GELİR DAĞILIMI VE YOKSULLUK - Deneme Sınavı - 13

Orta Doğu ve Kuzey Afrika ile Latin Amerika
Ülkelerinde ise 1960-1980 döneminde azalmakta olan yoksulluk sorunun, 1980-
2000 döneminde artmaya başlaması dikkat çekici bir gelişmedir.Doğu Asya ve Güney Asya ile Doğu Avrupa
bölgesi ülkelerinde 1980-2000 döneminde de azalmasını sürdürürken, bu bölge
ülkelerinde tersine dönerek artmaya başlamıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Langmore (2004), küresel ekonomiyle bütünleşme sürecinde gelişmekte olan ülkelerin ekonomi politikası önceliklerinin yoksullukla mücadeleyi önceleyen politikalarla
çatışabileceğine dikkat çekmektedir.Bhagwati
ve Srinivasan (2002) ise küreselleşme ile kırılganlığı artan ekonomilerin olası bir
ekonomik kriz ile birlikte yüksek enflasyonla karşılaşmasının yoksulluk üzerindeki
etkisine dikkat çekmektedir   Dollar ve Kraay(2002)
ticarette dışa açıklık performanslarına göre sınıflandırmış olduğu ülke grupları
arasında küreselleşmiş olarak tanımlanan ülkelerin küreselleşmemiş olanlardan
daha yüksek büyüme performansı gösterdiklerini açıklamıştır. Matusz ve Tarr   gelişmekte olan ülkelerde küreselleşme öncesi ve sonrasındaki istihdam düzeylerini karşılaştırmışlardır.  Lee ve Vivarelli (2006)’ye göre küreselleşmenin yoksulluk üzerindeki etkisini
daha iyi anlamak için finansal serbestleşmenin yoksulluk üzerindeki etkilerinin de
farkında olmak gerekmektedir.

Küreselleşmenin yoksulluğu hangi yönde etkilediği konusunda iki farklı görüş bulunmaktadır. Bunlardan birincisine göre, hem ticaretin serbestleştirilmesi ve hem
de doğrudan yabancı sermaye yatırımları gelişmekte olan ülkelerin büyümesini
hızlandırmakta, istihdam ve gelir artışı ile birlikte yoksulluğu azaltmaktadır.Eli Hecksher
ve Bertin Ohlin tarafından geliştirilen faktör donatımı teorisine göre, farklı mallar
farklı faktör yoğunluklarıyla üretilirler ve bu malların üretildiği ülkeler farklı faktör
donatımlarına sahiptirler. Bu nedenle bir ülke hangi üretim faktörüne zengin olarak
sahip ise o üretim faktörünün daha yoğun olarak istihdamını gerektiren malların
piyasasında rekabet üstünlüğüne sahip olur. Bu malların üretiminde uzmanlaşarak
dış ticaretini bu mallar üzerinden geliştirir. Buna göre cevap A seçeneğidir.

Finansal Serbestleşme: Hükûmetlerin gelişmiş ülkelerin uluslararası finansal faaliyetlerini kendi ülkelerine  çekmek amacıyla gerekli  yasal düzenlemelerle finans  
piyasalarını çeşitli kontrol ve   kısıtlamalardan arındırarak  uluslararası sermaye  
hareketlerine açmalarıdır.Eksik İstihdam: Ekonomik nedenlerle haftada 40 saatten 
az çalışıyor olup da daha fazla  çalışmak isteyenler ile mevcut işinden elde ettiği gelirin
azlığı ya da kendi mesleğinde  istihdam edilmediği  gerekçesiyle iş arayanları  
tanımlamaktadır.Dış ticaret haddi ise ihraç malları fiyat endeksinin  ithal malları fiyat endeksine  bölünmesiyle elde edilen ve 
dış ticaretin bir ülkenin lehine  veya aleyhine geliştiğini takip  etme olanağı sağlayan göstergeye verilen addır. Bu tanıma göre cevap C seçeneğidir.

Küreselleşme gelişmekte olan ülkelerde (1) işsizliğin
artışına neden olarak, (2) gelir eşitsizliğini arttırak, (3) küresel rekabetin getirdiği
dibe doğru yarışta iş piyasası standartlarını düşürüp çalışma koşullarında genel
bir gerilemeye neden olarak ve (4) çocuk işçiliğini arttırarak yoksulluğu etkilemekle sorumlu tutulmaktadır. Ancak İthal İkameci Politika: İthal edilmekte olan malların yurt  içinde üretimini teşvik ederek dışa bağımlılığı azaltmayı ve  ulusal sanayiyi büyütmeyi  amaçlayan korumacı politikalardır. D seçeneği diğerleriyle ilgili olmadığından cevap D dir.

Eksik İstihdam: Ekonomik nedenlerle haftada 40 saatten   az çalışıyor olup da daha fazla  
çalışmak isteyenler ile mevcut   işinden elde ettiği gelirin    azlığı ya da kendi mesleğinde
istihdam edilmediği  gerekçesiyle iş arayanları tanımlamaktadır. Bu yüzden cevap D seçeneğidir.

