GELİŞİMSEL YETERSİZLİKLERİN BAKIM VE REHABİLİTASYONU

Gelişimsel yetersizliği olan bireylere verilecek olan bakım hizmetinin planlanma sürecinin bazı bileşenleri ve aşamaları içermektedir. Bu temel bileşenler ve aşamalar şunlardır; (a) değerlendirme, (b) bakım gereksinimlerinin tanımlanması, (c) bakım planı hazırlama, (d) bakım planını uygulama ve (e) gözden geçirmedir. İşbirliği bu süreçte yer almamaktadır. Doğru cevap D'dir.

Gözden Geçirme: Süreç boyunca uygulanan yaklaşım analiz edilir. Bütün sürecin değerlendirmesi yapılır. Belirli zaman aralıklarında uzun ve kısa vadeli hedeflere ilişkin incelemeler yapılır ve yeni değerlendirme tarihi belirlenir. Doğru cevap E'dir.

Genel olarak bakıldığında gelişimsel yetersizliği olan bireylere yönelik bakım ve rehabilitasyon hizmetleri farklı kurum ve kuruluşlar tarafında karşılanmaktadır. Sağlık Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bu konuda rol alan önemli kurumlardandır. Doğru cevap C'dir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı gelişimsel yetersizliği olan bireyler şu alanlarda hizmet sunmaktadır: (a) evde bakım hizmeti, (b) yatılı bakım ve rehabilitasyon merkezi, (c) umut evleri ve (d) özel bakım merkezleri. Doğru cevap D'dir.

Akran Destekleme Modeli Gelişimsel yetersizliği olan bireyin bakım ve rehabilitasyonlarında çoğu zaman birçok personele/uzmana ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak bunu
sağlamak her zaman mümkün olmayabilir. Bu tür durumlarda akran destekleme modelinden yararlanılabilir. Gelişimsel yetersizliği olan birey ile normal gelişim gösteren bireyler arasındaki etkileşimin arttırılması, birbirlerinden öğrenerek karşılıklı çıkar sağlamalarına imkan sağlamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Kurumda görevli rehber öğretmen veya psikoloğun
görevleri şu şekildedir:

• BEP’te alanıyla ilgili gelişim ölçekleri ile ölçme ve değerlendirme araçlarının hazırlanıp uygulanmasında BEP geliştirme birimi ile iş birliği yapmak

• BEP’te alanıyla ilgili uygulama ve değerlendirme yapmak

• Özürlü bireylerin eğitim performanslarını ve yetersizlik türünü dikkate alarak eğitimleri sırasında kullanılmak üzere alanıyla ilgili gerekli materyalleri hazırlamak

• Kurum rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri programını merkezde uygulanan destek eğitim programına göre hazırlamak, uygulamak ve bu programın uygulanmasında özel eğitim ve rehabilitasyon personeline rehberlik etmektir. Doğru cevap B'dir.

Özürlü bireylerin ortez ya da yardımcı cihazının
tayininde bireyi ve aileyi bilgilendirmek
Fiziksel rehabilitasyona alınan özürlü bireylerdeki
gelişimleri takip etmek ve gelişim
raporu hazırlamak
Özürlü bireyin gelişen aşamalarından ve
doktor kontrollerinden okul/eğitim kurumu
müdürünü ve aileyi bilgilendirmek fiyoterapistin görevidir. Doğru cevap D'dir.

Yukarıda bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinde kullanılan modellerden bahsedilmiştir. Doğrudan ve dolaylı işbirliği modelleri kaynaştırma öğrencileri için kullanılan modellerdir (Batu, Çolak ve Odluyurt, 2012). Doğru cevap E' dir.

Gelişimsel yetersizliği olan bireylerin gereksinim
duyduğu kişisel bakım hizmetleri şunlardır:
• Bireyin tuvalet ihtiyacının giderilmesi konusunda
yardımcı olunması ve gerekli durumlarda
temizliğinin yapılması
• Tırnak kesimine yardımcı olunması
• Saçlarının taranmasına yardımcı olunması
• Dişlerini fırçalama, temizleme ve ağız bakımı
konusunda yardımcı olunması
• Banyo yaptırılması
• Yemek yerken yardım edilmesi
• El, yüz ve ayak temizliğinde yardımcı olunması
• Kulak ve burun temizliğinde yardımcı
olunması                                                                                           

• İstenmeyen tüylerin temizliğinde yardımcı olunması
• Kıyafetlerini giyip çıkarmasına yardımcı
olunması
• Yatağının temizlenmesi ve düzeltilmesine
yardımcı olunması.

Yemek yeme ise özbakım berilerinden olup, doğru cevap B'dir.

Gelişimsel yetersizliği olan bireylere yönelik bu başlık altında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından sunulan hizmetler yer almaktadır. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı gelişimsel yetersizliği olan bireyler şu alanlarda hizmet sunmaktadır: (a) evde bakım hizmeti, (b) yatılı bakım ve rehabilitasyon merkezi, (c) umut evleri ve (d) özel bakım merkezleri.

