GELİŞİMSEL TANI VE DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ

Ev ziyaretlerinin süresinin 30-60 dakika arasında tutulması yeterli olmaktadır. Bu sürenin 5–10 dakikası ailenin sürece alışması ve rahatlaması için selamlaşma, basit ikramların kabul edilmesi, süreç hakkında bilgi vermeye ayrılmalıdır. Ev ziyaretinin olumlu duygularla tamamlanmasına dikkat edilmelidir.

Aile ile yapılan görüşmelerde sergilenebilecek olumlu iletişim becerileri şu şekildedir:
İçtenlik: İçten ve samimi bir yaklaşım sergileme anlamına gelmektedir. Görüşme yapan uzmanın kusursuz olması beklenmemektedir (bu olanaklı da değildir) ancak görüşme saatinde kendisini içtenlikle ifade etmesi ve ilişkide samimiyet kurması önem taşımaktadır.
Koşulsuz Olumlu İlgi ve Kabul: Karşısındaki bireyi önemseme ve herhangi bir koşula bağlı olmadan kabul etmektir. Ailenin olumsuz, üzücü, yorucu, acı dolu, korkulu, savunucu, normalden farklı yaşantı ve ifadelerinin yargılanmaması anlamındadır. Bu kabul şekli ailenin bilgileri paylaşmak için kendini güvende hissetmesi ve olumlu değişimin gerçekleşmesi için gereklidir. Aile ile görüşen uzmanın ailelerin çeşitli sebeplerle olumlu ya da olumsuz farklı yaklaşımlar sergileyebileceğinin bilincinde olması ve buna
uygun davranışlar sergilemesi önem taşımaktadır. Ebeveynin kültürel özellikleri ve yaşam tarzına saygı gösterme, düşünce, inanç, görünüş vb. özelliklerinden dolayı yargılamama aile ile iş birliğinin sağlanmasında temel değerlerdendir.
Empatik Anlayış: Diğerinin duygularını, duygularının yoğunluğunu ve anlamını algılama yeteneği olan empatide mesajı veren kişinin söylediklerini ve duygularını anlamak ve geri iletmek olmak üzere iki yön bulunmaktadır. Diğer kişiyi anlamak temel anlayış olduğu hâlde empati kurarken nesnelliğini yitirmemek, karşıdakinin korku, kaygı, incinme, öfke gibi duyguları ile bunalmamak gerekmektedir.
Etkin Dinleme: Çocuğu ile ilgili bilgileri paylaşırken aileyi duyarlı bir biçimde dinlemek, duymak ve anlamak çok önemlidir. Bir başka kişiyi etkin olarak dinlemek; ona “seni önemsiyorum” mesajını vermeyi sağlamaktadır. Bunun için aileyi olumlu bir tutum
içinde, dikkatle dinlemek, onun hislerini ve söylemek istediklerini anlamaya çalışmak ve bunları özetleyerek ifade etmek gerekmektedir.
Kendisi ve çocuğu hakkında özel bilgileri paylaşması beklenen aile ile kurulan ilişkide bu temel anlayış benimsenmeli ve buna uygun davranışlar sergilenmelidir. Aile ile görüşmeden önce uzmanın görüşme için hazırlanması, sorulacak sorular ve paylaşılacak bilgiler için planlanma yapması, zamanını etkili kullanması çok önem taşımaktadır.

Anne baba çocuğun birlikte geçirdikleri zamanın gözlenmesi çocuğu tanıma çalışmalarında önemli bilgi alma yollarındandır. Gözlem, çocukların davranışlarını anlamak ve gelişimleri hakkında doğrudan bilgi edinmek için kullanılabilecek yöntemlerden birisidir. Çocuk kendini yetişkin kadar rahat ifade edemediğinden, çeşitli etkinliklerde yapılan gözlemler çocuk ve aile hakkında bilgi toplamak adına gerekli verileri sağlamaktadır. Gözlemlerin çocukların doğal ortamında ya da günlük yaşamda gerçekleştirdikleri etkinliklere benzer durumlarda yapılması, belli bir amaca yönelik olması diğer bir deyişle gözlemi yapan kişinin neye dikkat etmesi gerektiğini önceden bilmesi önem taşımaktadır.

