GELİŞİMSEL YETERSİZLİKLERİN BAKIM VE REHABİLİTASYONU

Yasal düzenlemeler içinde en kapsayıcı olanlar,1997 yılında yürürlüğe giren 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve 2005 yılında yürürlüğe giren 5378 sayılı Engelliler Kanunu’dur. Doğru cevap A'dır.

Engellilere yönelik mevzuat düzenlemelerinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının görüşü alınır. Doğru cevap E'dir.

Anayasa’nın 49. maddesi yurttaşların çalışma haklarını düzenlemektedir. Bu madde şu şekildedir: “Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir. Devlet, çalışanların
hayat seviyesini yükseltmek, çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları ve işsizleri korumak, çalışmayı desteklemek, işsizliği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmak ve çalışma barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alır.”49. maddenin çalışma hakkını yetersizliği olan bireyleri ayırmadan tanımlaması, yetersizliği olan bireylerin rehabilitasyonunda mesleki becerilerin de yer almasına olanak sağladığını göstermektedir

Kanun Hükmünde Kararname’nin ikinci ilkesi,“Özel eğitime erken başlamak esastır” şeklindedir.

Altıncı ilke, “Özel eğitim gerektiren bireyler için bireyselleştirilmiş, eğitim planı geliştirilmesi ve eğitim programlarının bireyselleştirilerek uygulanması esastır”
şeklindedir.

KHK’nin yedinci ilkesi “Ailelerin, özel eğitim sürecinin her boyutuna aktif katılmalarının sağlanması esastır” şeklindedir ve sürecin tümüne yer alan ailenin, özel eğitim sürecinin de tamamında yer alması gerektiğini vurgulamaktadır.

Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde eğitim alan öğrencilerin (bireysel
eğitim için 6 seansı Milli Eğitim Bakanlığı tarafından karşılanmaktadır.

Grup eğitimi için 4 seans olması gerekmektedir.

Gelir indirim vergisi, emlak vergisi indirimi ve özel tüketim vergisi indirimi bu kapsama girmektedir.

Yatılı bakım merkezlerine, 24 saatlik bakım  hizmetine karşılık olarak merkeze İki aylık net asgari ücret tutarı ödeme yapılmaktadır.

Anayasa yetersizliği olan bireylerinde temel kamusal haklarını belirlemektedir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası altı maddesi (41., 42., 49., 50., 60. ve 61. maddeler) yetersizliği olan bireylerin temel haklarını düzenlemektedir. Doğru cevap B'dir.

Anayasanın 41. maddesinde yetersizliği olsun ya da olmasın bütün çocukların devletin koruması altında olduğu açıkça belirtilmiştir. Devlet aynı zamanda çocukların herhangi bir istismar ve şiddette karşı korunmasında koruyucu tedbirleri alma sorumluluğunu üstüne almış ve 41. madde ile güvence altına almıştır. Doğru cevap D'dir.

42. madde incelendiğinde, Türkiye Cumhuriyeti yurttaşı olan herkesin eğitim ve öğretim hakkının olduğunu ve bu hakkın yasalar ile düzenlendiği belirtilmektedir. Bu madde ile devlet yetersizliği olan bireyleri içinde eğitim ve öğretiminin onların gereksinimlerine göre düzenlenmesi konusunda gerekli önlemleri alacağını belirtmiş bulunmaktadır. Bu durumda yetersizliği olan bireylerin eğitim hakları anayasa tarafından güvence altını almıştır. Doğru cevap E'dir.

573 sayılı KHK’nin 2. maddesinde “Bu Kanun Hükmünde Kararname; özel eğitim gerektiren bireyler ile onlara doğrudan veya dolaylı olarak sunulacak eğitim hizmetlerini; bu hizmetleri sağlayacak okul, kurum ve programları kapsar” şeklinde bir ifade yer almaktadır. Bu maddeden de anlaşılacağı gibi, özel eğitim gerektiren bireylere sunulacak tüm eğitim hizmetleri bu KHK kapsamı altındadır ve güvence altına alınmıştır. Doğru cevap A'dır.

573 Sayılı KHK’nin üçüncü kısmında, özel eğitim hizmetleri ile ilgili kurumlar ve görevlerine yer verilmiştir. Bu amaçla özel eğitim hizmetlerinin düzenlemek, koordineli şekilde yürütülmesini sağlamak, izlemek ve değerlendirmek üzere her ilde il milli eğitim müdürlüğüne bağlı özel eğitim rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri birimi kurulması gerektiğini belirtmiştir. Doğru cevap B'dir.

5378 sayılı Engelliler Kanunu'na göre; engellilere yönelik mevzuat düzenlemelerinde Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı görüşü alınır. Doğru cevap C'dir.

Özel sektörde %3 oranında  engelli işçi çalıştırma zorunluluğu bulunmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Özel Huzurevleri ile Huzurevi Yaşlı Bakım Merkezleri Yönetmeliği kapsamında Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından yatılı bakım merkezlerine, 24 saatlik bakım hizmetine karşılık olarak iki aylık net asgari ücret tutarında ödeme yapılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yetersizliği olan birey ve ailesinin ekonomik koşullarını düzeltmek ve yaşam kalitelerini arttırmak için bazı indirimler yürürlüktedir. Bu indirimler ve düzenlemeler aşağıdaki gibidir:
• Gelir vergisi indirimi
• Emlak vergisi indirimi
• Özel tüketim vergisi indirimi (ÖTV)
• Gümrük vergisi indirimi
• Tıbbi, medikal ve eğitim araç gereçleri için KDV indirimi
• SHÇEK evde bakım aylığı
• EKPSS/Kura ile atanma hakkı
• Engelli iş kurma projeleri
• Engelli kimlik kartı hakkı
• Engelli park yeri kullanım kartı
• Ulaşım indirimleri hakkı
• Muhtaç aylığı (Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından)
• Elektrik, su, doğalgaz ve GSM tarife indirimleri (kurumların inisiyatifi dâhilinde)
• Engelliler için AÖF harç indirimi hakkı
• Müze ve ören yerleri indirim hakkı
• Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinden yararlanma hakkı

Doğru cevap E'dir.

Resmî Gazete’de yayınlanan Torba Yasa ile (10 Şubat 2016/ 6663 sayılı Kanun); engelli çocuğu olan anneler için, doğumdan sonra 12 ayı geçmemiş olması şartı ile 12 ay yarı zamanlı çalışma hakkı getirilmiştir. Bu yarı zamanlı çalışma tam maaşlıdır. Doğru cevap C'dir.