GELİR DAĞILIMI VE YOKSULLUK - Deneme Sınavı - 4

Gelir dağılımı araştırmaları yöntemleri ve kapsamları açısından farklılıklar göstermektedir. Bu nedenle bu araştırmalara dayanılarak Türkiye’de gelir dağılımını 1963 yılından günümüze kadar olan dönemde standart ölçülerin ortaya koyduğu karşılaştırılabilir sonuçlarla kesintisiz olarak izleme olanağı bulunmamaktadır.

Ters -U hipotezi Kuznets'e aittir.

Kazgan, Türkiye ekonomisinde 2002-2011 döneminde küresel ekonomideki gelişmelerin de etkisiyle ortaya çıkan dönüşümleri şöyle sıralamaktadır:

• Enflasyon hızının düşmesi,

• Dış açık ve dış borç stokundaki artış; sanayileşsizleşme ve işsizlik,

• Gelir bölüşümü ve devlet bütçesi kısıtları,

• Tüketim kredilerinde artış ve iç tasarruf oranlarında düşüş; ekonomide yabancılaşma.

Kavram 3 dünya nüfusunu en düşük gelirliden en yüksek gelirliye kadar, hangi ülkeden olduğunu dikkate almaksızın sıralayarak bir gelir dağılımı tanımlamaktadır. Doğru cevap C’dir.

Gini katsayısının 0 değeri alması gelir eşitliğinin tam olduğu durumu gösterirken 1 değerini alması mutlak eşitsizlik durumunu göstermektedir.Doğru cevap C’dir.

Çin, Brezilya, Rusya, Hindistan ve Eski Doğu Bloku ülkelerinin yüksek büyüme performansları, ülkeler arası gelir eşitsizliğinde 2000 yılı sonrasındaki düşüş eğiliminin nedenleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap E’dir.

Büyüme performanslarını istikrarlı biçimde sürdürmüş olan ülkeler, zengin ülkelerdir. Doğru cevap B’dir.

Ülke içi gelir eşitsizliğini belirleyen faktörler arasında; toprağın belirli ellerde nüfuz etmesi, eğitimde fırsat eşitliğinin olmaması, kır ve kent arasındaki dengesizlikler gibi geleneksel faktörlerle birlikte özellikle son yirmi yıllık dönemde gelişmekte olan ülkelerde öncelik verilen neo-liberal politikalara bağlı nedenlerin öne çıktığını belirtmektedir. Bu politikalar arasında küresel ekonomiyle bütünleşmek adına finans ve işgücü piyasalarının serbestleştirilmesi, özelleştirme, vergi ve transfer sistemlerinde dönüşüm gibi reformlar ile son yirmi yıllık dönemde gelişmekte olan ülkelere önerilen ekonomik istikrar ve yapısal uyum programları önemli bir yer tutmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Türkiye Dünya Bankası gruplandırmasına göre 10.540,6 dolar kişi başına geliri ile dünya ekonomileri sıralamasında üst-orta gelir grubunda yer almaktadır. Doğru cevap B’dir.

Türkiye’de gelir dağılımını saptamaya yönelik çalışmalar 1963 yılında başlamıştır. Doğru cevap D’dir.

Yüzde paylar analizi sonuçlarına göre Türkiye’de 2002-2011 döneminde, en yüksek gelirli yüzde 20’nin gelir payı azalırken, diğer yüzde 20’lik dilimlerin gelir payının artmıştır. Doğru cevap E’dir.

Bu dönemde enflasyon hızı artmamış, aksine düşüş göstermiştir. Doğru cevap A’dır.

Bu dönemde Türkiye ekonomisi kişi başına gelir düzeyinin artışına paralel olarak “yüksek eşitsizlik” aralığından “orta eşitsizlik” aralığına geçmiştir. Doğru cevap C’dir.

