GELİŞİMSEL TANI VE DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ

Standart testleri, diğer değerlendirme türlerinden ayı­ran bazı temel özellikler bulunmaktadır. Bu temel özellikler şunlardır (Gronlund, 1971).

İlk kez 20. yüzyılın başlarında kullanılmaya başlayan standart başarı testleri, çocuklar için eğitsel kararlar vermede en sık kullanılan araçlardan biridir ve çocukların bir grup içindeki başarısını karşılaştırmak için kullanılır (Kubiszyn, Borich, 2010; Ekinci, 2012; Miller, Linn, Gronlund, 2013). Standart başarı testleri genellikle norm referanslıdır ve çocukların bir grup içindeki başarısını karşılaştırmak amacıyla kullanılmaktadır.

İnformal başarı testlerinde;

En çok kullanılan standart başarı testleri; California Başarı Testi, Iowa Temel Beceriler Testi, Stanford Başarı Testi, Erken Öğrenme Becerileri Değerlendirme Aracı ve Bilişsel Değerlendirme Sistemi, Gates-McKillop Okuma Testi ve Eğitimsel Gelişim Ardışık Testleri’dir. Metropolitan Okul Olgunluğu Testi ise standart yetenek testlerine bir örnektir.

Kültüre Yönelik Sözel Olmayan Yetenek Testleri: Okul deneyimlerinden bağımsız olarak eşleştirme, sınıflama ve diğer soyut düşünme becerilerine yönelik testlerdir.

Aile Değerlendirme Ölçeği (Family Assessment Device-FAD): ABD’de Brown Üniversitesi ve Bunler Hastanesi tarafından Aile Araştırma Programı çerçevesinde geliştirilen ölçek, ailenin işlevlerini hangi konularda yerine getirebildiğine ilişkin algıyı ölçmektedir. 60 maddeden oluşan ölçekte 7 alt boyut vardır. Bunlar; problem çözme, iletişim, roller, duygusal tepki verebilme, gereken ilgiyi gösterme, davranış kontrolü ve genel fonksiyonlardır. Dörtlü likert tarzında hazırlanan ölçekten alı­nan puanın yüksekliği, aile ilişkilerinin işlevselliğinin düşüklüğünü göstermekte­dir. Ölçeğin ülkemize uyarlanması 1990 yılında Bulut tarafından yapılmıştır (Coş­kun, 2007; Palabıyıkoğlu, Azizoğlu, Özayar, Ercan, 1993).

Sıklıkla kullanılan standart tarama ve tanı testleri, Erken Gelişim Evreleri-EGE (Ages and Stages Questionnare), Denver II Gelişimsel Tarama Testi (Denver Developmental Screening Test II (DDST II), McCarthy Tarama Testi (The McCarthy Scales of Children’s Abilities), Otizm Davranış Kontrol Listesi (ABC), Çocukluk Otizmi Derecelendirme Ölçeği (ÇODÖ/ CARS), Gilliam Otistik Bozukluk Derecelendirme Ölçeği (GARS),  Bayley III Bebek ve Küçük Çocuklar için Gelişim Ölçeği, Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE), Öğrenmenin Değerlendirilmesi için Gelişimsel Göstergeler-DIAL 3 (Developmen-tal Indicators for Assessment of Learning), Psikoeğitimsel Profil Ölçeği ve Gazi Erken Çocukluk Değerlendirme Aracı (GEÇDA)’dır. Öte yandan Peabody Resim Kelime Testi standart yetenek testi, Eyberg Çocuk Davranış Envanteri ise standart beceri testidir.

Standart beceri testleri, bireylerin kişilik özellikleri ve uyum düzeyleri hakkında bilgi toplamak amacıyla kullanılmaktadır.

Başarı ve yetenek testlerine göre daha az kullanılan beceri testleri;

Peabody Resim Kelime Testi (Peabody Picture Vocabulary Test): İlk kez 1959 yı­lında Lloyd Dunn tarafından geliştirilmiş olan ve 1974 yılında Fullbright görev­lisi Jack Katz ve Ankara Rehberlik ve Araştırma Merkezi görevlileri tarafından Türkçe’ye uyarlanmıştır. 2-12 yaş arasındaki çocukların dil gelişim düzeylerini ölçmeyi amaçlayan testin güvenirliği .71 ile .81 arasında değişmektedir. Peabody Resim Kelime Testi’nin materyalleri; her biri 4 resimden oluşan 100 kart ve ço­cukların verdiği cevapların uygulayıcı tarafından kaydedildiği bir kayıt formudur. Test ortalama olarak 10 ile 15 dakika arasında sürmekte ve arka arkaya 8 sorudan 6 yanlış cevap verinceye kadar devam edilmektedir (Tulu, 2009).