GELİR DAĞILIMI VE YOKSULLUK - Deneme Sınavı - 2

Bir ekonominin farklı sektörlerinin, o ekonomide elde edilen toplam gelirden aldığı payı göstermektedir. Sektörel gelir dağılımı, en genel hâliyle tarım, sanayi ve hizmet sektörleri arasındaki gelir dağılımını gösterebildiği gibi, her sektörün kendi içindeki alt sektörleri itibarıyla de gelir dağılımını gösterebilmektedir. Doğru Cevap A'dır.

Dikey yeniden dağılım: Gelir transferlerinin yüksek gelir gruplarından düşük gelir gruplarına doğru gerçekleştiği yeniden dağılımıdır. Doğru Cevap C'dir.

Devlet müdahalesi ile ortaya çıkan gelirin yeniden dağılımı iki şekilde gerçekleşmektedir. Bunlar, dikey yeniden dağılım ve yatay yeniden dağılımdır. Gelir transferlerinin yüksek gelir gruplarından düşük gelir gruplarına doğru gerçekleştiği yeniden dağılıma dikey yeniden dağılım denir. Yatay yeniden dağılım ise aynı gelir grubu içindeki bireyler ve hanehalkları arasında meydana gelen gelir transferi yaratan gelirin yeniden dağılımıdır. Doğru Cevap D'dir.

Gini katsayısı milli gelir dağılımının eşit olup olmadığını ölçmeye yarayan bir katsayıdır.

Solow büyüme modelinde emek birimi başına sermaye
ve üretimin değişmediği durumu ifade eden durağan
hâl ekonominin başlangıçta sahip olduğu sermaye
stokunun büyüklüğünden bağımsız olarak uzun
dönemde mutlaka ulaşılan dengeyi tanımlamaktadır.

Yüzde paylar analizi: En düşük gelirliden başlayarak
en yüksek gelirliye doğru sıralanmış ve %20, %10 ve %5
gibi dilimler altında toplanmış hanehalkı gruplarının toplam
gelirden aldıkları yüzdelik payların belirlenmesine
dayalı gelir dağılımı analiz yöntemidir.

Sosyal kargaşa modelleri servet ve gelir dağılımındaki
eşitsizliğin yoksulu suç işlemeye, ayaklanmalara ve diğer yıkıcı eylemlere teşvik edebileceğini varsaymaktadır. Bu eylemler büyümenin vazgeçilmez unsuru olarak kabul edilen siyasi istikrar için bir tehdit oluşturmaktadır.

Tek bir zaman noktasında farklı değişkenlerin incelenmesine dayalı bir regresyon analizidir. Örneğin 2000 yılında farklı ülkelerin kişi başına GSYİH
büyüklükleri ile Gini katsayıları arasındaki ilişki incelendiğinde yatay kesit analizi yapılmış demektir.

Sanayi sektörünün toplam gelirden aldığı pay da ve zaman içinde yaşadığı dönüşüm de ülke ekonomisinin gelişmişlik düzeyi ve yaşadığı dönüşüm hakkında önemli ipuçları verecektir. Bu çerçevede, yine TÜİK’e göre sanayi sektörünün toplam gelirden aldığı pay 1968’de %17,2 iken, bu oran 2017 itibariyle %17,6 düzeyine gelmiştir. Öte yandan, Türkiye tarihinde sanayi sektörünün payı, tarım sektörünün payını ilk defa 1983 yılında geçmiştir. Doğru Cevap B'dir.

Bunun yanında Yazgan (1992: 396), din, örf ve adetlerin bazı uygulamalarında da gelirin yeniden dağılımı ile karşılaşılabileceğini ifade etmektedir. Buna göre, zekât ve fitre gibi uygulamalar, geliri yukarıdan aşağıya doğru vasıtasız bir şekilde dağılımını sağlamaktadır. Doğru Cevap D'dir.

Politik ekonomi modelleri arasında gelir eşitsizliğinin büyüme üzerindeki etkisini açıklayan alternatif bir yaklaşımın lobicilik faaliyetlerine dayandırılmış olduğu görülmektedir.

Kredi piyasalarında tam rekabet koşulları geçerli olsaydı, alternatif yatırım fırsatlarının getiri oranları marjinal
düzeyde eşitlenmiş olurdu. Fakat kredi piyasaları asimetrik bilgi ve yasal düzenlemelerin yetersizliği gibi eksikliklerle aksak rekabet özellikleri göstermektedir. eşitlenmesi mümkün olmayacaktır. Bunun anlamı yapılacak yatırımın getirisinin hangi alanda yapıldığına ve kim tarafından yapıldığına bağlı olarak değişkenlik gösterecek olmasıdır
Örneğin herkesin eşit koşullarda ödünç alma olanaklarına sahip olmadığı bir kredi piyasasında alternatif yatırım alanlarının getiri oranlarının marjinal düzeyde eşitlenmesi mümkün olmayacaktır. Bunun anlamı yapılacak yatırımın getirisinin hangi alanda yapıldığına ve kim tarafından yapıldığına bağlı olarak değişkenlik
gösterecek olmasıdır.

Kanıtlanmış olmasa da en azından kalkınma ve gelir dağılımı arasında sistematik şekilde tanımlanmış bir bağlantının olmadığı yargısına varan bu görüş, büyümeyi kalkınmanın tek yolu olarak görenlerin almış
oldukları bir pozisyon olarak görülmektedir.

Simon Kuznets’in gözlemlerine dayalı olarak geliştirdiği bu hipotez, gelir dağılımındaki eşitsizliğin düşey eksende, büyümenin de kişi başına GSYİH olarak yatay eksende tanımlandığı çizim alanına ters-U eğrisi şeklinde yansıtılmaktadır.
Bu nedenle Kuznets hipotezini ifade eden ters-U şeklindeki bu eğri literatürde
Kuznets eğrisi olarak yer almıştır.

Asimetrik bilgi

Sosyal kargaşa modeli

Yatay kesit analizi

Neoklasik büyüme modeli

Tarım dışı sektördeki eşitsizlik az gelişmiş ülkelerde daha yüksektir.

Kişi başına GSYİH