GELİŞİMSEL YETERSİZLİKLERİN BAKIM VE REHABİLİTASYONU - Deneme Sınavı - 26

Gelişimsel gerilikte olduğu gibi gelişimsel yetersizliğin nedenlerinin incelenmesi yine bireyin gelişim sürecinin hangi döneminde ortaya çıktığı temel alınarak yapılmıştır. Bu nedenle takip eden bölümde gelişimsel yetersizliğin nedenleri doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası olmak üzere üç ana başlık altında ele alınmaktadır. 

Doğum Sonrası Nedenler
Doğum sonrasında kafa zedelenmeleri, kurşun zehirlenmesi, çocuk istismarı ve çocuk ihmali, gelişim ya da beslenme problemleri, çocuk istismarı, çocuğun gelişimi ve özellikle sosyal-duygusal gelişimi gibi sosyal, fiziksel, çevresel sebepler şeklinde sıralanabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Otistik spektrum bozukluğu (OSB), belirtileri erken çocuklukta başlayan, karşılıklı sosyal etkileşim ve iletişim becerilerinde yetersizlik, basmakalıp ve yineleyici (stereotipik) davranışlar, sınırlı ilgi alanları ve kısıtlı işlevsellik ile kendini gösteren, etkileri yaşam boyu devam eden nöro-gelişimsel bir bozukluktur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Denver II Gelişimsel Tarama Testi, gelişimsel geriliğin ve yetersizliğin değerlendirilmesi amacıyla en sık kullanılan test Denver II Gelişimsel Tarama Testi’dir. Denver II testi şu amaçlara ulaşmak için kullanılabilen bir araçtır; (a) sağlıklı görünen çocukların olası sorunları yönünden taranması, (b) gelişimsel gerilik olduğundan kuşkulanılan işlevleri nesnel şekilde saptaması ve (c) riskli bebekleri (örneğin doğum öncesi sorunlar, düşük doğum ağırlıklı ya da erken doğmuş, çoğul gebelikler, ailede gelişimsel sorunu olanlar vb.)izlemesi. Doğru cevap D seçeneğidir.

Epilepsi, hastanın fiziksel değişikliklere, günlük ilaç kullanımında uyuma, yineleyen doktor muayenelerine ve akut tıbbi acil durumlara hazırlıklı olmasını gerektiren ve yaşam kalitesini olumsuz olarak etkileyen bir hastalıktır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Orak hücreli anemi, ilk kez 1910 yılında Herrick tarafından tanımlanmıştır. Hastalığın merkezi Afrika olmakla birlikte göçler ile tüm dünyaya yayılım gerçekleşmiştir. Türkiye’de en sık görülen hemoglobin tipi hemoglobin S’dir. Türkiye genelinde sıklık %0,37-0,6 arasında iken, özellikle Çukurova
bölgesinde bazı yörelerde bu sıklık %3-44 arasında saptanmıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Anayasa’nın 42. maddesi yurttaşların eğitim ve öğretim haklarını düzenlemektedir. Anayasa’nın 42. maddesi şu şekildedir: “Kimse, eğitim ve öğrenim
hakkından yoksun bırakılamaz. Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir.

Yayınlanan kararnamelerin hepsi resmi gazate'de yayınlanır.

KHK’nin yedinci ilkesi “Ailelerin, özel eğitim sürecinin her boyutuna aktif katılmalarının sağlanması esastır” şeklindedir ve sürecin tümüne yer alan ailenin, özel eğitim sürecinin de tamamında yer alması gerektiğini vurgulamaktadır.

Okul öncesi eğitim ''eğitim öğretim'' başlığı altındadır.

Eğitim programları özel eğitim kanunu kapsamındadır.

Zihinsel engelli, ağır derecede engelli ya da birden fazla engeli olanlara ise özel korumalı iş yeri aracılığı ile iş imkânı verilebilmektedir.

