GELİR DAĞILIMI VE YOKSULLUK

Gelirin paylaşılma şekli değiştikçe; ekonominin yapısı, ülkenin ekonomik büyüme performansı, toplumun yapısı, sağlık düzeyi, toplumdaki ortalama yaşam süresi, yoksulluk düzeyi de bu durumdan doğrudan etkilenmektedir.

Öte yandan, üretim araçlarının mülkiyet yapısı, kamu hizmetlerinin hangi düzeyde olduğu, toplumsal ve geleneksel ilişkiler, işgücünün örgütlenme düzeyi ve dikey-yatay hareketliliği, devletin uyguladığı maliye politikası ve sosyal politikalar, toplumun demokratikleşme düzeyi ve tüm bunların zaman içindeki evrimi gelir dağılımını belirleyen temel etmenler arasındadır.

Gelir dağılımı bozuldukça, ölüm oranlarının arttığı görülmektedir.

Bir ekonomide elde edilen toplam gelirin, toplum tarafından paylaşımına farklı boyutlardan bakıldıkça farklı gelir dağılımı türlerinden bahsedilebilmektedir. Bu çerçevede, başlıca gelir dağılımı türleri; kişisel gelir dağılımı, fonksiyonel gelir dağılımı, bölgesel gelir dağılımı ve sektörel gelir dağılımıdır.

Gelirin ilk defa ortaya çıkmasına veya yeniden dağıtılmasına göre de farklı bir gelir dağılımı tasnifinden bahsetmek mümkündür. Bu çerçevede de literatürde birincil gelir dağılımı ve ikincil gelir dağılımı şeklinde bir sınıflandırmaya gidildiği görülmektedir.

Bir ekonomide elde edilen toplam gelirin toplumdaki bireyler ya da hanehalkları arasındaki dağılımını ifade etmektedir. En temel gelir dağılımı türüdür. Gelir dağılımı denilince akla en başta kişisel gelir dağılımı gelir.

Kişisel gelir dağılımının ölçülmesinde yaygın olarak kullanılan bir diğer yöntem de Gini Katsayısı yöntemidir.

Mal veya hizmet üretiminin gerçekleşmesini sağlayan üretim faktörleri; emek, sermaye, doğal kaynaklar ve girişimciliktir.

Ortalama hanehalkı geliri açısından bakıldığında İstanbul’daki hanehalkı, Güneydoğu’daki hanehalkından tam 2,8 kat zengindir.

Gelir transferlerinin yüksek gelir gruplarından düşük gelir gruplarına doğru gerçekleştiği yeniden dağılıma dikey yeniden dağılım denir.