GELENEKSEL ENERJİ KAYNAKLARI

Doğal gaz ithalatında en çok ithal edilen ülkelerin doğal gaz sıralaması: Rusya Federasyonu - İran - Azerbaycan - Cezayir  ve Nijerya olarak sıralanmaktadır. Doğru cevap "C" şıkkı olmaktadır.

Doğal gaz, havadan hafif, renksiz, kokusuz, uçucu özelliğe sahip, solunması halinde zehirleyici ve öldürücü etkisi olmayan bir gazdır. Doğru cevap: "C"şıkkı olmaktadır.

Gaz teslim noktası vanası çıkışında ölçülen üst gaz basıncına şebeke gaz basıncı denmektedir. Doğru cevap "A" şıkkı olmaktadır.

Yakıtın hava ile uygun oranda karıştırılarak tam olarak yakılmasını sağlayan cihaza"brülör" denir. Doğru cevap şıkkı "E"dir.

Apartman kazan dairelerinde kazan kullanımı yerine birden fazla kombinin birbirine bağlanarak yüksek kapasitede ısıtma sağlayan sistemlere "kaskad sistemler denir".

Bağıl yoğunluk: Normal koşullar altındaki gazın yoğunluğunun aynı koşullardaki havanın yoğunluğuna oranı olarak tanımlanır. Doğru cevap "C" olmaktadır.

Kombiler (bileşik ısıtıcılar), kat kaloriferleri, soba, ve şömineler bireysel  olarak ısınma amaçlı kullanılan bireysel ısıtma cihazlarıdırlar. Atölyelerde üretim amaçlı kullanım ise doğal gazın sanayi kullanımlarından biridir. Doğru cevap "B" şıkkı olmaktadır.

Aynı anda üretilen ısıdan da yararlanılarak ısı ve elektrik elde edilen kombine çevrim santrallerine "kojenerasyon" ya da kombine çevrim santrali denmektedir. Doğru cevap "E" olmaktadır.

Metanol, amonyak, etanol, hidrojen, karbon, petrokimya ürünlerinin sentezinde, sentetik lastik, plastik, gübre vb maddelerin üretiminde doğal gaz ham madde olarak kullanılmaktadır. Doğru cevap "E" şıkkı olmaktadır.

Metanol üretiminde ham madde de bulunan karbonun maksimum verimle metanole dönüşmesinin sağlanmasında metanol üretiminin amaçları; Sentez basıncı yükseldikçe, Karbonmonoksitin karbondioksite olan molar oranı arttıkça, İnert oranı düştükçe ve beslenme hızı düştükçe karbon verimi de artar. Karbonmonoksitin, karbondioksite olan molar oranı azaldıkça ifadesi yanlıştır. Doğru cevap "D" dir.

Türkiye’de doğal gaz konut ve ticari amaçlar için 1988’de Ankara’da kullanılmaya başlanmıştır; sırasıyla 1992’de İstanbul ve Bursa, 1996’da İzmir ve Eskişehir’de devam edilmiştir. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Doğal gaz Rusya Federasyonu, Azerbeycan, Türkmenistan ve İran’dan boru hattı ile; Nijerya, Cezayir, Mısır’dan sıvılaştırılmış olarak deniz yoluyla gelmektedir. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Doğal gaz, metan (CH4), etan (C2H6), propan (C3H8) ve bütan (C4H10) gibi hafif hidrokarbonlardan meydana gelen ve içerisinde az miktarda karbondioksit (CO2), helium (He), hidrojen sülfür (H2S) ve azot (N2) gibi gazları da bulundurabilen bir karışımdır.

NIST tarafından tanımlanan normal koşullarda ise sıcaklık 20°C (293,15 K), basınç 101,325 kPa (1 atm) olarak verilmektedir. Ayrıca, Avrupa ve Güney Amerika’daki bazı doğal gaz şirketleri standart referans koşulları olarak 15°C (288,15 K) ve 101,325 kPa basıncı benimsemişlerdir.

• Statik gaz basıncı (Pst): Gazın durgun hâldeki basıncıdır; bar birimiyle ifade edilir.
• Dinamik gaz basıncı (Pd): Gazın hareket hâlindeki basıncıdır ve değeri bar birimi ile belirtilir.
• Şebeke gaz basıncı: Gaz teslim noktası vanası çıkışında ölçülen üst gaz basıncıdır.
• İşletme basıncı: Doğal gaz tesisatının herhangi bir bölümünde işletme hâlindeki
basınçtır.
• Bağlantı Basıncı: Hareket hâlindeki gazın, cihazın bağlantı noktasında ölçülen basıncıdır.

• Meme basıncı: hava karışmış brülörün hava karışımından önceki gazın, meme girişindeki akış basıncıdır.

Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Bir yakıtın oksijenle birleştiği ve büyük miktarda enerjinin açığa çıktığı kimyasal reaksiyona yanma denir. Karbon ve hidrojen içeren bir yakıtın yanabilmesi için sağlanan oksijen miktarı yanma veriminin değerlendirilmesinde önemli bir faktördür. Eğer maddenin bileşiminde bulunan karbon ve hidrojen gibi bileşenlerin tüm bağları oksijen ile karşılaşırsa bu reaksiyona tam yanma (stokiyometrik yanma) denir. Eğer oksijen fazlaysa fakir yanma, oksijen azsa zengin yanma gerçekleşir. Su buharı gibi gaz halindeki bir madde sıvı hale geçerken dışarıya ısı verir, bu olaya yoğuşma denir. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Çözüm: Öncelikle baca kaybının hesaplanması gerekir.
ηy = 1 – ηbg denkliğinden, ηbg = 1 – ηy = 1 – 0,88 = 0,12
Baca kaybını bildiğimize göre, baca çıkışındaki gazın enerjisi,
Qbg = ηbg x Ha,n = 0,12x28500 kJ = 3420 kJ olarak bulunmaktadır.

Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Sektörlere göre tüketilen doğal gaz değerlendirildiğinde, konutlarda kullanılan miktar, 2014 yılı için %19’a tekabül ettiği görülmektedir. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Brülör: Yakıtın hava ile uygun oranda karıştırılarak tam olarak yakılmasını sağlayan cihazdır. 

Termostat: Ev ısıtma sistemi, buzdolabı veya klima gibi aletlerde, sıcaklık değişimlerine otomatik olarak cevap verip ekipmanın kontrol anahtarını
harekete geçiren aygıtdır.

Hermetik: Özellikle hava giriş ve çıkışını engelleyecek şekilde tamamen kapatma, mühürlemedir.

Termosifon: Depolu su ısıtıcısıdır.

Eşanjör (ısı değiştirici): Herhangi bir fiziksel temas olmaksızın aralarında sıcaklık
farkı olan iki akışkanın (sıvı veya gaz), birbirine karışmadan, birinin diğerine ısı transferini sağlayan devre elemanıdır.

Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Asetik asit, CH3COOH, sirkede bulunan ve ona ekşi tadını ve keskin kokusunu vermesiyle bilinen bir organik asit çeşididir. Asetik asit, katıldığı ürünlerde koruyucu, asitleştirici, lezzet verici ve çözücü olarak uygulanmaktadır. Sanayide asetik asitin geniş bir kullanım alanı vardır, çoğu kimyasalın üretiminde ham madde olarak kullanılır. En önemli kullanımı vinil asetat üretimidir ve bundan elde edilen polivinil asetat tahta tutkalı olarak kullanılır. Buna ek olarak, plastiklerin, lastiklerin, asetat liflerinin, eczaların, boyaların, böcek öldürücü ilaçların başlangıç maddesi olarak kullanılır. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.