GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE SİYASET - Deneme Sınavı - 6

Çin Halk Cumhuriyeti Anayasası’na göre Çin’deki idari yapı esas olarak şöyle düzenlenmiştir: Tüm ülke eyaletlere, özerk bölgelere ve doğrudan doğruya merkeze bağlı şehirlere bölünmüştür. Özerk bölgeler ve özerk iller azınlık etnik grupların özerklik uyguladıkları yerlerdir. Devlet gerekli gördüğü zaman özel idari bölgeler kurabilir. Eyalet valileri merkezden atanır. Günümüzde Çin’de merkeze doğrudan bağlı 4 şehir, 22 eyalet, 5 özerk bölge ve 2 özel idari bölge olmak üzere eyalet düzeyinde 34 coğrafi idari kuruluş bulunmaktadır. Çin’in üniter devlet yapısı içerisinde bölgelerin hareket alanı olmasına rağmen merkeze bağımlıdırlar. Merkezî yönetim bakanlıklarının her bölgede temsilcileri bulunmaktadır. Eyalet yöneticileri Komünist partisinin yetkili organları tarafından atanıp görevden alınmaktadır.

Özel İdari Bölge statüsündeki İngilizlerden 1997 yılında geri alınan Hong Kong ve 1999 yılında Portekiz’den geri alınan Makau önemli derecede siyasi ve ekonomik özerkliğe sahiptir.

Sivil yönetime geçiş Şubat 1984 ile Haziran 1984 arası süren toplumsal siyasi hareketi izlemiştir. Birçok siyasi ve sivil toplum grubundan oluşan bu hareket Direitas Já kampanyası olarak bilinir ve askerî yönetimden doğrudan başkanlık seçimleri yapılması talebinde bulunmuştur. Askerî yönetim başkanlık seçimlerinin doğrudan yapılmasına izin vermemiş, yeni kurulacak sivil yönetim üzerinde bazı kısıtlamalar da getirmiştir. Örneğin, kurulan ilk sivil hükûmette altı asker bakan da bulunmuştur. Ulusal İstihbarat Servisi’nin ordu tarafından kontrolü devam etmiştir. Hatta tarım reformunun sınırları da ordu tarafından çizilmiştir

Brezilya Mucizesi: Brezilya’nın 1968 ve 1974 yılları arasında gösterdiği yüksek ekonomik performans Brezilya Mucizesi olarak anılmıştır.

Başkanlık sisteminin Brezilya’daki çalışmasına bakarsak özet olarak söyleyeceğimiz hem bazı sorunlara yol açan özelliklerinin olduğu -ki parçalanmış parti sistemi bunlardan biridir-hem de etkili bir yönetimi sağlayacak, başkanı güçlü kılan anayasal düzenlemelerin olduğudur. 1994 öncesi dönemde ekonomik istikrarın sağlanamaması, askerî rejimden sonra ilk doğrudan seçimle başa geçen başkan Collor’un yolsuzluk yüzünden dönem süresi bitmeden görevinin sonlanması Brezilya’daki demokratik sistemin kurumsal sorunları olduğu bilhassa başkanlık sisteminin güçsüz ve parçalanmış bir parti sistemiyle beraber çalışmasının zor
olduğu görüşünün oluşmasına katkıda bulunmuştur

1988 Anayasası’na göre Brezilya’da yirmi altı eyalet ve otonom yönetimi olan Federal Bölge (Distrito Federal) vardır. Her eyalet dört yıllık süre için seçilen valiler tarafından yönetilir. Her eyalette tek meclisten oluşan yasama organı vardır (Dinan 2007). Eyaletlerdeki parti sistemleri de parçalanmış olduğundan yani çok
sayıda partiden oluştuğundan valilerin partilerinin yasama organında çoğunluğu sağlaması zordur ve valiler genelde seçimlere koalisyonla giderler. Üst meclis yani Senato birçok federal devlette olduğu gibi eyaletleri eşit temsil eder. Her eyaletin temsilci sayısı üçtür yani eşittir. Nüfusa göre belirlenmemiştir.

Sanayi Devrimi 18. ve 19. yüzyıllarda İngiltere’de başlamış ardından Kıta Avrupa’sına, Kuzey Amerika’ya ve Japonya’ya yayılmıştır. Yanıt E.

Partileri ve parti sistemini dolayısıyla vatandaşların tercihlerinin nasıl temsil edildiğini belirleyen önemli bir siyasal etken seçim sistemidir. Brezilya’da alt yasama organı seçimleri için kullanılan açık liste nispi seçim sistemi üzerinde birçok tartışma olmuştur.