Erken eğitim sürecine dayalı aile merkezli felsefenin altındaki temel varsayımlar aşağıdaki biçimde özetlenebilir:
Çocuğu en iyi tanıyan kişiler çocuğun aile bireyleridir.
• Aile, kendisi ve çocuğun geleceğiyle ilgili kararlar alabilen bir yapıdır.
• Aile hem çocuğun hayatında hem de uzmanlarla ilişkide sürekli olarak yer almaktadır.
• Amaçların belirlenmesinde ailenin öncelikleri esastır.
• Aile ve uzman arasında iş birliğine dönük bir güven ilişkisi gereklidir.
• Ailenin kültürel kimliğine, inançlarına, değerlerine ve başa çıkma tarzlarındaki farklılıklara saygı esastır.

Beslenme biyolojik ihtiyaç grubuna girmektedir.

I.Rutin doktor kontrolleri,

II.Evin ısısı,

III.Aydınlık olması

Üç maddede sağlık kapsamında dikkat edilmesi gereken unsurlardandır.

Çocukların park veya bahçe alanlarında oyun oynaması, çocuğun tanıma ve değerlendirme çalışmalarında belirlenmesi gereken fiziksel etkinlik özelliklerindendir.

Ailenin çocuğu gereğinden fazla yemeye zorlaması, doyma kararının çocuktan alınması çocuğun beslenme kararını etkilemektedir.

I.Daha iyi öğrenebilir,

II.Oynayabilir,

III.Sosyal yaşama ayak uydurabilir,

Üç maddede uyku düzeni iyi olan bir çocuktan beklenen davranışlardır

Ev ziyaretlerinin süresinin 30-60 dakika arasında tutulması yeterli olmaktadır.

I.Çocuğun yaşadığı ev ortamı ve çocuğa uygunluğu (çocuğun kendisine ait odasının, yatağının olup olmaması gibi)
II.Çocuğun kendisine ait eşyalar (kıyafet vb.)
III. Oyuncaklar, kitaplar ve yaş, gelişim özelliklerine uygunluğu

Üç maddede ev ziyaretlerinde gözlenebilecek durumlardır.

I.Yargılayıcı ifadelerden kaçınma
II. Görüşme için uygun bir ortam sağlama ve görüşmelerin kesintiye uğramamasını sağlama
III. Olumlu ve güvene dayalı bir atmosfer sağlama

Yukarıdaki üç madde de bireysel görüşmelerde ilke ve kurallardandır.

Karşısındaki bireyi önemseme ve herhangi bir koşula bağlı olmadan kabul etmektir. Ailenin olumsuz, üzücü, yorucu, acı dolu, korkulu, savunucu, normalden farklı yaşantı ve ifadelerinin yargılanmaması koşulsuz olumlu ilgi ve kabul  aile ile yapılan görüşmelerde sergilenebilecek olumlu iletişim becerileri kapsamındadır

I.Çocuğu en iyi tanıyan kişiler çocuğun aile bireyleridir.
II. Aile, kendisi ve çocuğun geleceğiyle ilgili kararlar alabilen bir yapıdır.
III.Aile hem çocuğun hayatında hem de uzmanlarla ilişkide sürekli olarak yer almaktadır.

Yukarıdaki üç maddede erken eğitim sürecine dayalı aile merkezli felsefenin altındaki temel varsayımlar arasındadır.

Bağlanma kuramı Bowlby tarafından geliştirilen ve çocukların yetişkinlerle ilişkilerini
açıklayan önemli yaklaşımlardan biridir. Kurama göre bireylerde yakınlık arama ve yakın
ilişkiler kurma yönünde evrensel bir eğilim bulunmaktadır ve bu eğilim bebeklikten itibaren başlamaktadır. Bebeğin annesi ile erken dönemde yaşadığı deneyimleri içselleştirerek oluşturduğu modeller sonraki ilişkileri için temel oluşturmaktadır. Bu ilk temel ilişkide ortaya çıkan yetersizlikler ya da meydana gelen aksamalar bağlanmayı olumsuz yönde etkilemektedir. Bebeklik döneminde geliştirilen güvenli ya da güvensiz bağlanma stilleri ileri çocukluk ve yetişkinlik döneminde değişime dirençlidirler bir yetişkinin varlığında yaşamlarını sürdürebilecekleri gerçeği nedeniyle bebekler bakım veren kişi ile etkileşimi sağlamaya yardımcı davranışlar (emme, izleme, gülümseme, ağlama, dokunma) ile donanımlı olarak dünyaya gelirler. Diğer yanıtlar çocukların yetişkinlerle ilişkilerini açıklayan diğer kuramlardır. Doğru cevap A'dır.

