GELİŞİMSEL TANI VE DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ

Gelişimsel değerlendirme hem tanıya yol açan hem de tanıyı içeren uygulamaların tamamının adıdır. Örneğin gelişimsel tarama testinde şüpheli olarak tanılanan çocukla ilgili aileden ya da diğer kişilerden ek bilgiler almak, çocuğu çeşitli ortamlarda gözlemek, bunların sonucunda test ile konan tanıyı desteklemek gelişimsel değerlendirmenin tanıya yol açan boyutudur. Öte yandan hem çocuğun tanısı hem de elde edilen diğer bilgiler ışığında çocuğa nasıl bir müdahalenin gerekli olduğuna, sonrasında nelerin, nasıl yapılması gerektiğine dair bir karar vermek de gelişimsel değerlendirmenin içindedir.

Gelişimsel değerlendirmenin çeşitli aşamalarında ve farklı alanlarda değerlendirmeye katkı yapan uzmanlar şunlardır: çocuk gelişimi uzmanı, çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı (pediatrist), çocuk ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanı (çocuk psikiyatristi), çocuk nöroloğu, psikolog, fizyoterapist, özel eğitim uzmanı, dil ve konuşma bozuklukları uzmanı, odyolog, sosyal çalışmacı. Çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanının rolü genel tıbbi değerlendirmedir.

Gelişimsel değerlendirme sürecinde çocuk gelişim uzmanının rolü genel gelişim değerlendirmesi ve gelişim alanları değerlendirmesidir.

Gelişimsel değerlendirmeyi ilgilendiren konularda etik ilkelerin belirlenmesinde etkili kurum ve kuruluşlar yurt dışı ve yurt içi düzeyde ikiye ayrılabilir:

Yurt dışı kuruluşlar ve meslek örgütlerine örnekler:

Gelişimsel değerlendirmeyi ilgilendiren konularda etik ilkelerin belirlenmesinde etkili kurum ve kuruluşlar yurt dışı ve yurt içi düzeyde ikiye ayrılabilir:

Yurt içi kuruluşlar ve meslek örgütlerine örnekler:

Gelişimsel değerlendirmede uyulması öngörülen etik ilkeler ile çocuğu odağa alan uygulamaların tamamında uyulması gereken ilkeler paralellik göstermektedir. Gelişimsel değerlendirme yapan uzmanların mutlaka uyması gereken etik ilkeler ve anlamları aşağıdaki gibidir:

Gelişimsel değerlendirmede uyulması öngörülen etik ilkeler ile çocuğu odağa alan uygulamaların tamamında uyulması gereken ilkeler paralellik göstermektedir. Gelişimsel değerlendirme yapan uzmanların mutlaka uyması gereken etik ilkeler ve anlamları aşağıdaki gibidir:

tüm etik ilkeler gelişimsel değerlendirme yapan uzmanların uyması zorunlu kurallardır. İlkelerin tamamının özünde dayandığı anlayış temel kişi hak ve özgürlüklerine saygıdır. Etik ilkelere uymakla yükümlü olan uzman dört gruba karşı sorumludur:

Standart 1. profesyonel ilişki kurma: Gelişimsel değerlendirme yapan uzmanın taşıması gereken önemli özelliklerden biri profesyonel yardım ilişkisi kurabilme becerisidir. Profesyonel ilişki kurmanın en önemli yararı, bu ilişkisinin değerlendirilen taraf ve ai- lesinde güven duygusu yaratmasıdır. Uzmana yönelik güven duygusu geliştirmiş bir kişinin sağlıklı bilgiler verme ve değerlendirme sürecine katkı yapma olasılığı daha yüksektir. Diğer bir anlatımla karşılıklı güven duygusu ile gelişimsel değerlendirmenin amaçlarına ulaşma derecesi arasında doğru orantı vardır.

Standart 7. çocuk ve ailesini süreç hakkında bilgilendirme: Çocuk ve ailesini değerlendirme süreci hakkında bilgilendirme hem bir etik ilke hem de uygulama standardıdır. Değerlendirmeyi yapan uzman aileyi ve çocuğu süreçten önce, sürecin başında ve süreç sonrasında bilgilendirmelidir. Eğer değerlendirme adayı çocuğun değerlendirmeye gelirken bazı özel şartları taşıması gerekiyorsa bu aileye daha randevu alma aşamasında bildirilmelidir. Örneğin; çocuğun uykusunu iyi almış olması, o gün içinde çocuğu yoracak başka etkinliklerde bulunmamış olması gerekiyorsa veya çocuğa ilişkin başka uzmanların yaptığı değerlendirme sonuçları isteniyorsa bunlar süreç öncesinde aileye iletilmelidir.

18 yaşından küçük bireyler Birleşmiş Milletlerce çocuk olarak değerlendirilmektedir.

Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

Gelişimsel tanı uygulanan test, görüşme ve gözlem sonuçlarına dayanılarak çocuğu çeşitli sistemlerce belirlenmiş bir sınıflama içine yerleştirmektir.

Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Tarama testleri ile gelişimsel yönden riskli çocuklar belirlenmeye çalışılır.

Doğru yanıt "C" seçeneğidir.

Çocuk gelişimi uzmanı değerlendirmedeki rolü genel gelişim değerlendirmesi, gelişim alanları değerlendirmesi olan paydaşdır.

Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Hukuk, toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların bütünü olarak tanımlanabilir.

Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Gelişimsel değerledirmede özerklik/gönüllülük ilkesinin anlamı, çocuğun ve ailenin kendi kaderini kendi belirleme hakkına saygı anlamına gelmektedir.

Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

Uzmanın yardım zorunluluğu özünde insani bir değer olan altruizmin (yardımseverlik, diğerkâmlık) mesleki uygulamaya yansımasını ifade eden bir etik ilkedir.

Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Zarar vermeme ilkesi aynı zamanda en yüksek yararı gütme amacını taşımaktadır.

Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Gelişimsel değerlendirmede uygulama standartları şöyle sıralanmaktadır:

Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Ortak bir amaç doğrultusunda uzmanlıklarını birbirleriyle paylaşmak üzere bir araya gelmiş üyelerin oluşturduğu yapılar ekip olarak adlandırılır.

Doğru yanıt "E" seçeneğidir.