GELİR DAĞILIMI VE YOKSULLUK

Milanovic 1982- 1994 döneminde ülkeler arası gelir eşitsizliğinde gözlenen artış eğilimini dört nedene bağlamaktadır: 1980’lerde Latin Amerikan ülkelerinin göreli gelirlerinin azalmış olması; 1980’lerin sonları ve 1990’ların başlarında geçiş dönemindeki Doğu Avrupa ve eski Sovyetler Birliği ülkelerinin gelir düzeylerinin önemli ölçüde azalması; Afrika’daki birçok ülke ekonomisinin yaşanan felaketlerle çöküş içine girmesi; bu dönemde zengin ülkelerin büyüme performanslarını istikrarlı biçimde sürdürmüş olmaları.

Türkiye Dünya Bankası gruplandırmasına göre 10.540,6 dolar kişi başına geliri ile dünya ekonomileri sıralamasında üst-orta gelir grubunda yer almaktadır.

Gelir dağılımı araştırmaları yöntemleri ve kapsamları açısından farklılıklar göstermektedir. Bu nedenle bu araştırmalara dayanılarak Türkiye’de gelir dağılımını 1963 yılından günümüze kadar olan dönemde standart ölçülerin ortaya koyduğu karşılaştırılabilir sonuçlarla kesintisiz olarak izleme olanağı bulunmamaktadır.

Ters -U hipotezi Kuznets'e aittir.

Kazgan, Türkiye ekonomisinde 2002-2011 döneminde küresel ekonomideki gelişmelerin de etkisiyle ortaya çıkan dönüşümleri şöyle sıralamaktadır:

• Enflasyon hızının düşmesi,

• Dış açık ve dış borç stokundaki artış; sanayileşsizleşme ve işsizlik,

• Gelir bölüşümü ve devlet bütçesi kısıtları,

• Tüketim kredilerinde artış ve iç tasarruf oranlarında düşüş; ekonomide yabancılaşma.

Kavram 3 dünya nüfusunu en düşük gelirliden en yüksek gelirliye kadar, hangi ülkeden olduğunu dikkate almaksızın sıralayarak bir gelir dağılımı tanımlamaktadır. Doğru cevap C’dir.

Gini katsayısının 0 değeri alması gelir eşitliğinin tam olduğu durumu gösterirken 1 değerini alması mutlak eşitsizlik durumunu göstermektedir.Doğru cevap C’dir.

Çin, Brezilya, Rusya, Hindistan ve Eski Doğu Bloku ülkelerinin yüksek büyüme performansları, ülkeler arası gelir eşitsizliğinde 2000 yılı sonrasındaki düşüş eğiliminin nedenleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap E’dir.

Büyüme performanslarını istikrarlı biçimde sürdürmüş olan ülkeler, zengin ülkelerdir. Doğru cevap B’dir.

Ülke içi gelir eşitsizliğini belirleyen faktörler arasında; toprağın belirli ellerde nüfuz etmesi, eğitimde fırsat eşitliğinin olmaması, kır ve kent arasındaki dengesizlikler gibi geleneksel faktörlerle birlikte özellikle son yirmi yıllık dönemde gelişmekte olan ülkelerde öncelik verilen neo-liberal politikalara bağlı nedenlerin öne çıktığını belirtmektedir. Bu politikalar arasında küresel ekonomiyle bütünleşmek adına finans ve işgücü piyasalarının serbestleştirilmesi, özelleştirme, vergi ve transfer sistemlerinde dönüşüm gibi reformlar ile son yirmi yıllık dönemde gelişmekte olan ülkelere önerilen ekonomik istikrar ve yapısal uyum programları önemli bir yer tutmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Türkiye Dünya Bankası gruplandırmasına göre 10.540,6 dolar kişi başına geliri ile dünya ekonomileri sıralamasında üst-orta gelir grubunda yer almaktadır. Doğru cevap B’dir.

Türkiye’de gelir dağılımını saptamaya yönelik çalışmalar 1963 yılında başlamıştır. Doğru cevap D’dir.

Yüzde paylar analizi sonuçlarına göre Türkiye’de 2002-2011 döneminde, en yüksek gelirli yüzde 20’nin gelir payı azalırken, diğer yüzde 20’lik dilimlerin gelir payının artmıştır. Doğru cevap E’dir.

Bu dönemde enflasyon hızı artmamış, aksine düşüş göstermiştir. Doğru cevap A’dır.

Bu dönemde Türkiye ekonomisi kişi başına gelir düzeyinin artışına paralel olarak “yüksek eşitsizlik” aralığından “orta eşitsizlik” aralığına geçmiştir. Doğru cevap C’dir.

Ülkeler arası gelir dağılımını ülkelerin nüfus büyüklüğünü dikkate almaksızın tanımlamaktadır. Kavram 1’e göre ülke nüfuslarının büyük veya küçük olmasından kaynaklanan farklılıklar dikkate alınmaksızın her ülke kişi başına geliri ile temsil edilen birim olarak kabul edilir. Doğru cevap B'dir.

Satın Alma Gücü Paritesi: Ülkeler arasında fiyatlar genel düzeyindeki farklılaşmayı
ortadan kaldırmak amacıyla başvurulan para birimi dönüştürme oranıdır. Doğru cevap D'dir.

Gini katsayısının 0 değeri alması dünyada ülkeler arası gelir eşitliğinin tam olduğu durumu gösterirken 1 değerini alması dünya gelirinin bir ülkede toplandığı ve diğer ülkelerin gelirinin olmadığı mutlak eşitsizlik durumunu göstermektedir. Doğru cevap B'dir.

2010 yılı Dünya Bankası gelir dağılımı verilerine göre, ülke içi gelir eşitsizlikleri yelpazesinde 0,23 Gini katsayısı ile Danimarka ve İsveç en düşük eşitsizlikle yer alırken 0,74 Gini katsayısı ile Namibya en yüksek eşitsizliğe sahip ülke olarak yer almaktadır. Doğru cevap E'dir.

1990’lı yılların ilk yarısı ile 2000’li yıllar arasında karşılaştırılabilir verileri elde edilebilen 110 ülkenin Gini katsayısı ile ölçülen ülke içi gelir eşitsizliklerinin ne yönde geliştiğini göstermektedir.  110 ülkenin 50’sinde bu dönem zarfında gelir eşitsizliğinin arttığını göstermektedir. Aynı dönemde 110 ülkenin sadece 39’unda ülke içi gelir eşitsizliği azalmıştır. Ülke içi gelir eşitsizliği değişmeyen ülke sayısı ise 21’dir. Doğru cevap C'dir.