GELİŞİMSEL YETERSİZLİKLERİN BAKIM VE REHABİLİTASYONU - Deneme Sınavı - 10

Anayasanın 41. maddesinde yetersizliği olsun ya da olmasın bütün çocukların devletin koruması altında olduğu açıkça belirtilmiştir. Devlet aynı zamanda çocukların herhangi bir istismar ve şiddette karşı korunmasında koruyucu tedbirleri alma sorumluluğunu üstüne almış ve 41. madde ile güvence altına almıştır. Doğru cevap D'dir.

42. madde incelendiğinde, Türkiye Cumhuriyeti yurttaşı olan herkesin eğitim ve öğretim hakkının olduğunu ve bu hakkın yasalar ile düzenlendiği belirtilmektedir. Bu madde ile devlet yetersizliği olan bireyleri içinde eğitim ve öğretiminin onların gereksinimlerine göre düzenlenmesi konusunda gerekli önlemleri alacağını belirtmiş bulunmaktadır. Bu durumda yetersizliği olan bireylerin eğitim hakları anayasa tarafından güvence altını almıştır. Doğru cevap E'dir.

573 sayılı KHK’nin 2. maddesinde “Bu Kanun Hükmünde Kararname; özel eğitim gerektiren bireyler ile onlara doğrudan veya dolaylı olarak sunulacak eğitim hizmetlerini; bu hizmetleri sağlayacak okul, kurum ve programları kapsar” şeklinde bir ifade yer almaktadır. Bu maddeden de anlaşılacağı gibi, özel eğitim gerektiren bireylere sunulacak tüm eğitim hizmetleri bu KHK kapsamı altındadır ve güvence altına alınmıştır. Doğru cevap A'dır.

573 Sayılı KHK’nin üçüncü kısmında, özel eğitim hizmetleri ile ilgili kurumlar ve görevlerine yer verilmiştir. Bu amaçla özel eğitim hizmetlerinin düzenlemek, koordineli şekilde yürütülmesini sağlamak, izlemek ve değerlendirmek üzere her ilde il milli eğitim müdürlüğüne bağlı özel eğitim rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri birimi kurulması gerektiğini belirtmiştir. Doğru cevap B'dir.

5378 sayılı Engelliler Kanunu'na göre; engellilere yönelik mevzuat düzenlemelerinde Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı görüşü alınır. Doğru cevap C'dir.

Özel sektörde %3 oranında  engelli işçi çalıştırma zorunluluğu bulunmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Özel Huzurevleri ile Huzurevi Yaşlı Bakım Merkezleri Yönetmeliği kapsamında Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından yatılı bakım merkezlerine, 24 saatlik bakım hizmetine karşılık olarak iki aylık net asgari ücret tutarında ödeme yapılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yetersizliği olan birey ve ailesinin ekonomik koşullarını düzeltmek ve yaşam kalitelerini arttırmak için bazı indirimler yürürlüktedir. Bu indirimler ve düzenlemeler aşağıdaki gibidir:
• Gelir vergisi indirimi
• Emlak vergisi indirimi
• Özel tüketim vergisi indirimi (ÖTV)
• Gümrük vergisi indirimi
• Tıbbi, medikal ve eğitim araç gereçleri için KDV indirimi
• SHÇEK evde bakım aylığı
• EKPSS/Kura ile atanma hakkı
• Engelli iş kurma projeleri
• Engelli kimlik kartı hakkı
• Engelli park yeri kullanım kartı
• Ulaşım indirimleri hakkı
• Muhtaç aylığı (Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından)
• Elektrik, su, doğalgaz ve GSM tarife indirimleri (kurumların inisiyatifi dâhilinde)
• Engelliler için AÖF harç indirimi hakkı
• Müze ve ören yerleri indirim hakkı
• Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinden yararlanma hakkı

Doğru cevap E'dir.

Resmî Gazete’de yayınlanan Torba Yasa ile (10 Şubat 2016/ 6663 sayılı Kanun); engelli çocuğu olan anneler için, doğumdan sonra 12 ayı geçmemiş olması şartı ile 12 ay yarı zamanlı çalışma hakkı getirilmiştir. Bu yarı zamanlı çalışma tam maaşlıdır. Doğru cevap C'dir.

