkesinde çok partili seçimler sonucunda yönetime gelmiş hükûmetler ekonomik liberalleşme politikaları uygulamışlar, 2000’lerde ise dalga tersine dönmüş ve sol görüşlü partiler ve adaylar seçimlerde başarı kaydetmişlerdir. 2005 ve 2007 yılları arasında gerçekleşen 14 seçimden 9’unu sol partiler kazanmıştır (Murillo, Oliveros, ve Vaishnav 2008). Doğru cevap E'dir.

1920 yılına kadar Brezilya’da üniversite kurulmamış (Nava ve Lauerhass 2006), Brezilya kolonyal elitinin çocukları için bile tek yüksek eğitim imkanı Portekiz’de bulunan Coimbra Üniversitesine gitmek olmuştur. Doğru cevap D'dir.

Brezilya 1964 ve 1985 yılları arasında ordu tarafından yönetilmiştir. Doğru cevap D'dir.

Sivil yönetime geçiş Şubat 1984 ile Haziran 1984 arası süren toplumsal siyasi hareketi izlemiştir. Birçok siyasi ve sivil toplum grubundan oluşan bu hareket Direitas Já kampanyası olarak bilinir ve askerî yönetimden doğrudan başkanlık seçimleri yapılması talebinde bulunmuştur. Askerî yönetim başkanlık seçimlerinin doğrudan yapılmasına izin vermemiş, yeni kurulacak sivil yönetim üzerinde bazı kısıtlamalar da getirmiştir. Örneğin, kurulan ilk sivil hükûmette altı asker bakan da bulunmuştur. Ulusal İstihbarat Servisi’nin ordu tarafından kontrolü devam etmiştir. Hatta tarım reformunun sınırları da ordu tarafından çizilmiştir (Linz ve Stepan 1996). Doğru cevap E'dir.

1997’de yapılan anayasa reformlarıyla aynı kişinin iki dönem arka arkaya başkanlık yapması mümkün olabilmişti. Ama ikinci dönemin sonunda bir daha aday olamayacaktı. Bu reformun sonucunda 1994 yılında başkan seçilmiş olan Fernando Henrique Cardoso 1998 yılında yeniden aday olmuş ve seçilmişti. Cardoso’yu takiben seçilen Lula da Silva da iki dönem başkanlık yapmıştır. Doğru cevap D'dir.

Sosyolog olan Cardoso, 1985 sonrası demokratik dönemin halk tarafından seçilen ikinci devlet başkanıdır. Brezilya başkanları tarafından sıkça kullanılan yasama alanındaki kanun hükmünde kararnameler yetkileri vardır. Portekizce medidas provisórias olarak adlandırılan kararname yetkisi 1988 Anayasası’nın 62. maddesince verilmiştir. Meclis tarafından kabul edilene kadar otuz gün kanun hükmü görebilecektir. Bazı çok önemli alanlarda bile başkanlar kanun hükmünde kararnameler kullanmışlardır. Mesela başkan Cardoso’nun “Real Plan” olarak adlandırılan ekonomi planının uygulanmasının bir kısmı bu kanun hükmünde kararnameler vasıtasıyla olmuştur. Doğru cevap D'dir.

2003-2011 yılları arasında devlet başkanlığını sürdüren Luiz Inácio Lula da Silva’nın da partisi olan PT (Partido dos Trabalhadores - İşçilerin Partisi)’dir. Doğru cevap C'dir.

Real Plan’ının başarısının de büyük etkisiyle 1994 yılında başkan seçilen Cardoso’nun döneminde gerçekleşmiştir. Doğru cevap A'dır.

İthal ikameci sanayileşmenin ilk aşamasında tekstil ve işlenmiş gıda ürünleri gibi daha temel malların üretimi üzerinde durulur. Bu başarı sağlaması daha kolay olan aşamadır. İkinci aşamada ise “derinleştirme” stratejilerine geçilmeye çalışılır (Haggard ve Kaufman 2008) yani amaç aracı ve sermaye malları üretimine geçmektir. Brezilya’da 1970’lerde kimya, çelik, enerji gibi alanlarda büyük yatırımlar yapılmıştır (Baer 2001: s. 103). Doğru cevap D'dir.

Brezilya’da korporatizmin temeli Vargas’ın diktatörlüğü döneminde atılmıştır (Power ve Doctor 2002). Doğru cevap B'dir.