Ekonomi literatürü büyümenin yoksulluğun
azaltılmasında çok etkili bir faktör olduğu görüşünü desteklemektedir. Bu nedenle yoksullukla mücadele edecek toplumlara ekonomilerini hızla büyütecek politikalar izlemeleri önerilmektedir. Özellikle Asya ülkelerinin yoksulluğu azaltma
konusundaki başarısının hızlı büyümelerine bağlı olduğu kabul edilmektedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Savvides az gelişmiş ülkeler arasında dışa açıklık derecesi yüksek olan
ülkelerin aynı zamanda gelir eşitsizliği yüksek ülkeler olduğunu saptamıştır.Yeldan (2000) emek yoğun
sektörlerin dışa açılma sürecinin, artan emek verimliliğini ücret artışları olarak
emeğin gelirine yansımayabileceğini ve finansal serbestleşme sürecinde artan rant
gelirlerinin gelir eşitsizliğini ücretler aleyhine olmak üzere arttırabileceğini göstermiştir. Ravallion (2001) ticaret politikası reformlarının mevcut teorinin aksine, vasıflı işgücüne talep yaratarak gelir eşitsizliğini daha da arttırmakta olduğunu görmüştür. Cornia ve Kiinski (2001) küreselleşme sürecine gelir eşitsizliğini görülmemiş derecede arttıran farklı bir gelişme trendinin eşlik etmekte olduğunu açıklamıştır. Birchenall (2001) Kolombiya’da ticaretin serbestleştirilmesi ile birlikte ücret eşitsizliğinin ve işgücü hareketliliğinin artmış olduğunu açıklamaktadır.  Doğru cevap A seçeneğidir.

Gelişmekte
olan ülkelerde doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının gelir dağılımı üzerindeki
etkisi dışa açılma ile birlikte ülke içinde mal ve faktör fiyatlarının eşitlenme yönünde gelişeceğini ileri süren Mundell hipotezi ile açıklanmaktadır. Bu ülkelerde
koruma altındaki sektörlerde üretilen malların fiyatları göreli olarak yüksektir.
Göreli olarak bol olan emeğin verimliliği ve ücreti düşük, kıt olan sermayenin
getirisi yüksektir. Doğrudan yabancı sermaye yatırımları önündeki engellerin kaldırılması durumunda sermayenin gelişmekte olan ülkelerdeki bu olanağı yatırım
yoluyla değerlendireceği düşünülmektedir. Mundell’e göre üretim faktörleri hareketliliği önündeki engeller kaldırıldığında mal fiyatları ile birlikte üretim faktör  fiyatları da eşitlenme eğiliminde olacaktır.Dolayısıyla doğrudan yabancı sermaye
yatırımlarının gelişmekte olan ülkelerde emek ve sermaye gibi üretim faktörlerinin fiyatlarını eşitlerken gelir dağılımındaki eşitsizliği azaltan sonuçları olacağı  öngörülmektedir. Oysa E seçeneğinde fiyatların artacağı belirtilmiştir. Bu nedenle cevap E dir.

Daha az bir bölümü de gelişmekte olan ülkelerde ticaretin serbestleştirilmesinin ve doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına açılmanın çocuk işçiliği üzerindeki etkisini saptamayı amaçlamıştır.
Bu çalışmalar arasında Cigno, Rosati ve Guarcello (2002) ticarette dışa açıklık
ile çocuk işçiliği arasında negatif bir ilişkiye işaret etmektedir. Shelburne (2002)
ticaretini serbestleştiren gelişmekte olan bir ülkelerde büyüme hızının arttığını
ve bu ülkelerde yaygın olan çocuk işçiliğini azalttığını saptamıştır. Edmonds ve
Pavcnik (2002) hanehalkları düzeyinde yaptıkları çalışmada küresel ekonomiyle bütünleşme derecesi arttıkça çocuk işçiliğinin azalmakta olduğunu saptadılar.  Kis-Katos (2007)’un ampirik çalışmasının bulguları da ticaretin serbestleştirilmesi ile çocuk işçiliğinin azalmakta
olduğunu kanıtlamaktadır. Davies ve Voy (2009) doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının kişi başına gelir artışı yoluyla çocuk işçiliği üzerinde negatif
etkiye sahip olduğunu buldular. Doğru cevap B seçeneğidir.

Devlet, gelirin yeniden dağılımını vergiler, kamu harcamaları, fiyat politikaları, işgücü piyasası ve ücret politikaları ve sosyal güvenlik yoluyla sağlayabilir.

İsveçli iktisatçılar Eli Hecksher ve Bertin Ohlin tarafından geliştirilen faktör donatımı teorisine göre, farklı mallar farklı faktör yoğunluklarıyla üretilirler ve bu malların üretildiği ülkeler farklı faktör donatımlarına sahiptirler. Bu nedenle bir ülke hangi üretim faktörüne zengin olarak sahip ise o üretim faktörünün daha yoğun olarak istihdamını gerektiren malların piyasasında rekabet üstünlüğüne sahip olur. Bu malların üretiminde uzmanlaşarak dış ticaretini bu mallar üzerinden geliştirir. Doğru Cevap A'dır.

