GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE SİYASET - Deneme Sınavı - 5

Yüksek Mahkeme üyeleri Hindistan vatandaşı olmak koşulu ile
beş yıl süre ile bir yüksek mahkeme hâkimi olarak görev yapmış olanlar arasından seçilirler.

Hindistan’da bağımsızlıktan bugüne oturmuş bir parti sisteminin bulunduğundan söz etmek mümkün değildir.

Latin Amerika’nın diğer büyük kısmını oluşturan, İspanya tarafından kolonileştirilmiş ülkelerin tersine Brezilya Portekiz’den bağımsızlığını kazandıktan sonra bazı toprak kayıpları yaşamış olsa da bütünlüğünü koruyabilmiştir. Bazı yazarlara göre (Skidmore 1999) Portekiz monarşisinin Napolyon’un Portekiz’i işgaliyle Brezilya’ya taşınması ve Dom João VI’nın (ya da diğer bir deyişle Perdo I’in) 1831’de ülkesine dönerken oğlu Pedro II’yi Brezilya’da bırakmasıyla monarşinin Portekiz’den bağımsız bir şekilde devam etmiş olması ülkenin parçalanmasını engelleyen bir rol oynamıştır.

Bazı görüşlere göre sorumlu Portekiz koloni dönemidir çünkü altın ve elmas madenleri ya da şeker üretiminin ihracatına dayalı ekonominin kazancı Portekiz’e aktarılmış, ülkenin gelişimi için yatırım yapılmamıştır. Hatta Portekiz kolonyal yönetimi 1808 yılına kadar Brezilya’da matbaa makinesinin kullanımı bile yasaklanmıştır. Diğer bir görüşe göre Brezilya Endüstri Devrimi’ni kaçırmış, bunda Portekiz etkisi kadar Brezilya elitinin ideolojik görüşleri ve İngiltere ile olan ticari ilişkileri de rol oynamıştır. Skidmore (1999)’a göre o dönemde Brezilya eliti arasında hakim olan görüş Manchester usulü liberalizmdi.

İmparatorun yönetimini kısıtlayan ilk anayasal sınırlamalar 1824 yılında getirilmiştir. Aynı dönemlerde sınırlı seçimler de yapılmaya başlanmış, partilerin ilk oluşumları ortaya çıkmaya başlamıştır (Skidmore ve Smith 2001). Cumhuriyetin ilanı ise 1889 yılında ordunun baskısı sonucu İmparator ve ailesinin Brezilya’yı terk etmesinden sonra gerçekleşmiştir (Skidmore ve Smith 2001; Halperin-Donghi 1993).

Devlet başkanlığının seçmenler heyeti tarafından seçilen bir sivile geçtiği 1985 yılı literatürde genel olarak demokratik dönemin başlangıcı olarak ele alınır. Sivil yönetime geçiş Şubat 1984 ile Haziran 1984 arası süren toplumsal siyasi hareketi izlemiştir. Birçok siyasi ve sivil toplum grubundan oluşan bu hareket Direitas Já kampanyası olarak bilinir ve askerî yönetimden doğrudan başkanlık seçimleri yapılması talebinde bulunmuştur. Askerî yönetim başkanlık seçimlerinin doğrudan yapılmasına izin vermemiş, yeni kurulacak sivil yönetim üzerinde bazı kısıtlamalar da getirmiştir.

Ekonomik alanda beklenilen başarı 1967 yılından sonra görünmeye başlandı. 1968 ve 1974 yılları arasında ortalama yıllık büyüme hızı %10’du. Ülkenin ihracatı neredeyse dört katına çıkmıştı (Skidmore ve Smith 2001). Hatta bu döneme “Brezilya Mucizesi” denilmeye başlanmıştı.

Brezilya anayasasının başkana güç veren bir başka uygulaması kısmi veto hakkıdır. Başkan önüne gelen yasa tasarılarının sadece bir kısmını veto etme hakkına sahiptir.

1988 Anayasası’na göre Brezilya’da yirmi altı eyalet ve otonom yönetimi olan Federal Bölge (Distrito Federal) vardır. Her eyalet dört yıllık süre için seçilen va- liler tarafından yönetilir. Her eyalette tek meclisten oluşan yasama organı vardır (Dinan 2007). Eyaletlerdeki parti sistemleri de parçalanmış olduğundan yani çok sayıda partiden oluştuğundan valilerin partilerinin yasama organında çoğunluğu sağlaması zordur ve valiler genelde seçimlere koalisyonla giderler. Üst meclis yani Senato birçok federal devlette olduğu gibi eyaletleri eşit temsil eder. Her eyaletin temsilci sayısı üçtür yani eşittir. Nüfusa göre belirlenmemiştir.

