GELENEKSEL ENERJİ KAYNAKLARI - Deneme Sınavı - 9

2014 yılında, Ülkelerin rezervleri değerlendirildiğinde, Doğu Afrika’daki keşifler son­rasında, Afrika’da Mozambik Asya’da Çin, Hindistan ve Bangladeş rezerv artışları ile dik­kat çekmiştir. Doğru cevap C’ dir.

En uzun ömürlü doğal gaz rezervleri 146,7 yıl ile Ortadoğu’da bulunmaktadır; onu 67,1 yıl ile Afrika kıtası, 56,4 yıl ile Avrasya ve Avrupa ülkeleri ve 42,8 yıl ile Latin Amerika ülkeleri takip etmektedir. Doğru cevap D’ dir.

Petrol endüstrisinde, yüksek basınç altındaki gazlar için en sık kullanılan hâl denklemi gerçek gaz yasası olarak isimlendirilmektedir. Doğru cevap B’dir.

Doğal gaz, metan (CH4), etan (C2H6), propan (C3H8) ve bütan (C4H10) gibi hafif hidrokarbonlardan meydana gelen ve içerisinde az miktarda karbondioksit (CO2), helium (He), hidrojen sülfür (H2S) ve azot (N2 ) gibi gazları da bulundurabilen bir karışımdır.

Bir gazın 15,5˚C ve 1 atm basınçtaki yoğunluğunun aynı koşullardaki havanın yoğun­luğuna oranına gazın gravitesi denir ve SGg ile gösterilir. Doğru cevap A’dir.

Petrol ve doğal gaz sektöründeki faaliyetler “upstream” ve “downstream” olarak iki ana grupta toplanır. Arama ve üretim faaliyetlerini kapsayan grup “upstream”; üretim sonrası, yani taşıma, rafinaj, depolama ve dağıtım faaliyetlerini kapsayan ikinci grup ise “downs­tream” faaliyetleri olarak adlandırılır. Doğru cevap B’ dir.

Doğal gazın kimyasal kompozisyonu doğal gaz yataklarına göre farklılıklar göstermekte ve buna bağlı olarak özellikleri değişmektedir. En büyük bileşeni metandır.

Tükenmiş petrol ve doğal gaz rezervuarlarında depolama; bu depolama şekli ile mevsimsel talep farklılıklarını karşılayabilecek büyük hacimlerde gaz depolanabilir. Bu nedenle, en çok kullanılan ve oluşturulmaya çalışılan sistemler bun­lardır. Yeraltında geçirgen ve gözenekli yapıdaki rezerv kayaçlarında birbirine bağlı ufak boşluklar içinde milyarlarca metreküp doğal gaz depolanabilir. Doğru cevap C’dir.

Doğal gazın en önemli özelliklerinden birisi zehirsiz olmasıdır. Ayrıca Doğal gaz, rutubetsiz, kuru bir gazdır ve içerisinde yanmayan hiçbir madde yoktur.

Doğal gaz hesaplamaları (alım-satım, fiyatlandırma vs.) yapılırken olası karışıklığın ve yanlışların önlenmesi amacıyla “normal ( veya standart) koşullar” tanımının açıkça belirtilmesi, temel alınan sıcaklık ve basınç değerlerinin verilmesi gerekmektedir.

İşletme sırasındaki gazın büyüklük değerleri, gaz sayacının bulunduğu ölçüm yerindeki veya brülör ya da bekin bulunduğu tüketim yerindeki hâl büyüklükleri ile tanımlanır. İşletme hâlindeki gazın durumunu gerçek sıcaklık, gerçek basınç ve nem büyüklükleri tanımlamaktadır. Ancak gazın ısıl hesabı ve faturalandırma işlemi yapılırken büyüklükleri normal hâline dönüşümü yapılmalıdır.

Doğal gaz modern yakıtlarda istenilen tüm gereksinimleri karşılayan bir yakıttır; verimlidir, ekonomiktir, kontrol edilebilirdir ve temiz yanar.

Sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) ile çalışan araçların benzinli ve dizel yakıtlı araçlara göre emisyon değerleri şöyledir:
• Karbonmonoksit (CO) emisyonlarında %90-97,
• Karbondioksit (CO2) emisyonlarında ise %25 azalma görülmektedir.
• Partiküllerde %99’un üzerinde,
• Ozona zararlı hidrokarbonlarda % 90,
• NOx’de %35-60 azalma,
• Daha az toksik ve kanserojen atık.
Ekonomik açıdan bakıldığında da CNG’li araçların benzinle çalışanlara göre %55, LPG ile çalışanlara göre %36 daha tasarruflu olduğu görülmektedir

Metanol üretim süreci üç aşamada tamamlanır:
1. Sentez gazının hazırlanması,
2. Metanol sentezi,
3. Metanol saflaştırma.
Bu üç bölüm, ısı geri-kazanma ve geri-dönüş akımları nedeniyle birbiriyle sıkı bir ilişki
içindedir.

Kyoto Protokolü, küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda mücadeleyi sağlamaya yönelik uluslararası tek çerçevedir. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi içinde imzalanmıştır. Bu protokolü imzalayan ülkeler, karbondioksit ve sera etkisine neden olan diğer beş gazın salınımını azaltmaya veya bunu yapamıyorlarsa salınım ticareti yoluyla haklarını arttırmaya söz vermişlerdir. Doğru cevap B'dir.

Gözeneklilik (porozite): Kayaçtaki boşlukların kayacın toplam hacmine oranıdır.

Denizlere ve göllere, akarsular, rüzgârlar vasıtasıyla kum, çakıl, karada yaşayan organizmalar taşınmıs, bu taşınan malzemeler deniz diplerinde tabakalar hâlinde çökelleri oluşturmuştur. Denizlerde yasayan canlıların (yosunlar, mantarlar, bakteriler, planktonlar, algler vs.) kalıntıları da deniz dibindeki çökellere karışmıstır.

Tarihin bilinen petrol için yapılmıs ilk savası ise Suriyeliler ile Araplar arasında MÖ 312’de dünyanın hemen her köşesinde tıbbi ve tarımsal amaçlarla kullanılan Ölü Deniz Asfaltları için yapılmıştır.

Petrol doğal olarak oluşmuş hidrokarbon karışımıdır. Yapısında temelde hidrojen ve karbon; az miktarda da azot, oksijen ve kükürt bulundurur.

Rezerv/Üretim Oranı, petrolün kalan ömrünü tahmin etmek için kullanılan bir göstergedir.