Langmore ayrıca dış ticaret haddindeki değişime bağlı olarak ülke içi göreli fiyatlarda meydana gelecek değişikliğin yoksul hanelerin satın alma güçleri üzerinde pozitif veya negatif olası etkileri olabileceğini hatırlatmaktadır. Bu nedenlerle küreselleşmenin yoksulluk üzerindeki etkilerini küreselleşme sürecinin bir parçası olarak gelişen makroekonomik politikalardan bağımsız olarak düşünmenin mümkün olamayacağının altını çizmektedir.  Doğru Cevap B'dir.

Hükûmetlerin gelişmiş ülkelerin uluslararası finansal faaliyetlerini kendi ülkelerine çekmek amacıyla gerekli yasal düzenlemelerle finans piyasalarını çeşitli kontrol ve kısıtlamalardan arındırarak uluslararası sermaye hareketlerine açmalarıdır. Doğru Cevap E'dir.

Bazı çalışmalar, küreselleşmenin istihdam üzerindeki etkisinin ülkelerin özelliklerine bağlı olarak değiştiğini göstermiştir. Örneğin, Revenga (1997); Levinsohn (1999); Cimoli ve Katz (2003)küresel ekonomiyle başarıyla bütünleşen gelişmekte olan ülkeler grubu içinde Latin Amerika ülkelerinde ticaretin serbestleştirilmesinin istihdamı olumsuz yönde, Asya ülkelerinde ise olumlu yönde etkilediğini kanıtlayan sonuçlar elde etmişlerdir. Doğru Cevap C'dir.

Ekonomik kalkınma sürecine büyüme ve gelir eşitsizliği arasındaki ilişki 4. Ünitede çeşitli yönleriyle tartışılmıştı. Ekonomi literatürü büyümenin yoksulluğun azaltılmasında çok etkili bir faktör olduğu görüşünü desteklemektedir. Bu nedenle yoksullukla mücadele edecek toplumlara ekonomilerini hızla büyütecek politikalar izlemeleri önerilmektedir. Özellikle Asya ülkelerinin yoksulluğu azaltma konusundaki başarısının hızlı büyümelerine bağlı olduğu kabul edilmektedir. Büyümenin yoksulluk ile ilişkisi özellikle büyümenin gelir dağılımı üzerindeki etkisiyle açıklanmaktadır. Büyümenin sağladığı kazanımların toplumu oluşturanlar arasında nasıl bölüşüldüğü, yoksul gruplara ulaşıp ulaşmadığı gibi sorular büyüme ve yoksulluk ilişkisinde gelir dağılımının önemini göstermektedir.

Doğru Cevap D'dir.

Stolper-Samuelson teoremi ticaretin serbestleştirilmesi ile vasıfsız işgücünün ücretlerindeki değişim beklentisini Hecksher-Ohlin modelinin mal fiyatlarının eşitlenme yönündeki değişim öngörüsüne dayandırmaktadır. Hecksher-Ohlin dış ticaret modeline göre gelişmekte olan ülkelerin vasıfsız işgücü yoğun sektörlerde uzmanlaşmaları beklenmektedir. Bu gruptaki ülkelerin ithal ikamesini hedefleyen korumacı politikaları terk edip ihracata yönelmeleri durumunda vasıflı işgücünün bulunduğu sektörlerde ithalatı artmakta ve artan ithalata bağlı olarak bu sektörlerde üretilen mallar göreli olarak ucuz hale gelmektedir. Doğru Cevap C'dir.

Savvides (1998) az gelişmiş ülkeler arasında dışa açıklık derecesi yüksek olan ülkelerin aynı zamanda gelir eşitsizliği yüksek ülkeler olduğunu saptamıştır. Barro (2000) gelişmekte olan ülkelerde dışa açıklık derecesi ile ülke içi gelir eşitsizliği arasında pozitif bir ilişki olduğunu açıklamaktadır. Yeldan (2000) emek yoğun sektörlerin dışa açılma sürecinin, artan emek verimliliğini ücret artışları olarak emeğin gelirine yansımayabileceğini ve finansal serbestleşme sürecinde artan rant gelirlerinin gelir eşitsizliğini ücretler aleyhine olmak üzere arttırabileceğini göstermiştir.

Doğru Cevap A'dır.

Küreselleşmenin gelişmekte olan ülkelerdeki gelir eşitsizliğini doğrudan yabancı sermaye yatırımları yoluyla da etkileyebileceği düşünülmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının gelir dağılımı üzerindeki etkisi dışa açılma ile birlikte ülke içinde mal ve faktör fiyatlarının eşitlenme yönünde gelişeceğini ileri süren Mundell hipotezi ile açıklanmaktadır. Doğru Cevap E'dir.