5378 sayılı Kanun kapsamında 2006 yılında
çıkarılan Bakıma Muhtaç ve Özürlü Bireylerin Tespiti ve Bakım Hizmetlerinin esaslarını belirleyen yönetmelikte bakıma muhtaçlık şu şekilde tanımlanmış ve şu şartlara bağlanmıştır:
• Bireyin engelli olması
• Bireyin sosyal güvenlik kurumlarında herhangi birine bağlı olmaması
• Bireyin ailesini kaybetmiş ve ailesinin ekonomik veya sosyal yoksunluk içerisinde olması
Bu Yasa’ya dayanılarak 2006 yılında çıkarılan, resmî kurum ve kuruluşlar ile özel bakım merkezlerini kapsayan yönetmeliklerde bakıma muhtaç olma durumu ağır özürlü olma şartına bağlanmıştır

İndirimler ve düzenlemeler aşağıdaki
gibidir:
• Gelir vergisi indirimi
• Emlak vergisi indirimi
• Özel tüketim vergisi indirimi (ÖTV)
• Gümrük vergisi indirimi
• Tıbbi, medikal ve eğitim araç gereçleri için KDV indirimi
• SHÇEK evde bakım aylığı
• EKPSS/Kura ile atanma hakkı
• Engelli iş kurma projeleri
• Engelli kimlik kartı hakkı
• Engelli park yeri kullanım kartı
• Ulaşım indirimleri hakkı
• Muhtaç aylığı (Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından)
• Elektrik, su, doğalgaz ve GSM tarife indirimleri (kurumların inisiyatifi dâhilinde)
• Engelliler için AÖF harç indirimi hakkı
• Müze ve ören yerleri indirim hakkı
• Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinden yararlanma hakkı

Kamuda ve özel sektörde %3 oranında engelli işçi çalıştırma zorunluluğu bulunmaktadır.

Evde bakım ayılığı  Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu (SHÇEK) kapsamındadır.

Gelişimsel geriliğin doğum öncesi nedenlerinin içinde en önemli olanı kalıtsal nedenlerdir. Kalıtsal nedenler anne ve babadan geçen ve çocuğun gelişimsel olarak geri kalmasına neden olan biyolojik temelli olgulardır. Kromozomal bozukluklar, gen anormallikleri, doğum öncesi annenin geçirdiği hastalıklar, gebelikte radyasyona, cıva ve kurşun gibi ağır metallere uzun süreli maruz kalma, doğum öncesi kanamalar, alkol kullanımı, beslenme yetersizliği ve uygun olmayan çevresel koşullar gelişimsel geriliğin olası nedenleri arasında gösterilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Bebeğin veya çocuğun metabolizması ile ilgili olumsuz durumlar, ileri derecede beslenme yetersizlikleri, boğulma, ciddi kafa travmaları, çocuk ihmal ve istismarı, yaralanma ve fiziksel etkiler, bulaşıcı hastalıklar, zehirlenmeler, uygun olmayan çevresel koşullar doğum sonrasında gelişim geriliğine neden olan etmenler arasında sayılmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Ülkemizde mevcut geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış testler arasında; daha çok aileye soru sormaya dayanan Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE) çocukların özellikle uyum davranışlarını incelemeye yönelik Vineland Uyum Davranış Ölçeği (VUDÖ) ve işlevsel becerileri ölçen Denver II testi gelişimsel değerlendirmeleri için kullanılmaktadır. Bu testler hakkında ünite sonunda daha detaylı bilgi verilecektir. Yukarıda ifade edilen standart testlerin yanı sıra, ülkemizde geliştirilen değerlendirme ölçütlerinden biri de uygun bir ortamda oluşturulan gelişimsel oyunlar sırasında çocuğun gözlemlenerek değerlendirilmesi, testin uygulanması ve gerekli olan durumlarda aileden bilgi alınması yolu ile gerçekleştirilen “Gazi Erken Çocukluk Değerlendirme Aracı (GEÇDA)”dır. Doğru cevap D'dir.

Otistik spektrum bozukluğu (OSB), belirtileri erken çocuklukta başlayan, karşılıklı sosyal etkileşim ve iletişim becerilerinde yetersizlik, basmakalıp ve yineleyici (stereotipik) davranışlar, sınırlı ilgi alanları ve kısıtlı işlevsellik ile kendini gösteren, etkileri yaşam boyu devam eden nörogelişimsel bir bozukluktur. Doğru cevap C'dir.