GELENEKSEL ENERJİ KAYNAKLARI

Ham petrol gibi doğal gaz da içerdiği sülfür miktarına göre tatlı veya yumuşak (düşük sülfürlü) ve acı veya sert (yüksek sülfürlü) olarak tanımlanır.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Normal sıcaklık ve basınç altındaki kuru doğal gazın kapladığı hacim normal metreküp (Nm3
) olarak ifade edilmektedir.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Yoğunluk
Bir gazın yoğunluğu, ρ, birim hacimdeki (V) gaz kütlesi (m) olarak tanımlanır ve kilogram bölü metreküp (kg/m3) olarak ifade edilir. Aşağıda verilen denklem ile hesaplanır:

Yoğunluk (ρ) =   Gazın kütlesi(m)   /  Gazın hacmi(V)

Bir yakıtın oksijenle birleştiği ve büyük miktarda enerjinin açığa çıktığı kimyasal reaksiyona yanma denir. Karbon ve hidrojen içeren bir yakıtın yanabilmesi için sağlanan oksijen miktarı yanma veriminin değerlendirilmesinde önemli bir faktördür. Eğer maddenin bileşiminde bulunan karbon ve hidrojen gibi bileşenlerin tüm bağları oksijen ile karşılaşırsa bu reaksiyona tam yanma (stokiyometrik yanma) denir. Eğer oksijen fazlaysa fakir yanma, oksijen azsa zengin yanma gerçekleşir.

Doğru cevap A şıkkıdır.

DOĞAL GAZIN KULLANIM ALANLARI
Doğal gaz modern yakıtlarda istenilen tüm gereksinimleri karşılayan bir yakıttır; verimlidir, ekonomiktir, kontrol edilebilirdir ve temiz yanar. Dünyada üretilen doğal gazın yaklaşık %95’i enerji kaynağı olarak kullanılır. Doğal gaz, konutlarda başlıca ısıtma ve soğutma, sıcak su elde etme, pişirme amaçlı kullanılır. Küçük sanayide, atölye ve fırınlarda üretim amaçlı olarak kullanılır, demir-çelik, çimento, kimya sanayinde, cam ve kiremit imalatında da yararlanılan doğal gaz, tekstil ve seramik sektörü için de önemli bir enerji kaynağıdır. Otomobil ve araçlarda alternatif yakıt olarak kullanımı da yaygınlaşmaktadır.

Doğru cevap E şıkkıdır.

2014 yılı verilerine göre doğal gazın en fazla kullanıldığı sektör elektrik üretimi yapan işletmelerdir.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Eşanjör (ısı değiştirici): Herhangi bir fiziksel temas olmaksızın aralarında sıcaklık farkı olan iki akışkanın (sıvı veya gaz), birbirine karışmadan, birinin diğerine ısı transferini sağlayan devre elemanıdır.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Türkiye’de elektrik üretiminde en büyük payı olan doğal gaz özellikle 2007-2009 yılları
arasında %50 civarında paya sahip olmuştur.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Doğal Gazın Ham Madde Olarak Kullanımı
Doğal gaz, bileşiminde bulunan hidrokarbonlar nedeniyle, metanol, amonyak, etanol, hidrojen, karbon, petrokimya ürünlerinin sentezinde, sentetik lastik, plastik, gübre vb. maddelerin üretiminde ham madde olarak kullanılır.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Metanol üretim süreci üç aşamada tamamlanır:
1. Sentez gazının hazırlanması,
2. Metanol sentezi,
3. Metanol saflaştırma.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Türkiye’de doğal gaz konut ve ticari amaçlar için 1988’de Ankara’da kullanılmaya başlanmıştır; sırasıyla 1992’de İstanbul ve Bursa, 1996’da İzmir ve Eskişehir’de devam edilmiştir.

Akdeniz Enerji Görünümü -Türkiye raporuna göre ülkemizin enerji talebinin karşılanmasında yaklaşık %90 ile fosil yakıtlar hâkim durumdadır.

Doğal gaz, metan (CH4), etan (C2H6), propan (C3H8) ve bütan (C4H10) gibi hafif hidrokarbonlardan meydana gelen ve içerisinde az miktarda karbondioksit (CO2), helium (He), hidrojen sülfür (H2S) ve azot (N2 ) gibi gazları da bulundurabilen bir karışımdır.

Doğal gazın kimyasal kompozisyonu doğal gaz yataklarına göre farklılıklar göstermekte ve buna bağlı olarak özellikleri değişmektedir. En büyük bileşeni metandır.

Doğal gazın en önemli özelliklerinden birisi zehirsiz olmasıdır. Ayrıca Doğal gaz, rutubetsiz, kuru bir gazdır ve içerisinde yanmayan hiçbir madde yoktur.

Doğal gaz hesaplamaları (alım-satım, fiyatlandırma vs.) yapılırken olası karışıklığın ve yanlışların önlenmesi amacıyla “normal ( veya standart) koşullar” tanımının açıkça belirtilmesi, temel alınan sıcaklık ve basınç değerlerinin verilmesi gerekmektedir.

İşletme sırasındaki gazın büyüklük değerleri, gaz sayacının bulunduğu ölçüm yerindeki veya brülör ya da bekin bulunduğu tüketim yerindeki hâl büyüklükleri ile tanımlanır. İşletme hâlindeki gazın durumunu gerçek sıcaklık, gerçek basınç ve nem büyüklükleri tanımlamaktadır. Ancak gazın ısıl hesabı ve faturalandırma işlemi yapılırken büyüklükleri normal hâline dönüşümü yapılmalıdır.

Doğal gaz modern yakıtlarda istenilen tüm gereksinimleri karşılayan bir yakıttır; verimlidir, ekonomiktir, kontrol edilebilirdir ve temiz yanar.

Sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) ile çalışan araçların benzinli ve dizel yakıtlı araçlara göre emisyon değerleri şöyledir:
• Karbonmonoksit (CO) emisyonlarında %90-97,
• Karbondioksit (CO2) emisyonlarında ise %25 azalma görülmektedir.
• Partiküllerde %99’un üzerinde,
• Ozona zararlı hidrokarbonlarda % 90,
• NOx’de %35-60 azalma,
• Daha az toksik ve kanserojen atık.
Ekonomik açıdan bakıldığında da CNG’li araçların benzinle çalışanlara göre %55, LPG ile çalışanlara göre %36 daha tasarruflu olduğu görülmektedir

Metanol üretim süreci üç aşamada tamamlanır:
1. Sentez gazının hazırlanması,
2. Metanol sentezi,
3. Metanol saflaştırma.
Bu üç bölüm, ısı geri-kazanma ve geri-dönüş akımları nedeniyle birbiriyle sıkı bir ilişki
içindedir.