GELİŞİMSEL YETERSİZLİKLERİN BAKIM VE REHABİLİTASYONU

Fallik dönem cinsel kimliğe ilişkin toplumsal rollerin gözlemlenerek taklit ve model alma yoluyla geliştirildiği bir dönemdir.

Fallik dönem de Zihinsel performansı bu dönemin karmaşasını anlamlandırarak aşmasına yetmediği için sıkça soru sorarak netleşmeye çalışır. Bu nedenle, bireyin yaşam döngüsünde bu dönem en çok soru sorulan dönemdir.

Genital dönem: Bu dönem ergenlik dönemini de kapsar.

Genital dönemin temel amaçlarından biri de genç bireyin ailesine olan bağımlılığından koparak aile dışındaki bireylerle, özellikle karşı cinsten olan bireylerle olgun ilişkiler kurmayı öğrenmesidir.

Kişisel alanını koruma, saldırganca davranmadan kendi güvenliğini sağlama davranışının öğretimidir.

Gizil (Latent) dönem: Bu dönemde cinsel konulara olan merakın azaldığı söylenmektedir.

Gelişimsel yetersizlik, 0-72 ay arasındaki çocukların bireysel özelliklerinin ve bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal ve cinsel gelişimlerinin, toplumun kültürel değerleri doğrultusunda ve ilköğretime hazırlanma açısından yolunda gitmemesi durumudur.

Tuvalet eğitimi çocuğun dış dünya kuralları temelinde kendini ilk defa etkin bir şekilde kontrol etmesi anlamına gelmektedir ve Freud’a göre kişilik üzerinde birçok etkisi vardır.

Ergenlik döneminde mahremiyet alanları dışında örtülülüğün bozulmaması önemlidir. İhtiyaç nedeniyle de olsa sosyal paylaşım alanlarında cinsel organın açılmaması önemli bir kuraldır.

Freud’a göre kişilik id, ego ve süperego olmak üzere üç kısımdan oluşur. Ego gerektiğinde idin isteklerini ertelemeye, hoş yaşantıları seçmeye, hoş olmayanlardan uzak durmaya çalışır. Ego akılcıdır, mantıklıdır bir anlamda kişiliğin karar organıdır. bu nedenle doğru cevap B'dir.

Freud'a göre anal dönemde, zekâ gelişiminde işlem öncesi dönemin, sembolik evresi olarak adlandırılan ve çocukların duyu-devin dönemindeki kişi ve nesnelerle etkileşme girişimlerine dayalı olarak nesneleri sembolleri ile ilişkilendirebilirler. Doğru cevap D'dir.

Gelişimsel yetersizliği olan çocuklar oral dönemde cinsel gelişimle ilgili bir gelişim  boşaltım alanının kapalı kullanılmasıdır. Daha sonra çocuğun bu alana yönelmesi isteniyor ise çocuğun bezi boşaltım alanında açılmaya başlanarak evin diğer üyelerine benzer ve uygun davranışta bulunması zihinsel şema olarak öğretilmeye başlanabilir. Evin bütün üyeleri tarafından benzer şekilde kapalı olarak kullanılan bu alan boşaltım davranışlarının gizlilik içinde yapılması alışkanlığının gelişmesini sağlayacaktır. Bu aynı zamanda mahremiyet eğitiminin ilk basamağıdır. doğru cevap A'dır.

Fallik gelişim döneminde gelişimsel yetersizliği olan çocuklar bedeninin uyarım almasından duyduğu hoşnutluk nedeniyle daha fazla dokunsal oyunlar (erkek çocuklar boğuşmaca, kız çocuklar gıdıklamaca gibi) oynamak ister ve oyunların sona erdirilmesi hâlinde problem davranış gösterebilirler. Bu doğal davranış eğilimleri ona uygun davranış öğretim fırsatları olarak kullanılabilir. Ebeveyn olarak ona izin almayı öğretmek üzere model olunmalı ve aynı kurala onun da uyması istendikten sonra oyuna devam edilmelidir. Bu denemelerle çocuk dokunulmazlık algısını geliştirmeye başlayacaktır. Doğru cevap C'dir.

Çocukların bezlerinin boşaltım alanında açılarak gizlilik oral dönemde, boşaltım için tuvalete girdiğinde kapıyı kapatması ve pantolonunu daha sonra indirmesi, boşaltım sonrasında ise pantolonunu kaldırdıktan sonra kapıyı açması konusunda yönlendirme yapılarak örtülülük anal dönemde oyunlarda izin alarak dokunulmazlık fallik dönemde öğretimeye başlanır. Doğru cevap E'dir.

Örtülülük; ortak kullanılan sosyal paylaşım alanlarında ortamın gerektirdiği biçimde giyinik olmaya özen gösterilmesi ve cinsel organların hiçbir zaman açıkta bırakılmamasının öğretilmesi olarak tanımlanabilir. Erken çocukluk döneminde bu davranış da tuvaletten çıkmadan önce iç çamaşırı ve pantolonun kaldırılması, düğmenin iliklenmiş, fermuarın çekilmiş olması ve banyo yaptıktan sonra en azından havluya sarılmış ya da bornoz giyilmiş olarak odasına geçilmesi şeklinde kazandırılabilen becerilerdir.Doğru cevap A'dır.

Dokunulmazlık çalışması içinde çocukların öncelikle tuvalet sonrası temizliğini kendisinin yapmasının sağlanması gerekmektedir. Dokunulmazın öğretiminde giderek azalan ipucu ile öğretimin kullanılması yerinde olacaktır. Doğru cevap C'dir.

Gelişimsel yetersizliği olan bireye mahremiyetini koruma eğitimi verilirken çeşitli becerilerin öğretimi yapılır. Bu beceriler arasında; (a) yabancıyı ayırt etme, (b) izin alma-izin verme, (c) kişisel alanını koruma, (d) izinsiz teması reddetme ve rapor etme, (e) reddi kabul etme, (f) iyi-kötü dokunmayı ayırt etme ve kötü dokunmayı rapor etme becerileri yer almaktadır. Doğru cevap E'dir.

Sosyal paylaşım (okul, dinlenme odası) alanlarında mastürbasyon yapmaya başlıyor ise mahremiyet becerileri öğretilmemiş demektir. Bu durumda ilk müdahale mastürbasyon yapmayı önlemek yerine öğretim fırsatı olarak değerlendirerek önce mahremiyet alanına (odasına ya da banyoya) yönlendirmek olmalıdır. Doğru cevap B'dir.

Uygun olmayan davranışlardan biri de vücuduyla ilgili söylememesi gereken sözcükleri sürekli söylemesidir. Bu şekilde davranışlar gözlendiğinde gizlilik çalışmalarının yapılmadığını düşünebiliriz. Doğru cevap A'dır.

Zekâ gelişiminde işlem öncesi dönemin, sezgisel evresi Fallik dönemdir (36-60.ay). Doğru cevap C şıkkıdır.