GELİR DAĞILIMI VE YOKSULLUK - Deneme Sınavı - 10

Kraay’a göre yoksul yanlısı büyümenin üç potansiyel kaynağı vardır. Bunlar;  ortalama gelirlerin yüksek oranda büyümesi, ortalama gelirlerde yüksek bir yoksulluk-büyüme duyarlılığı ve nispi gelirlerde yoksulluğu azaltıcı bir büyüme modelidir.

Türkiye’nin son 20 yılında yoksullukla mücadele konusundaki uygulamalara bakıldığında, bu konuda önemli başarıların elde edilebildiğini söylemek güçtür. Ülkemizdeki yoksullukla mücadele programlarına yönelik temel eleştirilerden birisi, bu programların uzun vadeli ekonomik ve sosyal politikaların bir parçası olarak ele alınmaması, bunun yerine dezavantajlı konumda olduğuna karar verilen kişilere yönelik sosyal yardımlarla sınırlı kalmasıdır.

Klasik gelir dağılımı teorisinde işçilerin aldıkları ücret düzeyinin ekonomik gelişmeyle birlikte yükselmeyeceği, hatta Marx’ın gelir dağılımı teorisinde de teknolojik gelişmeyle birlikte işçilerin aldıkları ücretin düşme eğiliminde olacağı ifade edilmiştir. Neoklasik gelir dağılımı teorisinde, çalışanların aldıkları ücretler marjinal verimliliğe bağlı olduğu için, ekonomik gelişmeyle birlikte çalışanların marjinal verimlilikleri de artacağından, ekonomik gelişmenin çalışanların ücretlerini arttıracağı sonucuna varılmaktadır ki bu yaklaşım gerçek hayatta yaşananlarla da uyumludur.

Yoksulluk boyutları

Yoksulluğa neden olduğu düşünülen başlıca makro faktörler :

• Gelir dağılımındaki adaletsizlikler,
• Emek piyasalarında yaşanan sorunlar; işsizlik, eksik istihdam, düşük ücretler, kayıt dışı istihdam, ayrımcılık vb.,
• Toplumda yaşanan sosyal değişim ve demografik faktörler; nüfus baskısı,hanehalkı yapısındaki değişim, göç, çarpık kentleşme vb.,
• Kötü ekonomi politikaları ve ekonomik krizler,
• Bölgesel dengesizlikler,
• Çevresel bozulma ve doğal afetler,
• Kötü siyasal yönetimler,
• Savaşlar.    Doğru cevap B'dir.

Mutlak Yoksulluk: Hanehalkı veya bireyin yaşamını sürdürebilecek asgari refah düzeyini yakalayamaması durumudur. Doğru cevap C'dir.

Dünya Bankası’nın 1990’daki çalışmasında, yoksul tanımı bir insanın hayatta kalabilmesi için gerekli minimum kalori miktarı olan 2400 k/cal hesaplamasına dayanılarak geliştirilmiş ve bu noktadan hareketle günlük geliri 2400 k/cal besini almaya yetmeyen insanlar “mutlak yoksul” olarak tanımlanmışlardır. Doğru yanıt D'dir.

Yoksulluk konusundaki tüm analizlerin ortak noktası olan yoksulluk sınırı ya da çizgisi, bir toplumda yoksul olanlarla olmayanları birbirinden ayırmakta kullanı- lan en temel ölçüttür. Doğru cevap E'dir.

Subjektif yoksulluk sınırı, toplumdaki bireylerin minimum gelir veya harcama hakkındaki kendi bireysel düşüncelerine dayanmaktadır. Subjektif yoksulluk sınırı, temel ihtiyaçları karşılamak için gerekli olan asgari gelirin belirlenmesiyle ilgili büyük ölçekli anketler yapılarak toplumun bu konudaki görüşüne dayanılarak hesaplanır. Hanehalklarının bildirdiği gelir düzeyinin altındakiler yoksul olarak kabul edilir. Doğru cevap C'dir.

Hem kafa sayısı indeksi hem de yoksulluk açığı indeksinin yoksullar arasındaki gelir dağılımını göz ardı ediyor olması ve yoksulların sayısını dikkate almaması yeni arayışlara yol açmış ve Sen İndeksi bu arayışlar sonucu ortaya çıkmıştır. Sen İndeksi, kafa sayısı oranı, gelir açığı oranı ve Gini Katsayısı’nın birleştirilmesiyle oluşturulan, yoksulların sayısını, yoksulluğun boyutlarını ve yoksullar arasındaki gelir dağılımı farklılıklarını dikkate alan bir ölçüttür. Doğru cevap E'dir.

Milenyum Deklerasyonu'nda imzalanan yoksullukla mücadele hedefler:Aşırı yoksulluğun ve açlığın yok edilmesi, Evrensel bir temel eğitimin sağlanması, Cinsiyet eşitliğinin teşvik edilmesi ve kadınların güçlendirilmesi, Çocuk ölümlerinin azaltılması, Anne sağlığının geliştirilmesi, Aids, sıtma ve benzeri hastalıklarla mücadele edilmesi, Sürdürülebilir bir çevrenin sağlanması, Kalkınma için küresel ortaklığın geliştirilmesidir. B seçeneğindeki Gelir dağılımındaki adaletsizlikler, yoksulluğa neden olan makro faktörlerdir. Doğru cevap B'dir.

Yoksullukla mücadelede dolaylı yaklaşım kapsamında, ekonomik büyüme, emek piyasası politikaları, fiyat istikrarını sağlayıcı politikalar ve eğitim politikaları gibi makro politikalar yer almaktadır. Doğru cevap A'dır.

Ülkemizde bugün için, yeterli düzeyde olmasa da doğrudan yoksullukla mücadeleye yönelmiş önemli bazı uygulamalardan söz edilebilir. Bunlardan belki de en önemlisi, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu’dur (SYDTF).

1980’li yıllarla birlikte dünyada göreli yoksulluğun derecesinde kayda değer bir artışın yaşanmakta olduğunu görülmektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

2000 yılı verilerine göre 362 milyon yoksul ile en yoksul bölge Sahra Altı Afrika'dır. Doğru yanıt D seçeneğidir.