GELENEKSEL VE YENİLEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI - Deneme Sınavı - 13

Enerjinin Korunumu Kanununu kelimelerle ifade etmek gerekirse Termodinamiğin Birinci Kanununa göre enerji yoktan var, vardan da yok edilemez, sadece aktarılabilir veya bir biçimden başka bir biçime dönüştürülebilir. Bu dönüşümlerin hiçbiri %100 verimli değildir. Enerjinin bir kısmı sürtünme veya diğer verimsizliklerden dolayı kullanılamaz. Ancak enerji yok edilemez ve bu durumun sonucu olarak dünyanın ve evrenin ısısı yavaş yavaş artmaktadır. III.           Bu dönüşümlerin hiçbiri %100 verimlidir. Yanlış olduğundan Doğru cevap E’dir. Sayfa: 13

Dünya enerji gereksiniminin 2012 yılı verilerine göre yaklaşık %81,3’ü kömür, petrol ve doğal gaz gibi geleneksel enerji kaynaklarından karşılanmaktadır. Doğru cevap A’dır. 22

Kütle=(0,159 m3) x (880 kg/m3)= 139,92 kg= (139,92/1000) ton= 0,13992 ton

1 varil ham petrol 0,13992 ton ise 3000 varil ham petrol kütlesi:

(3000 varil) x (0,13992 ton/varil)= 419,76 ton olarak bulunur. Doğru cevap D’dir. Sayfa: 22

Ham petrolün enerji yoğunluğu Çizelge 2.1’e göre 45 MJ/kg dır.

Buna göre 2 milyar ton petrolün enerjisi: (1 milyar ton: 10⁹ ton = 10¹² kg)

(3 10¹² kg) x (45 10⁶ J/kg) = 135 10¹⁸ J = 135 EJ olarak bulunur. Doğru cevap B’dir. Sayfa: 22

1 TEP (Ton Eşdeğer Petrol) = 41.868.000.000 Joule= 41,868 GJ

1.6 TEP X41.868 GJ: 66,9888 GJ X78.10⁵: 5.22 GJ Doğru cevap C’dir. Sayfa: 23

Çizelgeye göre ABD için petrol üretim ve tüketim verileri sırasıyla 14021 bin varil/gün ve 19106 bin varil/gün olarak alınır.

1 varilin 159 litre hacim kapladığını, petrolün ortalama yoğunluğunun 880 kg/m3 olduğunu ve 1 milyarın 10⁹ olduğunu daha önce görmüştük. Bu bilgilerden 1 varil/gün ün ton/gün eşdeğeri aşağıda verildiği şekilde hesaplanabilir.

(1 varil/gün)x(159 litre/varil)x(880 kg/m3)x(1 m3/1000 litre)x(1 ton/1000 kg) = 0,1399 ton/gün

ABD^nin petrol üretimi:

(14201 bin varil/gün)x(0,1399 ton/gün)/(1 bin varil/gün)x(365 gün/yıl) = 0,725.152 ton/yıl olacaktır.

= (0,725 152 ton/yıl)/(1 milyar ton/10⁹ ton) = 0,725 milyar ton/yıl bulunur.

ABD’nin petrol tüketimi:

(19106 bin varil/gün)x(0,1399 ton/gün)/(1 bin varil/gün)x(365 gün/yıl) = 0. 975.619,231 ton/yıl olacaktır.

= (0.975.620 ton/yıl) / (1 milyar ton/10⁹ ton) = 0,975 milyar ton/yıl bulunur. Doğru cevap A’dır. Sayfa: 25

Dünya genelinde 2014 yılında, 2013 yılına benzer bir ekonomik büyüme görülmesine rağmen genelde dünya üzerinde (küresel) birincil enerji tüketimi oldukça yavaşlamıştır. Tüm yakıtlarda tüketim artarken kömür dışındaki tüm yakıtlarda üretim de artmıştır. Petrol ve kömür de küresel tüketim üretimden daha az olarak seyretmiştir. Yine 2014 yılı verilerine göre fosil yakıtlara dayalı enerji kullanımındaki artıştan kaynaklı küresel CO2 emisyonu, 1998 yılından bu yana en düşük artış oranındadır. III. ve IV. maddeler yanlış olduğundan I,II,IV,VI maddeler doğru olduğundan doğru cevap E’dir. Sayfa: 25

Türkiye’deki mevcut yenilenemez enerji kaynakları sınırlıdır. Özellikle petrol ve doğal gaz kaynakları açısından dışarı bağımlı olmakla birlikte linyit kömürü açısından kendi ihtiyacını karşılayan bir ülke sayılabiliriz. Türkiye rezerv ve üretim bakımından linyit kömüründe dünya ölçeğinde orta seviyede, taş kömüründe ise alt seviyede değerlendirilebilir. Türkiye’de tüketilen enerjinin %90’a yakın kısmı fosil yakıtlardan temin edilmektedir. Ülkemizde 2013 yılı itibarıyla 122,8 milyon ton eşdeğeri petrol (mtep) enerji tüketilmiştir. Dünyada 2013 yılında toplam yıllık enerji tüketimi 12,7 milyar ton eşdeğeri petroldür. Bu durumda 2013 yılı itibarıyla dünya düzeyinde Türkiye’nin enerji tüketim payı (122,8 milyon tep)/(12,7 milyar tep) = %0,97’dir. Dünya ekonomisinin hacmi 2015 yılında yaklaşık 75,7 trilyon dolar olup 2015 yılı itibariyle Türkiye’nin 722 milyar dolarlık gayri safi millî hasılası vardır. Bu verilere göre, Türkiye’nin dünya ekonomisine olan katkı payı (722 109 $)/(75,7 1012 $)= %0,95 düzeyindedir. I,II,III,V maddelerdeki açıklamlar doğru olduğundan doğru cevap D’dir. 26

