GELİŞİMSEL TANI VE DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ - Deneme Sınavı - 10

Kaynak odada eğitim, bireysel ya da küçük grup eğitimi olarak özel eğitim öğretmeni tarafından verilmektedir. Kaynak oda uygulamasında her ne kadar çocuk sınıf dışına çıkıyorsa da çocuğa verilecek destek, sınıfa verilen derse paralellik gösterecek ya da dersle ilgili eksiğini kapatacak nitelikte olmaktadır. Bu kapsamda, tam zamanlı kaynaştırma ile karşılaştırıldığında, öğrencinin eksik öğrenmelerinin kaynak odada desteklenmesi, güçlü olan özelliği kabul edilebilir. Aile ile işbirliği, bireyselleştirilmiş eğitim planı hazırlanması ve özel eğitim öğretmeninin ilgilenmesi durumu, diğer özel eğitim uygulamalarında da gözlenmektedir. Doğru yanıt A’dır.

Erken çocuklukta görülen çevresel, sosyal, biyolojik, fiziksel risk faktörlerini gözetip gelişimsel değerlendirme ve tarama yapma yeterlilikleriyle çocuk gelişimciler alanda önemli roller üstlenmektedirler. Bu kapsamda, çocuk gelişimcilerin çevresel ve sosyal risk faktörlerini de dikkate alıyor olmaları, soru kökünde verilen bilginin açıklaması olabilir. Doğru yanıt B’dir.

Soruda açıklaması verilen kavram, doğal öğretim teknikleridir. Doğru yanıt D’dir.

Özel gereksinimli öğrencinin değerlendirilmesinin ardından, hangi tür bir eğitim ortamında bulunacağı da belirlenmektedir. Bu kapsamda, kaynak oda desteği alması belirlenen bir öğrencinin, haftada kaç saat destek alacağı da önceden belirlenmiş olup, sınıf öğretmeni tarafından ihtiyacından fazla sürelerle yönlendirilmesi uygun değildir. Doğru yanıt B’dir.

Özel gereksinimli çocukların eğitiminde genel amaç, toplumsal kabulün artması ve toplumsal yaşama katılımlarının sağlanmasıdır. Bu kapsamda, ülkemizdeki Down Cafe vb. uygulama örneklerinin temel amacının da toplumsal yaşama katılımı kolaylaştırmak olduğu söylenebilir. Doğru yanıt C’dir.

Özel gereksinimli çocuk ailelerinin tıbbi, eğitim ve sosyal hizmet gereksinimleri bulunmaktadır. Bu kapsamda, devlet yardımları, eğitim süreci ve özel gereksinimli çocuklar hakkında bilgiler vermek ile aile üyelerinin kaygı gibi baş etmekte zorlandıkları duygularla ilgili olarak yardım süreçlerini devreye sokmak bu ailelere sunulabilecek hizmetlerdendir. Özel gereksinimli çocuklarla ilgili olarak gerçekçi beklentilerin oluşturulması gerekliliği bulunurken, bu çocukların ailelerine yüksek beklentilere sahip olmaları gerektiğini bildirmek ise, sunulması beklenen hizmetlerden biri değildir. Doğru yanıt E’dir.

Çeşitli uyarımlar sonucunda bireyde kalan izlenimler “Yaşantı” olarak adlandırılmaktadır. Bu anlamda bireyin yaşantı kazanması için bilincinin gelişmesi zorunluluğu bulunmamaktadır.

Erken dönemde beynin gelişimini etkileyen faktörlerden en sık karşılaşılanlar oksijen, beslenme, hormonlar, duyusal uyarı, etkinlik ve sosyal ilişki olarak sıralanmaktadır. Bu faktörler hem biyolojik özellikleri hem de psikolojik özellikleri etkileyen değişkenlerdir.

Aileyi kendi kültürel bağlamının içinde değerlendirmek çocuğu tanıma ve değerlendirme çalışmalarında bir uzmanın dikkat etmesi gerekli önemli özelliklerden birisidir.

