GELİŞİMSEL YETERSİZLİKLERİN BAKIM VE REHABİLİTASYONU - Deneme Sınavı - 9

Çocukların bezlerinin boşaltım alanında açılarak gizlilik oral dönemde, boşaltım için tuvalete girdiğinde kapıyı kapatması ve pantolonunu daha sonra indirmesi, boşaltım sonrasında ise pantolonunu kaldırdıktan sonra kapıyı açması konusunda yönlendirme yapılarak örtülülük anal dönemde oyunlarda izin alarak dokunulmazlık fallik dönemde öğretimeye başlanır. Doğru cevap E'dir.

Örtülülük; ortak kullanılan sosyal paylaşım alanlarında ortamın gerektirdiği biçimde giyinik olmaya özen gösterilmesi ve cinsel organların hiçbir zaman açıkta bırakılmamasının öğretilmesi olarak tanımlanabilir. Erken çocukluk döneminde bu davranış da tuvaletten çıkmadan önce iç çamaşırı ve pantolonun kaldırılması, düğmenin iliklenmiş, fermuarın çekilmiş olması ve banyo yaptıktan sonra en azından havluya sarılmış ya da bornoz giyilmiş olarak odasına geçilmesi şeklinde kazandırılabilen becerilerdir.Doğru cevap A'dır.

Dokunulmazlık çalışması içinde çocukların öncelikle tuvalet sonrası temizliğini kendisinin yapmasının sağlanması gerekmektedir. Dokunulmazın öğretiminde giderek azalan ipucu ile öğretimin kullanılması yerinde olacaktır. Doğru cevap C'dir.

Gelişimsel yetersizliği olan bireye mahremiyetini koruma eğitimi verilirken çeşitli becerilerin öğretimi yapılır. Bu beceriler arasında; (a) yabancıyı ayırt etme, (b) izin alma-izin verme, (c) kişisel alanını koruma, (d) izinsiz teması reddetme ve rapor etme, (e) reddi kabul etme, (f) iyi-kötü dokunmayı ayırt etme ve kötü dokunmayı rapor etme becerileri yer almaktadır. Doğru cevap E'dir.

Sosyal paylaşım (okul, dinlenme odası) alanlarında mastürbasyon yapmaya başlıyor ise mahremiyet becerileri öğretilmemiş demektir. Bu durumda ilk müdahale mastürbasyon yapmayı önlemek yerine öğretim fırsatı olarak değerlendirerek önce mahremiyet alanına (odasına ya da banyoya) yönlendirmek olmalıdır. Doğru cevap B'dir.

Uygun olmayan davranışlardan biri de vücuduyla ilgili söylememesi gereken sözcükleri sürekli söylemesidir. Bu şekilde davranışlar gözlendiğinde gizlilik çalışmalarının yapılmadığını düşünebiliriz. Doğru cevap A'dır.

Zekâ gelişiminde işlem öncesi dönemin, sezgisel evresi Fallik dönemdir (36-60.ay). Doğru cevap C şıkkıdır.

Anal dönem, haz ve ilginin dışkılama bölgesinde yoğunlaştığı dönem anlamındadır. Çocuğa hoşnutluk veren beden kontrolüne yönelik girişimleri, onun dışkısını kontrol etmesini sağlar. Bu dönem tuvalet eğitiminin verildiği dönemdir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Ego gerektiğinde idin isteklerini ertelemeye, hoş yaşantıları seçmeye, hoş olmayanlardan uzak durmaya çalışır. Ego akılcıdır, mantıklıdır bir anlamda kişiliğin karar organıdır.

Fallik dönem  36-60 ay   aralığını kapsamaktadır.   Doğru cevap C’dir.

Fallik dönem cinsel kimliğe ilişkin toplumsal rollerin gözlemlenerek taklit ve model alma yoluyla geliştirildiği bir dönemdir. Doğru cevap C’dir.

Genital dönem (11-18y): Bu dönem ergenlik dönemini de kapsamaktadır. Doğru cevap E’dir.

Gelişim alanlarında olduğu gibi cinsel gelişim alanında da gelişimsel yetersizlik durumunda temel alınacak değişken çocuğun kronolojik yaşı değil gelişimsel yaşıdır.  Doğru cevap C’dir.

Mahremiyet, örtülülük, gizlilik ve dokunulmazlık kavramlarıyla ele alınmalıdır. Bireyin vücuduna bakılmaması için örtülü olması, dokunulmaması ve hakkında konuşulması mahrem olan bölgeleriyle ilgili gizliliğin korunması hâlidir. Doğru cevap D’dir.

Mahremiyet kavramının üç özelliğe sahip olduğu ifade edilmektedir. Bunlar mekânsal mahremiyet, kişi mahremiyeti ve bilgi mahremiyetidir. Doğru cevap B’dir.

Gizil (Latent) dönem (7-11y) : Bu dönem pekiştirme evresi olarak iyi değerlendirildiğinde önceki evrelere ilişkin edinimlerin desteklenmesi ve eksiklerin telafi edilmesi için uygun bir dönemdir. Bu dönemde cinsel roller sağlamlaşır ve pekişir. Kız ve erkek çocukların oyunlarının niteliği farklılaşır. Toplumsal kurallar benimsenir. Doğru cevap D’dir.

Gelişimsel yetersizliği olan çocuklarımızda oral dönemdeki (0-18ay);  fiziksel gelişime dayalı olarak yürümenin başlanması çocuğun evin bölümlerinde yapılan eylemlerin ev içinde gezinerek keşfedilmesini başlatır. Bunlardan cinsel gelişimle ilgili olanı kapalı olarak kullanılan boşaltım alanıdır. Daha sonra bu alana yönelmesi isteniyor ise çocuğun bezi boşaltım alanında açılmaya başlanarak evin diğer üyelerine benzer ve uygun davranışta bulunması zihinsel şema olarak öğretilmeye başlanabilir. Evin bütün üyeleri tarafından benzer şekilde kapalı olarak kullanılan bu alan boşaltım davranışlarının gizlilik içinde yapılması alışkanlığının gelişmesini sağlayacaktır. Bu aynı zamanda mahremiyet eğitiminin ilk basamağıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Gerçek nesne ile resimleri eşlemeyi öğrenen çocuğa bu gelişimsel beceri temel alınarak ‘yabancıyı ayırt etme’ öğretimi başlatılabilir. Bu çalışmaya “güven çemberi” çalışması da denebilir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Doğal gelişim gösteren çocuklarımıza 4-6 yaşlarında cinsel gelişimle ilgili kazandırılması gereken izin alma-izin verme davranışı gelişimsel yetersizliği olan çocuklar tarafından daha zor öğrenilen bir beceridir. Doğru cevap B şıkkıdır.