GELİŞİMSEL YETERSİZLİKLERİN BAKIM VE REHABİLİTASYONU - Deneme Sınavı - 19

Freud'a göre anal dönemde, zekâ gelişiminde işlem öncesi dönemin, sembolik evresi olarak adlandırılan ve çocukların duyu-devin dönemindeki kişi ve nesnelerle etkileşme girişimlerine dayalı olarak nesneleri sembolleri ile ilişkilendirebilirler. Doğru cevap D'dir.

Gelişimsel yetersizliği olan bireylere mahremiyete koruma eğitiminde ilk olarak öğretilmesi gerekenler yabancıyı ayırt etme, izin alma-izin verme, kişisel alanını koruma, izinsiz teması reddetme, reddi kabul etme, iyi-kötü dokunmayı ayırt etme ve kötü dokunmayı rapor etme şeklinde ilk öğretilmesi gerekenler arasındadır. Doğru cevap E’dir.

Toplum içinde soyunmak ve cinsel organına dokunmak, vücut ile ilgili söylememesi gereken sözcükleri sürekli söylemek ve cinsel organıyla masaya sürtünmek uygun olmayan cinsel davranışlar arasında yer alırken banyoda yalnız iken mastürbasyon yapmak hedeflenen bir öğretim amacıdır.

Buğday, arpa, çavdar katkılı her besin, sirke, çikolata, puding, sakız, ketçap, mayonez, tuzlu, soslu kuruyemişler, hazır çeşniler, maltlı içkiler çölyak hastaları için sakıncalı besinlerdir. Doğru cevap D seçeneğidir.

30.07.2006 tarih ve 26244 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Bakıma Muhtaç Özürlülerin Tespiti ve Bakım Hizmeti Esaslarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik” ile birlikte, bakıma muhtaç olan bireylerin bakımına ilişkin kişisel bakım hizmetlerini ve psiko-sosyal destek hizmetlerini kapsayan düzenlemeler yapılmıştır (MEB, 2013). Doğru cevap C'dir.

Kısa süreli bakım, genel olarak tıbbi hizmetlerden oluşmaktadır. 30 gün ile sınırlandırılmıştır. Uzun süreli bakım ise tıbbi ve sosyal hizmetleri kapsamaktadır. Ancak uzun süreli bakımda sosyal hizmetler daha ön plana çıkmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Gelişimsel yetersizliği olan bireylere verilecek olan bakım hizmetinin planlanma sürecinin bazı bileşenleri ve aşamaları içermektedir. Bu temel bileşenler ve aşamalar şunlardır; (a) değerlendirme, (b) bakım gereksinimlerinin tanımlanması, (c) bakım planı hazırlama, (d) bakım planını uygulama ve (e) gözden geçirmedir. İşbirliği bu süreçte yer almamaktadır. Doğru cevap D'dir.

Gözden Geçirme: Süreç boyunca uygulanan yaklaşım analiz edilir. Bütün sürecin değerlendirmesi yapılır. Belirli zaman aralıklarında uzun ve kısa vadeli hedeflere ilişkin incelemeler yapılır ve yeni değerlendirme tarihi belirlenir. Doğru cevap E'dir.

Genel olarak bakıldığında gelişimsel yetersizliği olan bireylere yönelik bakım ve rehabilitasyon hizmetleri farklı kurum ve kuruluşlar tarafında karşılanmaktadır. Sağlık Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bu konuda rol alan önemli kurumlardandır. Doğru cevap C'dir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı gelişimsel yetersizliği olan bireyler şu alanlarda hizmet sunmaktadır: (a) evde bakım hizmeti, (b) yatılı bakım ve rehabilitasyon merkezi, (c) umut evleri ve (d) özel bakım merkezleri. Doğru cevap D'dir.

Akran Destekleme Modeli Gelişimsel yetersizliği olan bireyin bakım ve rehabilitasyonlarında çoğu zaman birçok personele/uzmana ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak bunu
sağlamak her zaman mümkün olmayabilir. Bu tür durumlarda akran destekleme modelinden yararlanılabilir. Gelişimsel yetersizliği olan birey ile normal gelişim gösteren bireyler arasındaki etkileşimin arttırılması, birbirlerinden öğrenerek karşılıklı çıkar sağlamalarına imkan sağlamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Kurumda görevli rehber öğretmen veya psikoloğun
görevleri şu şekildedir:

• BEP’te alanıyla ilgili gelişim ölçekleri ile ölçme ve değerlendirme araçlarının hazırlanıp uygulanmasında BEP geliştirme birimi ile iş birliği yapmak

• BEP’te alanıyla ilgili uygulama ve değerlendirme yapmak

• Özürlü bireylerin eğitim performanslarını ve yetersizlik türünü dikkate alarak eğitimleri sırasında kullanılmak üzere alanıyla ilgili gerekli materyalleri hazırlamak

• Kurum rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri programını merkezde uygulanan destek eğitim programına göre hazırlamak, uygulamak ve bu programın uygulanmasında özel eğitim ve rehabilitasyon personeline rehberlik etmektir. Doğru cevap B'dir.