Brezilya’da uygulanan açık liste sisteminde vatandaşlar bir parti veya bir aday için tercih belirtebilir. Aday için tercih belirtirlerse bu adayın partisine de oy olarak eklenir. Partiler arası sandalye dağılımı D’Hondt metoduna göre yapılır (Ames 1995). Listeler üzerinde aday isimleri yazmaz ama vatandaşlar adayın ismini veya kodunu yazarak tercihlerini belirtebilir. Her adayın aldığı oy sayısına göre partinin listesi içindeki sıralama belli olur. Bunun sonucunda aynı partiden adaylar arasında rekabet oluşur (Ames 1995) ve parti yerine aday odaklı seçimler yaşanır (Carey ve Shugart 1995). Daha önce de belirttiğimiz gibi seçimler parti değil aday ağırlıklı olur ve siyasi hayatta partilerin önemi azalır. Partiler aday sıralamasını etkileyemediği için daha önce de bahsettiğimiz gibi bir görüşe göre mecliste parti disiplinini sağlamak zorlaşır çünkü parti disiplinine uymayan milletvekilleri cezalandırılamayacaktır. Ama parti disiplini araştırmaları bu görüşü destekleyen bulgular sunmamaktadır (Desposato 2004).

Birçok diğer ülkede de görüldüğü gibi ithal ikameci sanayileşme çok önemli sorunlar da yaratmıştır. Koruma devam ettiği sürece rekabet baskısı olmadığından malların düşük kaliteli kalması ve üretimin veriminin düşük olması genelde görülen sorunlardır.

Brezilya’daki ilk nakit transferine dayalı yardım programı 1995 yılında ulusal başkent Brasília ve Campinas belediyesinde (São Paulo eyaletinde) gerçekleştirilmiş ve daha sonra diğer belediye ve eyaletlere yayılmıştı.

Hindistan bağımsızlığına 1947 yılında ulaşabilmiştir.

900’lü yılların sonlarında Gazneliler bölgeye etkili saldırılar düzenlediler. Bölgede 16. yüzyılın başlarına kadar çok sayıda Türk devleti hüküm sürdü. Delhi Sultanlıkları olarak nitelenen bu devletler (Kutbiler, Balabanlılar, Kalaçlar, Tuğluklar, Lodiler) 1526 yılında Hindistan’da güçlü bir imparatorluk kuran Babür Devleti’ne yerlerini bıraktılar.

Mohandans Karamçand (Mahatma) Gandhi: İngiliz hâkimiyetine karşı şiddet içermeyen, pasifist yöntemlerle bağımsızlık mücadelesi yürüten efsanevi Hintli siyasi lider.

Muhammet Ali Cinnah: İngiliz kontrolü altındaki Hindistan’da yaşayan Müslümanlara önderlik ederek 1947 yılında Pakistan’ın kuruculuğunu üstlenen ünlü siyasi lider.

Bağlantısızlar Hareketi, Soğuk Savaş sırasında Sovyetler Birliği ve Batı Bloku’nun dışında kalan ülkelerin kurduğu ve Hindistan lideri Nehru’nun öncülüğünü yaptığı uluslararası dayanışma ve iş birliği örgütüdür.

Her kast ancak belli meslekleri yapabilmekte, belli yemekleri yiyebilmekte, belli bir tarzda giyinebilmekte ve kendi arasında evlenebilmektedir. Sırasıyla rahminler (rahipler ve bilginler), Kshatriyalar (askerler ve yöneticiler), Vaişyalar (tacirler, toprak sahipleri ve çiftçiler) ve Şudralar (işçiler, kirli işleri yapanlar) hiyerarşik kast gruplarını oluşturur. “Dokunulmazlar”ın ise hiçbir hakları yoktur. 1950 yılında kast düzeni hukuken yasaklanmıştır.

Lok Sabha genel seçim bölgelerinden seçilen 530 üyeden oluşan halk meclisini, Rajya Sabha ise 250 üyelik federe devlet ve bölge yönetim temsilcilerinden oluşan devletler konseyini isimlendirmek için kullanılmıştır. Yasamanın her iki kanadı birlikte Hindistan parlamentosunu oluşturur.

Hindistan federalizmi kurumsal olarak merkezî yönetimin yerel kurumlar üzerinde belirleyici ve yönlendirici olduğu bir yetki dağılımına sahip bulunmaktadır. Bu nedenle sistem yarı-federalizm ya da kooperatif federalizm olarak isimlendirilmektedir.