GELİŞİMSEL YETERSİZLİKLERİN BAKIM VE REHABİLİTASYONU

ASIS belirtildiği üzere 4-12 yaş arasındaki çocukların zeka düzeylerini ölçmeye çalışan bir testtir. Bu bağlamda sağlıkla ilgili bir yetersizlik türü olan epilepsiyi ölçmesi beklenemez.

Gelişimsel yetersizliği olan çocuğa, okul öncesi özel eğitim döneminde sağlanan eğitim fırsatları; çocuğun zihinsel, sosyal gelişimini hızlandırır ve davranış problemlerini azaltır. Sağlanan eğitim fırsatlarının yararlarından biri de ailenin, çocuğun öğretim sürecinde belirgin bir rol alarak, çocuğu ile olan etkileşimini geliştirmesi ve ailenin yaşadığı stresin azalmasıdır. Ayrıca eğitim fırsatlarından faydalanan çocuğun, özel eğitim hizmetlerine olan gereksinimi azalır. Çocukların eğitim fırsatlarından yararlanamamaları ise, çocukların en kıymetli öğrenme zamanlarını verimli olarak kullanamamalarına neden olmaktadır. Türkiye’de yetersizliği olan çocuklar, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde aylık 8 saat eğitim almaktadır ve bu haftalık 2 saate denk gelmektedir.

Kistik fibrozis, genetik temelli bir hastalıktır ve kistik fibrozise neden olan gen 7. kromozamdadır.

AIDS, bireyi hastalıklara karşı koruyan bağışıklık sisteminin zayıflamasından dolayı ortaya çıkan hastalıklar kombinasyonu için kullanılan tıbbi bir tanımdır. Bağışıklık yetmezliği, HlV’in neden olduğu enfeksiyon sonrası ortaya çıkar. Bu virüs insanın bağışıklık sistemini bozarak, vücudun normalde dirençli olduğu birçok hastalığa karşı kendini koruyamamasına neden olur.

Tıbbi/psikolojik sınıflandırmaya göre zihinsel yetersizliği olan bireyler; hafif düzey zihinsel yetersizlik, orta düzey zihinsel yetersizlik, ağır düzey zihinsel yetersizlik ve çok ağır düzey zihinsel yetersizlik olarak sınıflandırılmaktadır. Doğru cevap "B" dir.

Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatiksel El Kitabı-V’de (DSM-V) OSB’nin temel belirtileri şu şekilde özetlenebilir;
• O sırada ya da öyküden alınan bilgilere (ayrıntılamaktan çok örnekleyen) göre, aşağıdakilerle kendini gösteren, değişik biçimleriyle toplumsal iletişim ve toplumsal etkileşimde süregiden eksiklikler,
• O sırada ya da öyküden alınan bilgilere (ayrıntılamaktan çok örnekleyen) göre, aşağıdakilerden en az ikisi ile kendini gösteren, sınırlı, yineleyici davranış örüntüleri, ilgiler ya da etkinlikler,
• Belirtiler erken gelişim evresinde başlamış olmalıdır (toplumsal gerekler sınırlı yeterliğin üzerine çıkana dek tam olarak kendini göstermeyebilir ya da daha sonraki yıllarda, öğrenilen yöntemlerle maskelenebilir).

Fiziksel yetersizliklerin sinir sistemi ile ilgili ytersizlikler alt başlığı altında yer alan yetersizlikler şunlardır: (a) serebral palsi, (b) spina bifida, (c) çocuk felci, (d) multiple skleroz. Doğru cevap "C" dir.

