GELİŞİMSEL YETERSİZLİKLERİN BAKIM VE REHABİLİTASYONU

Hafif Derecede Yetersizlik: Yetersizliği olan bireyin kişisel gereksinimlerini bağımsız olarak karşılayabilmesi, günlük yaşamını sürdürmede herhangi bir alete ya da desteğe gereksinim duymaması, yaşamını bağımsız olarak ya da çok az bağımlı olarak sürdürebilmesi, tedavi ve eğitim desteği sağlandığında motor becerilerinin niteliğinin artma potansiyeline sahip olması, tedavi ve eğitim desteği sağlanmadığında ise motor becerilerinin niteliğinde gerileme ihtimalinin olması durumudur. Doğru cevap A'dır.

Doğum öncesi, doğum sırası ya da doğum sonrası erken çocukluk çağında (0-7 yaş), beyinde meydana gelen bir hasara bağlı olarak ortaya çıkan yürüme, hareket ve duruş bozuklukları ile seyreden bozukluğa serebral palsi denir. Bazı durumlarda serebral palsiye zihinsel yetersizlik de eşlik edebilmektedir. Serebral palsi okul çağında görülen en yaygın fiziksel yetersizliklerden biridir. Doğru cevap A'dır.

Merkezî sinir sisteminin hasar görmesi sonucunda fiziksel yetersizlikler arasında en sık ortaya çıkan yetersizlik türleri serebral palsi, spina bifida, çocuk felci, multiple sklerozis, omurilik yaralanmaları, travmatik beyin hasarlarıdır. Doğru cevap C'dir.

Rett sendromu çoğunlukla kızlarda görülen, genetik temelli ağır zihinsel gerilik ve otistik özelliklerin görüldüğü ilerleyici sinir sistemi ile ilgili bir bozukluktur. Görülme sıklığı kız çocuklarında 1/10000’dir. Doğru cevap B'dir.

Astım hırıltılı solunum, nefes alıp-vermede zorluk, öksürme gibi belirtilerle ve ataklarla kendini gösteren süreğen bir akciğer rahatsızlığıdır. Çocuk hastalıkları arasında en sık rastlanılan hastalık astımdır. Doğru cevap B'dir.

Sağlıkla ilgili fiziksel yetersizlikler epilepsi, astım, AIDS, hemofili, şeker hastalığı, kistik fibrozis, orak hücre anemisi, kanserdir. Kalça çıkığı kas-iskelet sistemi ile ilgili fiziksel yetersizliklerdendir. Cevap E'dir.

Süreğen bir hastalık olan ve nedeni hâla bilinmeyen romatoid artrit eklemlerde iltihaplanmala- rın meydana gelmesine neden olmaktadır. Çocukluk çağında nadir olarak rastlanan bu hastalığın en çok görüldüğü yaşlar 1-3 ve 10-15’tir. En çok dizlerin, el bileklerinin, ayakların ve ayak bileklerinin etkilendiği hastalıkta bireyin vücudunda ağrı, tutukluk ve şişlik meydana gelmektedir. Eklemlerdeki iltihaplanma genellikle yavaş ilerlemekte ve ergenlik sonunda sönmektedir. Doğru cevap C'dir.

Psikososyal sorunlar, uyku problemleri, ağrı, egzersize ilişkin problemler, sözel iletişim kuramama, çevre ile ilgili sorunlar, yatak yarası, hijyenik bakıma ilişkin sorunlar, enfeksiyon, hastalığa ilişkin bilgi gereksinimi ve tıbbi malzeme temin edememe, ekonomik yetersizlik, sosyal etkinliklere katılamama gibi diğer sorunlar hastaların bakım sırasında yaşadıkları sorunlardır. Doğru cevap E'dir.

Fiziksel yetersizliği olan bireylere bakım hizmetleri sunulurken dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. Bu noktalar aşağıda sıralanmaktadır:

• Bakım hizmeti sunan personel, fiziksel yetersizliği olan bireyi ve ailesiyle olan ilişkilerini gözlemlemeli ve yetersizliği olan bireyin bakımına etki eden olumsuz durumları belirleyerek gerekli önlemleri almalıdır.

• Fiziksel yetersizliği olan birey eğer çocuk vetekerlekli sandalyeye bağlı ise resmî eğitim kaydından önce engel derecesi değerlendirilmeli, öncelikle yetersizlik özellikleri olmak üzere diğer özellikler belirlenip ona göre örgün veya özel eğitime yönlendirilmelidir. Bakım hizmetini sunacak olan profesyoneller ve diğer meslek grupları bu durumdan haberdar olmalıdır.

• Yetersizliği olan bireyin kullandığı tekerlekli sandalye ve diğer kullandığı aparatların hijyeni ve bakımı takip edilmeli gerekirse teknik bakımı için profesyonellerden yardım alınmalıdır.

• Tekerlekli sandalyeye bağlı bireylerin bakım hizmetleri sağlanırken kendi istekleri, güç ve alışkanlıkları dikkate alınarak planlanmalar yapılmalıdır.

• Fiziksel yetersizliği olan bireyler kendilerinin yapabileceği aktiviteleri yapmaları konusunda teşvik edilmelidir. Bağımsız yapabilecekleri aktiviteler varsa bu konuda cesaretlendirilmelidirler.

• Yetersizlikleri olan bireylerin yetersizliklerinin baskı oluşturan bölgelerinde yara ve pozisyon bozukluğunu önlemek amacıyla pozisyon değişikliği ya da pozisyon desteği yönünden bakım planı yapılmalıdır.

• Yetersizliği olan bireyler için öncelikle evleri ve eğitim kurumları olmak üzere tüm yaşam alanlarında tekerlekli sandalyeye yönelik düzenlemeler yapılmalıdır. Örneğin, tuvaletlerde ve merdivenlerde tutunma yerleri, kaygan zeminlerin önlenmesi gibi düzenlemelerin yapılması önemsenmelidir.

E seçeneği fiziksel yetersizliklerin bir çeşididir. Diğer seçenekler ise sağlık yetersizliklerinin birer çeşididir.

Cevapların hepsi doğru ancak bazıları doğum sırası bazıları ise doğum sonrası nedenleri içermektedir. A şıkkı ise sorulduğu gibi doğum öncesi nedeni ifade etmektedir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Tanımı verilen yetersizlik türü Serebral palsidir. Doğru seçenek D şıkkıdır.

Soru kökünde verilen belirtiler 8. ay da gözlenmektedir. Doğru seçenek E şıkkıdır.

Tanımı verilen yetersizlik çeşidi Ağır derecede yetersizlik çeşidinin tanımıdır. Doğru seçenek A şıkkıdır.

Özellikleri verilen yetersizlik çeşidi Multiple sklerozdur. Doğru seçenek B şıkkıdır.

Fikir alınması hususunda öncelik tekerlekli sandalye kullanan bireyin kendi fikirleridir. Dolayısıyla doğru seçenek C şıkkıdır.

Sayılan belirtiler  büyük epilepsi nöbetleri sırasında görülmektedir. Doğru seçenek D şıkkıdır.

Doğru seçenek E şıkkıdır.

Doğru seçenek C şıkkıdır. Çünkü epilepsi nöbeti sırasında birey sırt üstü değil yan çevirilerek yatırılmalıdır. Böylece bireyin hava yolunun açılması ve eğer kusmuşsa ağızdan boşaltım yapması sağlanmalıdır.

Baba yaşının yüksek olması bir risk faktörü olmasına karşın küçük yaş bir risk değildir. Doğru cevap E'dir.