GELİŞİMSEL YETERSİZLİKLERİN BAKIM VE REHABİLİTASYONU

Doğum Öncesi Nedenler: Anne-baba arasındaki akrabalık, kan uyuşmazlığı, annenin  leğen kemiğinin dar olması, anne yaşının 20’nin altında ya da 35’in üstünde olması, annenin yaptığı doğum sayısı, baba yaşının yüksek olması, hormonal bozukluklar, annede şeker hastalığı, hamilelikte yaşanan duygusal travmalar, annenin madde bağımlılığı, annenin hamileliğinin özellikle ilk üç ayında geçirdiği kızamık, suçiçeği gibi bulaşıcı hastalıklar, gebelik sürecinde annenin röntgen ışınına maruz kalması, annenin aldığı bazı ilaçlar, annenin gebeliği sonlandırma çabaları, geçirdiği travmalar, kötü ya da yetersiz beslenme, plasentanın anne rahminden erken ayrılması, plasenta yetersizliği gibi durumlar çocuğun beyninde gelişim bozukluğuna neden olabilmektedir.

Orta Derecede Yetersizlik: Yetersizliği olan bireyin günlük yaşamını sürdürmede az da olsa desteğe gereksinim duyması, bazen bağımsız olabilmesi, işlevsel baş kontrolüne sahip olması, eklemlerinde işlevlerini sınırlayan ve ağrıya neden olan şekil bozukluklarının olması, bireysel gereksinimlerinde yardımcı aletleri (yürüme cihazı, koltuk değneği, uyarlanmış aletler) kullanması, okul başarısını ya da yaşına uygun motor becerilerin kazanılmasını engelleyen duyu-algı bozukluklarının olması durumudur.

Serebral palsinin doğum öncesi en önemli nedenlerden biri, annenin hamilelik döneminde geçirdiği kızamıkçık gibi bulaşıcı hastalıklardır.

Serebral palsinin beş tipi bulunmaktadır. Bunlar spastik tip, hipotonik tip, atetoid tip, ataksik tip ve karışık tiptir. Spastik tip en bilinen serebral palsi türüdür.

Bazen serebral palsiye başka yetersizlik türleri de eşlik edebilmektedir. Bunlar zihinsel yetersizlik, görme yetersizliği, işitme yetersizliği, konuşma yetersizliği ve epilepsi nöbetleridir.

Sinir Sistemi ile İlgili Fiziksel Yetersizliklerden biri de Rett Sendromudur.

Sarası olan birey nöbet geçirdiğinde yapılması gerekenler aşağıda listelenmektedir:
• Sakin olun.
• Bireyi yere yatırın ve onu yaralayacak şeyleri çevresinden uzaklaştırın.
• Vücudu sarsıldıkça başı yere çarpmasın diye bireyin başının altına katlanmış palto gibi düz ve yumuşak bir şey koyun.
• Nöbeti durduramazsınız. Normal düzeyde seyretmesine izin verin. Bireyi canlandırmaya, uyandırmaya ya da hareketlerini engellemeye çalışmayın.
• Bireyi yavaşça yan çevirin. Bu onun hava yolunun açılmasını ve kusmuşsa ağızdan boşaltım yapmasını sağlar.
• Ağzını açmaya çalışmayın.
• Dilini tutmaya çalışmayın.
• Ağzına hiçbir şey koymayın.
• Titreme hareketleri bittiğinde, bilincini kazanana kadar bireyin dinlenmesine izin verin.
• Nöbet sırasında soluk alıp verme yüzeysel olabilir ve hatta kısa süreli durabilir. Solunumun yeniden başlamaması gibi istenmeyen bir durum olduğunda bireyin hava yolunun tıkanıp tıkanmadığını kontrol edip suni solunum yapın

Taşdelen ve Ateş (2012) tarafından yapılan bir çalışmada evde ya da bir merkezde bakıma muhtaç hastaların yaşadıkları sorunlar ve gereksinimleri incelenmiştir. Araştırmaya 177 hasta katılmıştır. Araştırma sonuçları aşağıdaki tabloda özetlenmektedir.
Tablo 8.2 Hastaların Bakım Sırasında Yaşadıkları Sorunlar

Diyabetik şokun bayılma, baş dönmesi. terleme, bulanık görme, uyku hâli ve mide bulantısı gibi belirtileri vardır.

Sinir sisteminin zedelenmesi, kazalar, travmalar, doğumsal anomalileri, hastalıklar ya da genetik problemler nedeniyle kas, iskelet ve eklemlerin işlevlerini yerine getirememesine ortopedik yetersizlik adı verilmektedir.

Başbakanlık Özürlüler İdaresi verilerine göre yetersizliği olan bireyler 2000 yılı Türkiye nüfusunun %12,29’unu oluşturmaktadır.

Yetersizliği olan bireyin kişisel gereksinimlerini bağımsız olarak karşılayabilmesi, günlük yaşamını sürdürmede herhangi bir alete ya da desteğe gereksinim duymaması, yaşamını bağımsız olarak ya da çok az bağımlı olarak sürdürebilmesi hangi yetersizlik hafif derecede yetersizliktir.

Dizartri motor konuşma bozukluğudur. Fiziksel yetersizlik değildir.

Bir Serebral Palsi'li bebeğin devamlı huysuz olması, emme bozukluğu, ısrarlı kusması, etraftan gelen uyarılara tepki vermemesi, nöbetlerinin olması 1 aylık bebekte gözlenmektedir.

Emeklemenin olmaması ya da emeklerken iki ayağını birden bükerek sıçraması, 10 aylık Serebral Palsili bebeklerde gözlenmektedir.

Çoğunlukla kızlarda görülen, genetik temelli ağır zihinsel gerilik ve otistik özelliklerin görüldüğü ilerleyici sinir sistemi ile ilgili bozukluk Rett Sendromu'dur.

Astım hırıltılı solunum, nefes alıp-vermede zorluk, öksürme gibi belirtilerle ve ataklarla kendini gösteren süreğen bir akciğer rahatsızlığıdır.

Sakin olun,ağzını açmaya çalışmayın, dilini tutmaya çalışmayın üçü de nöbet esnasında yapılması gerekenlerdendir.

Kalp kapağına zarar verme riski taşıdığından çocukluk çağının en tehlikeli hastalıklarından biri ateşli romatizmadır.

Ortopedik yetersizlik, sinir sisteminin zedelenmesi, kazalar, travmalar, doğumsal anomalileri, hastalıklar ya da genetik problemler nedeniyle kas, iskelet ve eklemlerin işlevlerini yerine getirememesi olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap B'dir.