GAYRİMENKULLERDE VERGİLENDİRME

Çevre Temizlik Vergisi, çevre vergilerinin ülkemize yansımalarından biridir. Amacı daha çok yerel yönetimlerin temizlik hizmetlerini finanse etmektir. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Yeşil vergiler ya da çevre vergileri tüketildiğinde ya da kullanıldığında çevre üzerinde belirli negatif etkiler ortaya çıkaran fiziksel ya da benzeri bir birimin vergilendirilmesiyle ortaya çıkan vergiler olarak tanımlanabilir. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Zehirli gaz ve su emisyonları, enerji ürünleri, taşımacılık, atık su, tarımsal girdiler (gübre, böcek ilacı vb.), ozon tabakasına zararlı ürünler, katı atıklar çevre vergilerinin muhtemel konuları arasında yer alır. Ancak gelirin unsurlarından biri olan gayrimenkul sermaye iradı gelir vergisinin kapsamına girmektedir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Konutlarda çevre temizlik vergisi su tüketim bedeli ile birlikte tahsil edilir. Su tüketim bedeli, abonelik kaydının bulunduğu isimden, faturalandırılarak talep edilir. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Çevre temizlik vergisi spesifik matraha sahip bir vergidir. Spesifik matrah, üzerinden vergi alınan değerin fiziki bir ölçü olduğu matrah çeşididir. Konutlara ait çevre temizlik vergisinde ölçü olarak metreküp alınmıştır. Konut dışındaki binalara uygulanan vergi miktarı bina gruplarına göre belirlenmiştir. Bina gruplarının belirlenmesine ilişkin ölçüler ise öğrenci sayısı, yatak kapasitesi, kullanım alanı (m2), koltuk sayısı, personel sayısı gibi fiziki ölçülerdir. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

İş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisi, belediyelerce binaların tarifedeki derecelere intibak ettirilmesi üzerine her yılın Ocak ayında yıllık tutarı itibarıyla tahakkuk etmiş sayılır. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Harcamalara katılma payları Belediye Gelirleri Kanunu ile düzenlenmiştir. Bu kanun kapsamında yol harcamalarına, kanalizasyon harcamalarına ve su tesisleri harcamalarına katılma payı tahsil edilmektedir. Mevcut yolların yüzde 40 nispetinde veya daha fazla genişletilmesi, mevcut kaldırımların sökülüp yeniden düzenlenmesi ve yeni yol açılması çalışmalarında yol harcamalarına katılma payı; yeni kanalizasyon tesisi yapılması çalışmalarında kanalizasyon harcamalarına katılma payı alınmaktadır. Yeni içme suyu şebeke tesisleri yapılması çalışmalarında ise su tesisleri harcamalarına katılma payı alınmaktadır. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Harcamalara katılma payları bina ve arsalarda vergi değerinin yüzde 2’sini geçemez. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında yer alan tescilli taşınmaz kültür varlıklarının bakım ve onarımının sağlanması için, emlak vergisi tutarının %10’u oranında katkı payı alınmaktadır. Bu durumda öncelikle emlak vergisinin hesaplanması gerekir.

Emlak vergisi oranı konutun vergi değerinin binde 1'idir. Ancak bu oran büyükşehir belediye sınırları içinde yer alan konutlarda %100 artırımlı olarak (binde 2) uygulanır.

O halde vergi değeri 300.000 TL olan konutun emlak vergisi (300.000 * binde 2) 600 TL olacaktır.