Bireyin yaşama uyum sağlamasında en önemli gelişim dönemi ise erken çocukluk dönemidir. Bu dönem, bireyin tüm yaşamını ve eğitim sürecini etkileyen en önemli değişkenleri, yaşantıları, öğrenmeleri ve deneyimleri barındırmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Gelişimsel gerilik; standardize edilmiş referans testlere göre ya da bireyin yaşıtlarına göre gelişiminin ortalamanın altında olma durumu olarak tanımlanmaktadır. Yaygın gelişim geriliği ise kaba motor, ince motor, dil/konuşma, bilişsel ve sosyal/kişisel gelişim alanlarının iki veya daha fazlasında belirgin gerilik olması olarak ifade edilmektedir. Gelişimsel gerilik zihinsel yetersizlik olmadığı gibi başka bir yetersizlikle de ilişkili olmak zorunda değildir. Doğru cevap D'dir.

Düşük doğum ağırlığı (1500 gr’dan az), doğuma bağlı komplikasyonlar nedenleri arasındaki önlenebilir gelişimsel gerilik nedenidir. Ayrıca doğum sırasında prematüre doğum, kafa travması, oksijensiz kalmak, uzman olmayan kişilerin müdahalesi ve benzeri gibi durumlar gelişimsel geriliğe neden olabilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Çocukların zekâ düzeyini belirlemek amacıyla kullanılan zekâ testleri 6 yaşından sonra uygulanabilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Zihinsel yetersizlik hem zihinsel işleyişte (akıl yürütme, öğrenme, problem çözme) hem de kavramsal, sosyal ve uyumsal yaşam becerileri kapsayan uyarlamalı davranışlarda önemli kısıtlamalarla karakterize bir durumdur. Doğru cevap A'dır.

Otistik spektrum bozukluğu (OSB), belirtileri erken çocuklukta başlayan, karşılıklı sosyal etkileşim ve iletişim becerilerinde yetersizlik, basmakalıp ve yineleyici (stereotipik) davranışlar, sınırlı ilgi alanları ve kısıtlı işlevsellik ile kendini gösteren, etkileri yaşam boyu devam eden nöro-gelişimsel bir bozukluktur.

Fiziksel yetersizliklerin bu alt başlığı altında yer alan yetersizlikler
şunlardır:

Fiziksel yetersizliklerin bir alt başlığı alan kas-iskelet sistemi ile ilgili yetersizlikler şu şekilde sıralanabilir:

Eğitsel değerlendirme ve tanılama sonucunda özel eğitime ihtiyacı olduğu belirlenen çocuklar için Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu Raporu ve Eğitim Planı hazırlanır. Bu belgeler, özel eğitim kurumlarından eğitim ve destek eğitim hizmeti alan öğrenciler için her yıl yenilenir. Doğru cevap C'dir.

Gelişimsel geriliğin ve yetersizliğin değerlendirilmesi amacıyla en sık kullanılan test Denver II Gelişimsel Tarama Testi’dir. Denver II testi şu amaçlara ulaşmak için kullanılabilen bir araçtır; (a) sağlıklı görünen çocukların olası sorunları yönünden taranması, (b) gelişimsel gerilik olduğundan kuşkulanılan işlevleri nesnel şekilde saptaması ve (c) riskli bebekleri (örneğin doğum öncesi sorunlar, düşük doğum ağırlıklı ya da erken doğmuş, çoğul gebelikler, ailede gelişimsel sorunu olanlar vb.) izlemesi. Doğru cevap D'dir.

I ve II

Özel bakım merkezinden yararlanabilmek için tam teşekküllü hastanelerden alınacak 16.12.2010 tarih
ve 27787 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek
Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik” kapsamında alınan Engelli Sağlık Kurulu Raporlarında
engel oranı % 50 ve üzeri olup ağır engelli bölümünde “EVET” ibaresi olması gerekmektedir. Doğru cevap B'dir.

Rett sendromu, normal gelişim basamaklarını takiben erken nörolojik gerileme belirtileri ile tanınan ve kızlarda görülen nöro-gelişimsel bir yetersizliktir. Bilişsel, sözel, ince ve kaba motor yetiler ile iletişimin kaybı, nöbetlerin eşlik ettiği genetik bir hastalıktır. Doğru cevap D'dir.