Sameroff ’un çoklu risk modeline göre çocuğun hayatında bulunan risk faktörleri çocuğun gelişimini olumsuz etkilemektedir. Bu risk faktörleri ailede yoksulluk, madde kullanımı, aile içi şiddet, olumsuz disiplin, düzenli bakım ve sevgi veren bir yetişkinin eksikliği, fiziksel ya da psikiyatrik hastalıklar, ihmal ve istismar olarak sıralanabilir. Yaşamında en az sekiz ya da dokuz risk faktörü var olan çocuklar diğer çocuklara göre gelişimsel olarak önemli ölçüde geride kalabilmektedir. Yaşamında çoklu risk faktörü bulunan ve bulunmayan çocuklar arasında zekâ puanlarında da farklılıklar belirlenmektedir (Sameroff ve Fiese, 1992). Çalışmalar risk faktörlerinin birikimli etkilerinin olduğunu ve risk faktörlerinin sayısı arttıkça olumsuz etkilerinin arttığını göstermektedir. Doğru cevap D'dir.

Evin ısısı ve ailenin aşılarla ilgili bilgi düzeyi sağlık ile ilgili aile hakkında belirlenmesi gereken özelliklerdir. Çocuğun anne sütü alımı ve kendini beslemeye başlama yaşı beslenme hakkındadır; çocuğun bahçe vb. açık havada oyun oynama olanakları ise fiziksel etkinlik ile ilgilidir. Doğru cevap A'dır.

Çocuğu tanıma ve değerlendirme çalışmalarında belirlenmesi gereken aile özellikleri sağlık, fiziksel etkinlik, beslenme, güvenlik, uyku, çocuğa ait özel alan, anne-baba tutumları, anne babanın inanç ve değerleri, anne babanın kendi yaşantıları, sosyal destek, çocuğun sosyal çevresi, anne baba çocuk ilişkisi, bilişsel ve dilsel uyarıcılardır. Öğretmen tutumları bunlar arasında yer almaz. Doğru cevap E'dir.

Anket, insanların yaşam koşullarını, davranışlarını, inançlarını veya tutumlarını betimlemeye yönelik sorulardan oluşan bir araştırma materyali olarak tanımlanmaktadır. Anketler aynı anda birçok kişiden bilgi alınmasını sağlama kolaylığı ve zaman açısından ekonomik olması gibi nedenlerle aileden bilgi alma amacıyla çocuğu tanıma çalışmaları kapsamında kullanılabilmektedir. Diğer şıklarda yer alan maddeler de aileden bilgi alma yöntemleri içerisinde yer alırlar ancak daha uzun süre alan ve aynı anda tek bir kişiden veya birkaç kişiden bilgi almayı sağlayan yöntemlerdir. Doğru cevap D'dir.

Ailenin ev ortamında yapılan görüşmede uzman bir “güç” figürü olarak değil de bir misafir olarak algılanabilmektedir. Bu koşullar altında aile kendisini daha rahat hissederek daha fazla iletişim kurabilir ve bu sayede bilgi, duygu ve düşüncelerini daha rahat paylaşabilir ve sorular sorabilir. Ayrıca çocuğun yaşam alanı, ebeveynleri ile olan ilişkileri, evde aldığı sorumluluklar gözlemlenebilir. Çocuğun evle ilgili algısını belirlemede evi çocuğun gezdirmesi istenebilir. Ev ziyaretlerinden sonuç alınabilmesi, beklenen yararın elde edilebilmesi için ziyaretin planlı yapılması ve amaca uygun bir şekilde gerçekleştirilmesi, aileye ziyaretin süresi ve içeriği konusunda önceden bilgi verilmesi önemlidir. Aksi takdirde aile kendi evlerine yapılan ziyareti farklı yorumlayıp huzursuz olabilir ve kendilerini açmak, ilişki kurmak konusunda rahat olamayabilir. Ev ziyaretlerinin süresinin 30-60 dakika arasında tutulması yeterli olmaktadır. Bu sürenin 5–10 dakikası ailenin sürece alışması ve rahatlaması için selamlaşma, basit ikramların kabul edilmesi, süreç hakkında bilgi vermeye ayrılmalıdır. Doğru cevap C'dir.