Çoklu tanı ve değerlendirme hizmeti ise, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Rehberlik ve Araştırma Merkezleri tarafından sunulabilen bir hizmet olup, doğru cevap A'dır.

Özel eğitim kurumlarında çalışan odyoloji ve konuşma bozuklukları uzmanı veya eğitim odyoloğunun görevlerinden biri;  işitme kaybı olan bireyleri değerlendirmek,
alanına uygun program hazırlamak ve uygulamaktır. Doğru cevap C'dir.

Gönüllü katılım, ekip üyelerinin eşit haklara sahip olması, ortak bir hedefin belirlenerek bu hedefe dönük ortak kaynakların kullanımı ve sorumluluğun ortak paylaşımı özel eğitim alanında kurulması gereken işbirliği sürecinin temel özellikleri arasındadır. Doğru cevap E'dir.

İstasyon öğretimi/bakım/rehanbilitasyon: Bu yöntemde öğrenme, gelişimsel yetersizliği
olan birey seçilen konular/beceriler/tedaviler çerçevesinde çalışıp duruma göre sürecin
parçalara ayrıldığı ve sonra çalışmaların bütün hâline getirildiği bir yöntemdir. İstasyon
tekniğinde tüm gelişimsel yetersizliği olan bireyler kendilerine en uygun yöntemi bulur
ve kendi hızında öğrenir/bakım alır/tedavi alır. Gelişimsel yetersizliği olan bireyler açısından düşünüldüğünde bu son derece önemli bir durumdur. Hem eğitim hem öğretim hem de bakım ve rehabilitasyon sürecinde yer alan gelişimsel yetersizliği olan bireyler kendi hızları doğrultusunda çalışmaları, kendilerine göre yöntem seçmeleri, onlar açısında oldukça avantajlı bir durumdur. İstasyon modelinde, uzmanlar
farklı istasyonlardan sorumludurlar. Doğru cevap D'dir

Özel eğitim alanında ailenin sürece nasıl ve ne şekilde katılabileceğine ilişkin birbirinden
farklı görüşler ve modeller bulunmaktadır. Bunlar: koruyucu model, eşli model, uzman modeli, geçiş modeli ve zenginleştirilmiş model olarak sıralanabilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Gelişimsel yetersizliği olan bireylere verilecek bakım hizmetinin ilk aşaması bakım hizmetinin planlanmasıdır. Bu aşama hem verilecek olan hizmetin etkin ve verimli olmasını sağlarken hem de uzmanlar arasında kurulacak olan işbirliğinin sınırlarını,
yöntemini ve niteliğini belirlemek açısından önemlidir. Doğru cevap A'dır.

Lindsey (2002), aşağıdaki durumların gelişimsel yetersizliği bireylerin sağlık sistemine dâhil edilmesi ve yararlanmasında engelleyici olabileceğini belirtmiştir:
• Gelişimsel yetersizliği olan bireylerin mevcut sınırlılıklarının olması,
• Tecrübe yetersizliği bulunan sağlık ve bakım personelinin uygulamaları,
• Hasta yoğunluğu nedeniyle gelişimsel yetersizliği olan bireylere yeterince zaman ayrılamaması,
• Sağlık sisteminde bulunan bürokratik engeller,
• Hastane veya bakım merkezinin çevresel şartlar ve fiziki koşullar açısında yetersiz olması.

Doğru cevap E'dir.

Gelişimsel yetersizliği olan bireylere verilecek olan bakım hizmetinin planlanma sürecinin bazı bileşenleri ve aşamaları içermektedir. Bu temel bileşenler
ve aşamalar şunlardır; (a) değerlendirme, (b) bakım gereksinimlerinin tanımlanması, (c) bakım planı hazırlama, (d) bakım planını uygulama ve (e) gözden geçirme.

Gözden geçirme aşamasında; süreç boyunca uygulanan yaklaşım analiz edilir. Bütün sürecin değerlendirmesi yapılır. Belirli zaman aralıklarında uzun ve kısa vadeli hedeflere ilişkin incelemeler yapılır ve yeni değerlendirme tarihi belirlenir.

Gelişimsel yetersizliği olan bireylere verilen kurum bakım hizmeti üç bakanlığa bağlı kurumlar tarafından yürütülmektedir. Bu bakanlıklar, Millî Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'dır. Doğru cevap A'dır.

Tırnak kesimine yardımcı olunması, banyo yaptırılması, yemek yemesine ve saçlarının taranmasına yardımcı olunması gelişimsel yetersizliğe sahip bir bireyin  kişisel bakım konusundaki gereksinimleri arasında yer alırken sosyal hayata katılımına yönelik destek sunulması psikososyal destek hizmetler arasında yer almaktadır.

Kısa süreli bakım, genel olarak tıbbi hizmetlerden oluşmaktadır. 30 gün ile sınırlandırılmıştır.Uzun süreli bakım ise tıbbi ve sosyal hizmetleri kapsamaktadır. Ancak uzun süreli bakımda sosyal hizmetler daha ön plana çıkmaktadır.