GELİŞİMSEL YETERSİZLİKLERİN BAKIM VE REHABİLİTASYONU - Deneme Sınavı - 3

Menstural döneme hazırlık eğitiminin ne zaman
başlatılacağına karar verebilmek önemlidir. Hekimden bir ultrason kontrolü talep edilebilir, inceleme
sonrasında iş birliği içerisinde karar verilebilir. Ergenin mense yakın olduğu anlaşıldığında takvim
çalışması başlatılır. Bunun için yıllık bir duvar takvimi ergen kızın odasına asılarak bazı günlere çiçek
çizilmesi anneden istenir. Bundan sonra her gün
takvime işaretlenerek çiçekli güne gelince çamaşırına çiçek yapıştırma şeklinde günlük ped yerleştirme
çalışması başlatılır

a. Sinir sistemi ile ilgili fiziksel yetersizlikler:
Serebral palsi, spina bifida, çocuk felci, multiple
skleroz, omurilik zedelenmesi, travmatik
beyin yaralanması ve rett sendromu
b. Kas-iskelet sistemi ile ilgili fiziksel yetersizlikler:
Kas hastalığı, kol-bacak eksikliği,
kalça çıkığı, doğuştan gelen bozukluklar,
romatoid artrit ve ateşli romatizma
c. Sağlıkla ilgili fiziksel yetersizlikler: Epilepsi,
astım, şeker hastalığı (tip 1 diyabet), kistik
fibrozis, orak hücre anemisi, hemofili, kanser
ve AIDS

Serabral palsisi olan bireylerin beslenme durumunu etkileyen faktörlerin başında motor becerilerindeki yetersizlik nedeniyle besine ulaşma konusunda başkalarına bağımlı olmaları gelmektedir. Kendini ifade etmekte yaşadıkları problemler nedeniyle acıktıklarını, susadıklarını ve besin tercihlerini söylemede güçlük yaşamaktadırlar. Oral motor fonksiyon bozuklukları (emmede güçlük, tam olmayan dudak kapanması, inatçı dil itme refleksi, öğürme refleksi) ve sindirim sistemine ilişkin durumlar (salya akması, GÖRH, ishal, kabızlık, çiğ- neme ve yutma problemleri) da besin alımının yetersizliği ile sonuçlanabilmektedir.

Kistik fibrosiz genellikle çocukluk çağında ortaya çıkan kalıtsal bir hastalıktır. Bu hastalık bireyin dış salgı bezlerinin yer aldığı organları (pankreas, ince bağırsak, akciğer gibi) tuttuğu için organların salgılarında değişiklikler görülür. Örneğin;akciğer salgılarının kıvamında artışa neden olur. Bu durum da hırıltılı solunum, tekrarlayan enfeksiyonlar, öksürük gibi durumları oluşturmaktadır. Sindirim sistemi salgılarının değişikliği ise besinlerin tam sindirilmemesine dolayısıyla da karın şişliği, gaz, ishal gibi durumların görülmesine neden olur.

Tip 1 diyabet genellikle çocukluk çağında ağız kuruluğu, ağırlık kaybı, yorgunluk, sık idrara çıkma, açlık hissi gibi bulgular ile ortaya çıkmaktadır. Tip 1 diyabetli çocuklarda dışarıdan insülin enjekte edilmesi zorunlu bir tedavi yöntemidir.

Down Sendromu olan çocukların ergenlik ve yetişkinlik döneminde ise en sık karşılaştığı beslenmeye ilişkin sorun obezitedir. Down sendromu olan bireylerde obezitenin sık görülmesinin sebepleri arasında beslenmeye ilişkin faktörler (sebze ve meyve tüketiminin az, enerji ve yağ içeriği yüksek besinlerin çok tü- ketilmesi), fiziksel aktivite yetersizliği, tiroit bezinin çalışmasının yavaşlaması ve bazal metabolizma hızının düşüklüğü (düşük kas tonusu) yer almaktadır. Çocukluk döneminden itibaren sağlıklı beslenme düzeninin oluşturulması ile obezitenin ve obeziteye bağlı gelişebilen kronik hastalıkların önlenmesi sağlanabilmektedir.

Gelişimsel yetersizliklerde; abdominal kasların fonksiyon bozukluğu, sinir sistemi bozuklukları, kronik kabızlık nedeniyle artmış karın içi basıncı ve uzun süre yatar pozisyonda kalma gibi nedenler GÖRH’na yol açmaktadır.

İshalde öncelikli hedef kaybedilen minerallerin ve suyun yerine konulması olmalıdır. Bu amaçla ağız yoluyla verilen sıvı; şeker, sodyum, klor ve potasyum içermelidir. Evde ağızdan sıvı tedavisi yapılacaksa 5 su bardağı (1 litre) kaynatılmış ılıtılmış suyun içerisine bir silme çay kaşığı tuz, sekiz silme çay kaşığı şeker eklenmelidir. Ayrıca pirinç, patates gibi su tutucu özelliği olan besinlere beslenmede yer verilmelidir. Tuzlu ayran, tuzlu kraker, az yağlı pirinç pilavı, haşlanmış patates, yoğurt çorbası ve muz ishalde tüketilebilecek besinlere örnek olarak verilebilir. Aşırı yağlı yiyeceklerden kaçınılmalı, ızgara ve haşlama yöntemleri tercih edilmelidir. İnek sütü ishalin şiddetini attırabileceği için onun yerine yoğurt tercih edilmelidir. Anne sütü ile beslenen bebekler ishal olduklarında anne sütü kesinlikle kesilmemelidir.

Çölyak (Gluten Enteropatisi) Çölyak hastalığı bireylerde glutene (buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein çeşidi) karşı kronik alerjik hassasiyet olarak tanımlanmaktadır.

Karabuğday, pirinç, mısır Çölyak için güvenilir besinlerdir.

ÇÖLYAK İÇİN SAKINCALI BESİNLER

Buğday, arpa, çavdar katkılı her besin (gofret,
dondurma külahı, un ilaveli çorba, ekmek ilaveli köfte,
irmik, kek, pasta, kurabiye, galeta unu eklenmiş
yiyecekler vb.)

Sağlıklı beslenme tabağına örnek bir öğün olarak köfte (Et, yumurta, kurubaklagil ve yağlı tohumlar grubu) + bulgur pilavı (Ekmek ve tahıllar grubu) + mevsim salata (Sebze Grubu) + ayran (Süt ve Ürünleri Grubu) + portakal (Meyve) verilebilir.

I, II ve III

motor beceri yetersizliği ve başkasına bağılı olma

obezite

3 ana 3 ara

ananas

meyve-brokoli

%76

kan şekerinin düşmesi

%20-%30