Özürlü bireylerin ortez ya da yardımcı cihazının
tayininde bireyi ve aileyi bilgilendirmek
Fiziksel rehabilitasyona alınan özürlü bireylerdeki
gelişimleri takip etmek ve gelişim
raporu hazırlamak
Özürlü bireyin gelişen aşamalarından ve
doktor kontrollerinden okul/eğitim kurumu
müdürünü ve aileyi bilgilendirmek fiyoterapistin görevidir. Doğru cevap D'dir.

Yukarıda bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinde kullanılan modellerden bahsedilmiştir. Doğrudan ve dolaylı işbirliği modelleri kaynaştırma öğrencileri için kullanılan modellerdir (Batu, Çolak ve Odluyurt, 2012). Doğru cevap E' dir.

Gelişimsel yetersizliği olan bireylerin gereksinim
duyduğu kişisel bakım hizmetleri şunlardır:
• Bireyin tuvalet ihtiyacının giderilmesi konusunda
yardımcı olunması ve gerekli durumlarda
temizliğinin yapılması
• Tırnak kesimine yardımcı olunması
• Saçlarının taranmasına yardımcı olunması
• Dişlerini fırçalama, temizleme ve ağız bakımı
konusunda yardımcı olunması
• Banyo yaptırılması
• Yemek yerken yardım edilmesi
• El, yüz ve ayak temizliğinde yardımcı olunması
• Kulak ve burun temizliğinde yardımcı
olunması                                                                                           

• İstenmeyen tüylerin temizliğinde yardımcı olunması
• Kıyafetlerini giyip çıkarmasına yardımcı
olunması
• Yatağının temizlenmesi ve düzeltilmesine
yardımcı olunması.

Yemek yeme ise özbakım berilerinden olup, doğru cevap B'dir.

Gelişimsel yetersizliği olan bireylere yönelik bu başlık altında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından sunulan hizmetler yer almaktadır. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı gelişimsel yetersizliği olan bireyler şu alanlarda hizmet sunmaktadır: (a) evde bakım hizmeti, (b) yatılı bakım ve rehabilitasyon merkezi, (c) umut evleri ve (d) özel bakım merkezleri.

Çoklu tanı ve değerlendirme hizmeti ise, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Rehberlik ve Araştırma Merkezleri tarafından sunulabilen bir hizmet olup, doğru cevap A'dır.

Özel eğitim kurumlarında çalışan odyoloji ve konuşma bozuklukları uzmanı veya eğitim odyoloğunun görevlerinden biri;  işitme kaybı olan bireyleri değerlendirmek,
alanına uygun program hazırlamak ve uygulamaktır. Doğru cevap C'dir.

Gönüllü katılım, ekip üyelerinin eşit haklara sahip olması, ortak bir hedefin belirlenerek bu hedefe dönük ortak kaynakların kullanımı ve sorumluluğun ortak paylaşımı özel eğitim alanında kurulması gereken işbirliği sürecinin temel özellikleri arasındadır. Doğru cevap E'dir.

İstasyon öğretimi/bakım/rehanbilitasyon: Bu yöntemde öğrenme, gelişimsel yetersizliği
olan birey seçilen konular/beceriler/tedaviler çerçevesinde çalışıp duruma göre sürecin
parçalara ayrıldığı ve sonra çalışmaların bütün hâline getirildiği bir yöntemdir. İstasyon
tekniğinde tüm gelişimsel yetersizliği olan bireyler kendilerine en uygun yöntemi bulur
ve kendi hızında öğrenir/bakım alır/tedavi alır. Gelişimsel yetersizliği olan bireyler açısından düşünüldüğünde bu son derece önemli bir durumdur. Hem eğitim hem öğretim hem de bakım ve rehabilitasyon sürecinde yer alan gelişimsel yetersizliği olan bireyler kendi hızları doğrultusunda çalışmaları, kendilerine göre yöntem seçmeleri, onlar açısında oldukça avantajlı bir durumdur. İstasyon modelinde, uzmanlar
farklı istasyonlardan sorumludurlar. Doğru cevap D'dir

Özel eğitim alanında ailenin sürece nasıl ve ne şekilde katılabileceğine ilişkin birbirinden
farklı görüşler ve modeller bulunmaktadır. Bunlar: koruyucu model, eşli model, uzman modeli, geçiş modeli ve zenginleştirilmiş model olarak sıralanabilmektedir. Doğru cevap B'dir.