GELENEKSEL VE YENİLEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI - Deneme Sınavı - 2

Kömürler makroskobik olarak incelendiğinde yapısında gözle görülebilen parlak, yarı parlak veya mat bantlar bulunmaktadır. Bu bantlı bileşenlere litotip ismi verilir.

Taşkömürleri vitren, klaren, düren ve füzen olmak üzere dört ayrı litotip içerir. Linyitler ise hüminit, liptinit ve inertinitten oluşur.

Paramanyetik, manyetik duyarlılığı küçük değerli ve artı işaretli maddeler için kullanılan bir terimdir. Diğer şıklar kömürün kullanım alanlarının belirlenmesinde etkili olan etmenler arasında sayılır.

P = (dger – dgör) / dger x100

P= (2,52-2,14) /2,52x100

P= %15,07

K_e = (M_y – M_a) / M_d

K_e= (90-20) /4

K_e=17,5 m³/ ton

Q = (qxT) / p x 24 x 60

Q= (8,1x1800)/ 0,003x24x60

Q=3375 m³/ dakika

Kömürün yapısında yer alan inorganik maddeler, kükürt ve nem gibi safsızlıklar yanma esnasında çevreye zehirli maddelerin yayılmasına neden olur. Kömürün kül yüzdesinin düşürülmesi ve yanma oranının artması safsızlıkların uzaklaştırılması ile ilgilidir. Safsızlıklar, boyut küçültme işlemleri ile serbest hâle getirildikten sonra fiziksel zenginleştirme yöntemleri ile kömürden uzaklaştırılır. Kömür zenginleştirme (yıkama) tesislerine lavvar adı verilir. Lavvardan elde edilen temiz kömüre lave, atık maddeye şist, ara maddeye ise mikst denir.

Özgül Ağırlık Farkına Göre Safsızlıkların Giderilmesi (Gravite Zenginleştirme Yöntemleri): Kömür zenginleştirmede en çok kullanılan yöntemlerden birisidir. Günümüzde en çok kullanılan gravite zenginleştirme yöntemleri; ağır ortam ayırması, jigler, ağır ortam siklonları, hidrosiklonlar ve sallantılı masalardır. Ağır ortam ayırma yönteminde genellikle manyetit kullanılarak ekonomik olarak temiz kömür üretilir. Ağır ortam ayırıcıları ve hidrosiklonlar bu işlem esnasında kullanılır. İnce öğütülmüş manyetit ile karıştırılan kömür numunesi, basınç altında siklonlara beslenir ve ayırım sağlanır. Özgül ağırlık farkına göre zenginleştirmede en çok kullanılan cihazlardan biri de jiglerdir. Jigler, iri kömürlerin zenginleştirilmesini sağlar. Su ve kömür karışımı jigin haznesine beslenir. Piston aracılığı ile karışımın yukarı ve aşağı doğru hareketi sağlanır. Bu işlem sonucunda, yoğunluklarına göre dizilen bir tabaka oluşur. Tabakanın en üstünde düşük yoğunluklu kömür, en altında ise yüksek yoğunluklu inorganik maddeler yer alır. Orta tabakada ise ara ürün bulunur. Ürünlerin ayrı ayrı alınmasıyla işlem tamamlanır. İnce boyutlu kömürlerin zenginleştirilmesinde kullanılan diğer ayırıcı, sallantılı masalardır. Kömür hazırlama tesislerinde 5 mm boyutuna kadar olan kömürler zenginleştirilebilmektedir.

I ve III

Kömürün yakılmasıyla elektrik enerjisi elde edilmesi

I ve II

Petrol

Aydın

I, II ve III

Ayrıştırılabilirlik

I, III ve IV

Konya

II, I, III

Turbalaşma

Turbanın içinde bulunduğu jeolojik ortamın çökme hızı