Anayasa’nın 61. maddesi sosyal güvenlik açısından özel olarak korunmaya alınması gerekleri açıkça tanımlamıştır. Bu maddenin ikinci fıkrası şu şekildedir: “Devlet, sakatların korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirleri alır.” Bu madde ile Devlet yetersizliği olan bireylerin devlet tarafından korunacağını ve topluma uyumları için gerekli tedbirlerin devlet tarafından alınacağının garantisini vermektedir.

KHK, yetersizliği olan bireylere verilecek olan hizmetlerin onların yeterliliklerini temel alarak belirlenmesini ve planlanmasını zorunlu kılmaktadır.

KHK’nin üçüncü ilkesi “Özel eğitim hizmetleri, özel eğitim gerektiren bireyleri sosyal ve fiziksel çevrelerinden mümkün olduğu kadar ayırmadan planlanır ve yürütülür” şeklindedir. Bu ilke, özel gereksinimi olan bireylerin toplumun ayrılmaz birer ferdi olarak kabul edilmesi açısından oldukça önemlidir.

"Özel eğitim desteği" 573 sayılı KHK’nin ikinci kısmının “Eğitim Ortamları” başlıklı bölümünde yer alır.

573 sayılı KHK’nin üçüncü kısmın son bölümünde ise “Özel eğitime destek sağlayan kurumlar” başlığı altında, Rehberlik ve Araştırma Merkezleri ile Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri servisinin görev tanımları yapılmıştır.

Türkiye’de özel gereksinimi olan bireylerle ilgili en kapsamlı yasal düzenlemelerden birisi de 2005 yılında yürürlüğe giren 5378 sayılı Engelliler Kanunu’dur.

Kanun’un “Engellilik durumu” başlıklı 5. maddesinde “Bireyin engelliliğini ve engellilikten kaynaklanan özel ihtiyaçlarını belirleyen derecelendirmeler, sınıflandırmalar ve tanılamalarda uluslararası temel yöntemler esas alınır” ifadesi yer almaktadır.

Yukarıdaki ifade kanunun 11. maddesinde yer alır.

Freud’a göre kişilik id, ego ve süperego olmak üzere üç kısımdan oluşur. Ego gerektiğinde idin isteklerini ertelemeye, hoş yaşantıları seçmeye, hoş olmayanlardan uzak durmaya çalışır. Ego akılcıdır, mantıklıdır bir anlamda kişiliğin karar organıdır. bu nedenle doğru cevap B'dir.

Gelişimsel yetersizliği olan çocuklar oral dönemde cinsel gelişimle ilgili bir gelişim  boşaltım alanının kapalı kullanılmasıdır. Daha sonra çocuğun bu alana yönelmesi isteniyor ise çocuğun bezi boşaltım alanında açılmaya başlanarak evin diğer üyelerine benzer ve uygun davranışta bulunması zihinsel şema olarak öğretilmeye başlanabilir. Evin bütün üyeleri tarafından benzer şekilde kapalı olarak kullanılan bu alan boşaltım davranışlarının gizlilik içinde yapılması alışkanlığının gelişmesini sağlayacaktır. Bu aynı zamanda mahremiyet eğitiminin ilk basamağıdır. doğru cevap A'dır.

Fallik gelişim döneminde gelişimsel yetersizliği olan çocuklar bedeninin uyarım almasından duyduğu hoşnutluk nedeniyle daha fazla dokunsal oyunlar (erkek çocuklar boğuşmaca, kız çocuklar gıdıklamaca gibi) oynamak ister ve oyunların sona erdirilmesi hâlinde problem davranış gösterebilirler. Bu doğal davranış eğilimleri ona uygun davranış öğretim fırsatları olarak kullanılabilir. Ebeveyn olarak ona izin almayı öğretmek üzere model olunmalı ve aynı kurala onun da uyması istendikten sonra oyuna devam edilmelidir. Bu denemelerle çocuk dokunulmazlık algısını geliştirmeye başlayacaktır. Doğru cevap C'dir.