Kuznets kalkınma sürecinde büyüme ve gelir dağılımındaki eşitsizlik arasında önce artan sonra da azalan ve ters-U hipotezi olarak bilinen ilişkiyi somutlaştıran makalesinde önemli bulgular elde etmiştir:
• Hanehalkı düzeyinde açıklanan gelir dağılımı örneklerine göre az gelişmiş ülkelerdeki gelir dağılımı gelişmiş ülkelerdeki gelir dağılımına göre daha dengesizdir.
• Az gelişmiş ülkelerde ve gelişmiş ülkelerin çoğunda tarım sektörü içindeki gelir dağılımı tarım dışı sektör içindeki gelir dağılımından daha dengelidir.
• Tarım dışı sektörde gelir dağılımı tarım sektöründekine göre daha dengesiz olmakla birlikte, tarım dışı sektördeki gelir dağılımı az gelişmiş ülkelerde daha dengesizdir.
• Sınırlı gözlemle de olsa gelişmiş ülkelerdeki gelir dağılımı uzun dönemde daha dengeli olma eğilimi göstermektedir.
• Az gelişmiş ülkelerin gösterdiği gelir dağılımı, gelişmiş ülkelerin gelir dağılımının dengeli hâle gelmesinden önceki dönemdeki, 1920’ler ve 1930’lardaki gelir dağılımından çok da farklı değildir.
• Gelir dağılımındaki dengesizlik gelişmiş ülkelere geçildikçe üst gelir gruplarının gelir payındaki azalma ve düşük gelir gruplarının gelir payındaki artış nedeniyle azalmaktadır.

Doğru yanıt E seçeneğidir.

Ülkeler arası gelir dağılımını ülkelerin nüfus büyüklüğünü dikkate almaksızın tanımlamaktadır. Kavram 1’e göre ülke nüfuslarının büyük veya küçük olmasından kaynaklanan farklılıklar dikkate alınmaksızın her ülke kişi başına geliri ile temsil edilen birim olarak kabul edilir. Doğru cevap B'dir.

Satın Alma Gücü Paritesi: Ülkeler arasında fiyatlar genel düzeyindeki farklılaşmayı
ortadan kaldırmak amacıyla başvurulan para birimi dönüştürme oranıdır. Doğru cevap D'dir.

Gini katsayısının 0 değeri alması dünyada ülkeler arası gelir eşitliğinin tam olduğu durumu gösterirken 1 değerini alması dünya gelirinin bir ülkede toplandığı ve diğer ülkelerin gelirinin olmadığı mutlak eşitsizlik durumunu göstermektedir. Doğru cevap B'dir.

2010 yılı Dünya Bankası gelir dağılımı verilerine göre, ülke içi gelir eşitsizlikleri yelpazesinde 0,23 Gini katsayısı ile Danimarka ve İsveç en düşük eşitsizlikle yer alırken 0,74 Gini katsayısı ile Namibya en yüksek eşitsizliğe sahip ülke olarak yer almaktadır. Doğru cevap E'dir.

1990’lı yılların ilk yarısı ile 2000’li yıllar arasında karşılaştırılabilir verileri elde edilebilen 110 ülkenin Gini katsayısı ile ölçülen ülke içi gelir eşitsizliklerinin ne yönde geliştiğini göstermektedir.  110 ülkenin 50’sinde bu dönem zarfında gelir eşitsizliğinin arttığını göstermektedir. Aynı dönemde 110 ülkenin sadece 39’unda ülke içi gelir eşitsizliği azalmıştır. Ülke içi gelir eşitsizliği değişmeyen ülke sayısı ise 21’dir. Doğru cevap C'dir.

Wade (2001: 37), dünyada ülkeler arası gelir eşitsizliğinin
artış nedenlerini şöyle sıralamaktadır:
• Dünyanın en yoksul ve en zengin ülkeleri arasında nüfus artış hızlarının
birbirinden farklı olması,
• Dünya petrol dışı emtia fiyatlarının özellikle çok yoksul ülkeleri etkileyecek
derecede 1980 ve 1990 arasında düşmesi,                                                                • Orta gelir düzeyindeki gelişmekte olan ülkelerin dışarıdan borçlanma
eğilimlerinin bu ülkeler için borç tuzağı yaratmış olması,
• Teknolojideki değişimin yüksek katma değerli üretim alanlarında
kümelenmiş gelişmiş ülkelerde gelişmekte olan ülkelerden çok daha güçlü
bir biçimde ortaya çıkması.

Doğru cevap D'dir.