Belirlenebilecek özellikler: Rutin doktor kontrolleri, evin ısısı, aydınlık olması, hijyen,
evde sigara içilme durumu, ailenin aşılar ve çocuk hastalıkları ile ilgili bilgi düzeyleri ve
tutumları, ailenin sağlık güvencesi vb

Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı, her öğrencinin mevcut durumu dikkate alınarak, o öğrenciye özel olacak şekilde oluşturulmalıdır. Bu kapsamda, Ayşe Öğretmen'in üç öğrenciye de aynı programı uygulamış olması, önemli bir eksiklik olarak değerlendirilebilir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

BEP bir eğitim öğretim yılı içerisinde özel gereksinimli öğrenciye kazandırılacak davranışların neler olduğu, bu davranışların nerede, nasıl, kimler tarafından, hangi yöntemlerle ve ne kadar sürede kazandırılacağını gösteren yazılı bir dokümandır. Her bir öğrenci için ayrı ayrı hazırlanır. Öğrencinin sınıf öğretmeni  ve ailesi de BEP hazırlanması sürecinde görev alır. Yalnızca kaynak odada eğitim alan öğrencilerle sınırlı değildir. BEP öğrenciye özgüdür, bu nedenle sınıftaki her bir öğrenci için ayrı ayrı hazırlanmalıdır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Kısa dönemli hedef yazarken kazandırılacak davranış, hangi bireye öğretilecekse ona özgü şekilde isimlendirilir. İkinci ilke, davranıştır ve bu ilkede bireyin kazanacağı beceri açık, ölçülebilir ve gözlenebilir bir biçimde ifade edilir. Kısa dönemli hedef ifadelerinde bir hedefe yalnızca tek bir davranışa/beceriye odaklanılır. Üçüncü ilke, koşuldur. Koşul, hedef davranışın öğrenci tarafından öğrenildiğini kabul edebilmek için o davranışın nasıl, nerede, ne zaman ve hangi koşullar altında meydana gelmesi gerektiğinin ifadesidir. Dördüncü ilke olan ölçüt ise hedef davranışın bir öğrenci tarafından kazanıldığını söyleyebilmek için o davranışın öğrenci tarafından ne kadar doğrulukla gösterilmesi gerektiğinin yazılı
ifadesidir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

BEP Geliştirme Birimi Üyeleri, sınıf öğretmeni, alan öğretmeni, gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmen, eğitim programlarını hazırlamakla görevlendirilen öğretmen ile rehber öğretmen, özel eğitim değerlendirme kurulu üyesi, öğrenci velisi ve öğrencinin kendisi olarak belirlenmiştir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

BEP Geliştirme Birimi Üyeleri, sınıf öğretmeni, alan öğretmeni, gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmen, eğitim programlarını hazırlamakla görevlendirilen öğretmen ile rehber öğretmen, özel eğitim değerlendirme kurulu üyesi, öğrenci velisi ve öğrencinin kendisi olarak belirlenmiştir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Telefon ve zil seslerini ayırt etmeye yönelik hedefler, dil alanı kapsamında değerlendirilebilir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Diş fırçalama, öz bakım becerileri kapsamında değerlendirilebilir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Okul öncesi dönemde yapılan fiziksel etkinlikler çocuğun eğlenerek katıldığı oyun formunda çalışmalardan oluştuğunda daha fazla ilgi çekebilmektedir. Çocuklar fiziksel etkinlik içeren bu oyunları oynayabilmek için dış mekânlar gibi rahat ortamlara ihtiyaç duymaktadırlar. Bunun için çocuklara fırsat sağlanması önem taşımaktadır. Çocukların spor alışkanlıkları kazanmasında düzenli olarak yaptığı kendi fiziksel etkinliklerinin yanında spor etkinliklerini izlemesi, sporda başarılı modelleri tanıması, ailesi ile birlikte bu tarz etkinliklerde yer alması önem taşımaktadır. Bu doğrultuda ailenin çocuğun fiziksel etkinliklerini desteklemede neler yaptığının belirlenmesi çocuğu tanıma çalışmalarında önemli unsurdan biri olarak sayılabilir.
Belirlenebilecek özellikler: Çocuğun bahçe vb. açık havada oyun oynama olanakları, çocuğun ve ailenin yaparak ya da izleyici olarak katıldığı spor etkinlikleri vb.

Beslenme yetersizlikleri kadar beslenmeye gereğinden fazla odaklanmak da beslenme sorunlarına yol açmaktadır. Ailenin çocuğu gereğinden fazla yemeye zorlaması, doyma kararının çocuktan alınması, yeni besinlerin denenmesinde baskı yapılması, çocuğa şeker oranı yüksek gıdaların erken yaştan itibaren sunulması, ödül olarak kullanılması ya da bu gıdalara yönelik aşırı kısıtlamaların olması, öğünlerdeki olumsuz duygusal atmosfer çocuklarda beslenme sorunlarına yol açabilecek özellikler olarak sayılabilir.