Türkiye’nin dünya enerji tüketimindeki payı ile dünya ekonomik üretimindeki payı bir birlerine çok yakın değerler olduğundan Türkiye’nin geleneksel enerjiyi verimli şekilde kullandığı yorumu yapılabilir. Türkiye’nin 2013 yılı verilerine göre 1,58 tep olan kişi başı ortalama yıllık enerji tüketimi, yine 2013 yılı verilerine göre dünya kişi başına ortalama enerji tüketimi değeri olan 1,87 tep değerinin altındadır. Kişi başı ortalama yıllık enerji tüketim değeri ekonomik büyümenin bir göstergesi olduğu yaygın kabul gördüğünden Türkiye’de daha büyük bir ekonomik hacim isteniyorsa kişi başına ortalama yıllık enerji tüketim değerinin artırılması yönünde çaba sarf edilmelidir. Doğru cevap A’dır. Sayfa.26

Grafiğe göre 48.6 % enerji tüketiminde ilk sırayı kömür almaktadır. Doğru cevap A’dır.Sayfa: 27

Doğal gazın ortalama işletme verim değeri %107 olduğuna göre kullanılan cihaz

yoğuşmalı bir cihazdır. Bu durumda Çizelge 2.10’daki ilk satırda yer alana Eskişehir, ESGAZ verileri kullanılmalıdır.

(34,5 MJ/m3) x (1,07)= 36,92 MJ/m3 sağlanan ısı değerini verecektir.

25 MJ ısı enerjisinin maliyeti ise:

(1,109278 t /m3) x (25 MJ) / (36,92 MJ/m3) = 0,75 olacaktır. Doğru cevap C’dir. Sayfa  33

2012 yılındaki verilere göre enerji arzındaki enerji türlerinin payı şöyledir; petrol %31.4, kömür %29, doğalgaz %21.3, nükleer %4.8, hidrolik dâhil yenilenebilir enerji kaynaklarının payı ise %3,5 düzeyindedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Kitabınızın 34. sayfasında yer alan Çizelge 2.10 incelendiğinde görüleceği üzere, ısıl fiyat T/4,18 MJ olarak alındığında en ucuz yakıt doğal gaz olup onu sırasıyla kömür, kalorifer yakıtı, elektrik enerjisi ve LPG izlemektedir. Söz konusu çizelgenin en ucuz yakıta göre yakıt maliyet indeksinin yer aldığı kolon uyarınca doğal gaz fiyatı temel alındığında konutlarda kullanılan elektrik 3,78 kat ve yine konutlarda kullanılan LPG 4,35 kat daha pahalı olmaktadır. Bu değerlendirmeler sonucunda günümüz itibariyle Türkiye’de en ucuz yakıtın doğal gaz en pahalı yakıtın ise LPG olduğunu söyleyebiliriz. Sanayide kullanılan enerji kaynakları fiyatları da bu çizelgede yer alan enerji kaynakları fiyatlarına paralellik göstermektedir.

Kömürler homojen bir yapıda olmayıp, organik ve inorganik maddelerden oluşur. Katı inorganik maddeler kömürün kullanımı sırasında çevreye olumsuz etkiler yaparlar. Bu nedenle söz konusu olan bu inorganik maddeler çeşitli zenginleştirme yöntemleri ile kömürün yapısından uzaklaştırılırlar. Kömürün nem, yoğunluk, gözeneklilik, sertlik, tane boyutu, öğütülebilirlik ve manyetik alana duyarlılık gibi özellikleri kömür kullanım alanlarının belirlenmesinde, kömürün yakılmasında ve kömürün fiyatlandırılmasında etkili olmaktadır.

Özetle, kömürler fiziksel ve kimyasal özelliklerine dayanarak fiyatlandırılmaktadır.

Kyoto Protokolü: Kyoto Protokolü, küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda mücadeleyi sağlamaya yönelik uluslararası tek çerçevedir. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi içinde imzalanmıştır. Bu protokolü imzalayan ülkeler, karbondioksit ve sera etkisine neden olan diğer beş gazın salınımını azaltmaya veya bunu yapamıyorlarsa salınım ticareti yoluyla haklarını arttırmaya söz vermişlerdir.

Elektrik üretiminde kullanılan enerji kaynaklarının dağılımı; kömür %41, doğal gaz %2, hidrolik %16, nükleer %14, petrol %6 ve yenilenebilir enerji kaynakları %2 şeklindedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Türkiye’de enerji tüketimi son on yılda %43,5 artış gösterirken, enerji üretimi ise sadece %34,3 artmıştır. Bu durum enerji üretimin tüketim hızına yetişemediğini ve enerji açığının arttığının bir göstergesidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Fisyon

Elektrik

Binalar izolasyon malzemesiyle kaplanmalı