Askerî rejim sırasında kurulmuş olan iki parti vardı: ARENA (Aliança Renovadora Nacional - Ulusal Yenilikçi İttifak) ve MDB (Movimento Democrático Brasileiro - Brezilya Demokrasi Hareketi.)

Brezilya parti sisteminin partilerin güçsüz ya da önemsiz olduklarını düşündüren özelliklerden biri  milletvekillerinin çok sık parti değiştirmeleridir. 1990, 1994, 1998 ve 2002 seçimlerinden sonraki dört döneme baktığımızda her dönem 150 milletvekilinden fazlasının parti değiştirdiğini görebiliriz (Desposato 2006).
1990 sonrası dönemde toplam 503, diğer dönemlerde 513 milletvekili olduğu düşünülürse bu çok büyük bir orandır. Bu konuda da PT diğer partilerden ayrılır. Mesela 1991 ile 1994 arası dönemde ortalama parti değiştirme oranı %51,7 iken PT için bu oran %8,6’da kalmıştır (Mainwaring 1999). Parti değiştirme oranının
çok yüksek olması sonucunda 2007 yılında Ulusal Seçim Mahkemesi (TSE Tribunal Superior Eleitoral) parti değiştiren milletvekillerinin milletvekilliklerinin düşebileceğine karar vermiştir (Freedom House Country Report 2010).

Hindistan zıtlıkların ülkesidir. Dünyanın en eski medeniyet havzalarından birinin mirasına sahip bulunmaktadır. Canlı bir demokrasiye sahiptir. Bağımsızlıktan bugüne ülkede düzenli seçimler yapılmakta, birçok ulusal ve bölgesel parti birbirleri ile rekabet hâlinde siyasal sistem içinde rol oynamaktadır. Özgür, güçlü bir medyaya sahip olması ve vatandaşlara geniş siyasal hakların tanınmış olması ile benzer sosyoekonomik özelliklere sahip diğer gelişmekte olan ülke örneklerinden belirgin bir biçimde ayrılmaktadır. Ülke ekonomisi son yirmi yıl içinde yıllık ortalama %5-6 oranında büyümektedir. Bilişim teknolojileri başta olmak üzere birçok sektörde dikkat çekici bir ilerleme göstermektedir. Üretim kapasitesi nedeniyle tarımsal ürün ihracatçısı bir ülkedir. Hem askerî alanda hem de enerji üretiminde nükleer teknolojiye sahip bulunmaktadır. Tüm bu görünüme karşılık, bağımsızlığına 1947 yılında ulaşabilmiştir. Ülkede sosyal bölünmüşlük üst düzeydedir.

Brezilya demokrasisinde alt meclis (temsilciler meclisi) seçimlerinde açık liste nispi seçim sistemi kullanılmaktadır. Nispi seçim sisteminin en önemli özelliği partilerin mecliste aldıkları sandalye sayısının partilerin oylarına oranla dağıtılmasıdır. Seçim bölgesindeki sandalye sayısı arttıkça oransallık artacaktır ve küçük partiler de mecliste sandalye sahibi olacaklardır.

Korporatizm örgütlenmiş sivil toplumu devletin karar verme mekanizmalarıyla buluşturan bir kamusal düzenlemedir. Kamu politikalarının oluşumunda dernekler ve meslek odaları gibi toplumsal örgütlerin devlet kontrolünde karar verme sürecine dahil olduğu sistemdir.

Çok Kültürlü Bir Medeniyet Mirası, Sömürge Dönemi ve Bağımsızlık/Bölünme Süreci Hindistan'ın siyasal sistemini etkileyen dinamikler arasındadır.

Hinduizm: Kökenleri Brahmanizm ve Veda inancına/Vedizme dayanan Hinduizm’de kast sistemi ve
reenkarnasyon inancı önemli bir yer işgal eder.

Mohandans Karamçand (Mahatma) Gandhi Kongre Partisinin bir seçkinler örgütü olmaktan çıkartılıp kitlesel bir harekete dönüştürülmesinin karizmatik lideri olarak öne çıkmıştır.

Muhammet Ali Cinnah, İngiliz kontrolü altındaki Hindistan’da yaşayan Müslümanlara önderlik ederek 1947 yılında Pakistan’ın kuruculuğunu üstlenen ünlü siyasi liderdir.

1964 yılında Hindistan’ın anayasasını değiştirerek Keşmir’e tanınan özerkliğe sınırlamalar getirilmiştir.

Hindistan federal bir devlet olmanın doğal sonucu olarak iki kanattan oluşan bir yasama organına sahiptir.

Yüksek mahkemeye atanan bir yargıç 65 yaşına kadar görevde kalabilmektedir. Bu nedenle 70 yaşına kadar Yüksek Mahkeme yargıçlarının görevde kalabileceğini ifade eden E seçeneği söylenemez.