GELİR DAĞILIMI VE YOKSULLUK

Klasik iktisadın önemli isimlerinden David Ricardo’nun iktisadi çalışmalarında gelir dağılımının çok önemli bir yeri bulunmaktadır. Ricardo, gelirin nasıl bölüşüldüğünü iktisadın en temel problemi olarak gördüğünü ifade etmiş ve bir gelir dağılımı teorisi oluşturmaya çalışmıştır. Ricardo’nun oluşturduğu gelir dağılımı teorisinin temelinde Emek-Değer Teorisi bulunmaktadır ve teoride Ücretlerin Tunç Kanunu geçerlidir. Buna göre, işçilerin aldıkları ücret temel geçimlik seviyede olacaktır ve ücret seviyesi bunun üstüne çıksa bile bir süre sonra çeşitli dinamiklerin etkisiyle tekrar geçimlik seviyeye dönecektir

Ricardo’ya göre gelir dağılımı ; toprağın verimliliğine, sermaye birikimine, nüfusa, vasıf düzeyine ve uzmanlığa bağlı olarak değişmektedir

Marx’ın gelir dağılımı teorisi Ricardo’nunki gibi Emek-Değer Teorisi üzerine kuruludur. Yine, Marx’ın gelir dağılımı teorisi temelde Ricardo’nun gelir dağılımı teorisinin bir türevi olmakla birlikte, her iki teori arasında önemli farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılıklardan en önemlisi de Marx’ın Ricardo’nun tersine, kâr ve rant arasında bir ayrıma gitmemiş olmasıdır. Marx, Azalan Verimler Kanununa inanmadığından, teorisinde buna yer vermemiş ve bunun bir sonucu olarakda kâr ve rant arasında bir ayrıma gitmemiştir.

Marx’a göre sermayedar, işçilerin hakkı olan s kadar kârı kendisine ayırmakta ve böylece işçileri sömürmektedir. Marx’ın teorisinde sömürü oranı da bu çerçevede önemli bir yere sahiptir. Sömürü oranı, işçilerin sermayedarlar tarafından sömürülme derecesini göstermektedir. Artıkdeğerin artışı sömürü oranını arttırır.

Clark’ın (1908), Neoklasik gelir dağılımı teorisinin dayandığı bir başka temel, Azalan Verimler Kanunudur. Buna göre, her üretim faktörünün marjinal verimliliği, diğer üretim faktörlerinin düzeyi sabitken, söz konusu üretim faktörünün miktarı arttıkça azalmaktadır.

1776’da basılan Milletlerin Zenginliği isimli eseri ile modern iktisat biliminin temellerini atan ve böylece Klasik İktisadın babası olarak addedilen Adam Smith’in temel uğraşı alanı üretimin ve dolayısıyla refahın nasıl arttırılabileceği olmuştur. Smith, bu çerçevede bir ekonomik büyüme teorisi geliştirmeye çalışmıştır.

Adam Smith’in, 1776 yılında yayımladığı Milletlerin Zenginliği adlı kitabı İktisat’ın bir bilim hâline gelmesini sağlamıştır. Ayrıca bu eser dünya çapında ses getirmiş, birçok
dile çevrilmiş ve Adam Smith hayattayken de birçok baskı yapmıştır. Smith, bu eserine zenginliği tartışarak başlamış ve “emeğin üretken gücünde en büyük iyileşmeyi” neyin sağlayabileceğini sormuştur.

Smith, iktisadi modelini ise üç unsur üzerine kurmaktadır. Bunlar; a) Özgürlük, b)
Rekabet, c) Kişisel çıkardır. Smith, bu üç unsurun işçiler, toprak sahipleri ve sermayedarlar arasında bir “doğal ahenge” yol açacağını savunmuştur. Buna göre, kişiler kendi çıkarlarını en üst seviyeye çıkarırken toplumun refahını da artırmaktadır. Smith, bu mekanizmanın “görünmez el” olduğunu söylemektedir.