Hesaplanan emlak vergisinin (600 TL) %10'u Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında alınacak olan katkı payıdır. O da (600 TL * % 10) 60 TL'dir. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Tapuda yapılan işlemden sonra, emlak vergisi değerinden daha düşük bir bedel üzerinden harç ödendiğinin veya beyan edilen devir ve iktisap bedelinin gerçek durumu yansıtmadığının tespit edilmesi halinde, aradaki farka isabet eden harç ikmalen veya re’sen tarh edilir. Bu suretle tarh edilecek tapu ve kadastro harcı için, Vergi Usul Kanununda yer alan vergi ziyaı cezası % 25 nispetinde uygulanır. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Türkiye’de, doğrudan doğruya ilgili kanunlarda çevre vergisi olarak adlandırılmayan ancak çevre vergisi olarak kabul edilebilecek çok sayıda vergi mevcuttur. Motorlu Taşıtlar Vergisi ile Özel Tüketim Vergisi Kanunu kapsamında akaryakıt tüketimi ve taşıt alımı üzerinden alınan vergiler buna örnektir. Vergi mevzuatında, gelir sağlama amacı dışında yönlendirme ve kontrol amaçlı alınan tek vergi Belediye Gelirleri Kanunu kapsamında düzenlenen çevre temizlik vergisi’dir. Çöp vergisi olarak da bilinen bu vergi, atık su ve katı atıkları konu almıştır. Atık su ve katı atık üretim birimi olarak hane ve işyerleri kabul edilip, binaları kullananlar vergi mükellefi kılınmıştır. Doğru cevap A'dir.

Konutlarda çevre temizlik vergisi su tüketim bedeli ile birlikte tahsil edilir. Su tüketim bedeli, abonelik kaydının bulunduğu isimden, faturalandırılarak talep edilir. Konuta ait su abonelik kaydı bulunan kişi ile binayı fiilen kullanan kişinin farklı kişiler olması halinde, çevre temizlik vergisi su tüketim bedeli ile birlikte abone olan kişiden talep edilecektir. Ancak su faturasını ödeyen abone ödediği vergiyi fiilen konutu kullanandan isteyebilecektir. Doğru cevap C'dir.

Genel ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler, köyler, bunların kuracakları birlikler, darülaceze ve benzeri kuruluşlar ve üniversiteler tarafından münhasıran hizmetlerinde kullanılan binalar, Kızılay Genel Merkezi ile şubeleri ve kampları, Kredi ve Yurtlar Kurumuna ait öğrenci yurtları , korumalı işyerleri ile kamuya açık ibadet yerleri, karşılıklı olmak şartıyla elçilik ve konsolosluk hizmetlerinde kullanılanlarla elçilerin ikametine tahsis edilen binalar, uluslararası kuruluşlar ve bunların temsilcilikleri tarafından kullanılan binalar ile bunların müştemilatı vergiye tabi değildir (BGK mük. md.44/f.2). Doğru cevap D'dir.

İki ve daha fazla yol kenarında bulunan gayrimenkuller için asıl cepheyi teşkil eden yoldan düşen pay tam, diğer yollara ait pay ise yarım olarak hesaplanır. Doğru cevap E'dir.

Kamu harcamalarının finansmanında vergilere çok benzeyen gelir kaynaklarından biri de harçlardır. Harç, belli bir kamu hizmetinden yararlanma karşılığında ödenen bedeldir. Diğer bir ifade ile harç, yarı kamusal nitelikte kamu hizmeti sunan kamu kuruluşlarının sundukları hizmetlerden doğrudan doğruya yararlananlardan, faydalanma karşılığı alınan parasal tutarları ifade etmektedir. Doğru cevap B'dir.

Harçlar Kanunu kapsamında gayrimenkullerle ilgili olarak “Tapu ve Kadastro Harcı” alınmaktadır. Diğer yandan Belediye Gelirleri Kanunu kapsamında gayrimenkullerle ilgili işlemlerden Bina İnşaat Harcı, Kayıt ve Suret Harcı, İmar ile İlgili Parselasyon Harcı, İfraz ve Tevhit Harcı, Plan ve Proje Tasdik Harcı, Zemin Açma İzni ve Toprak Hafriyatı Harcı, Yapı Kullanma İzni Harcı alınmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Çevre temizlik vergisi binanın ikametgâh ya da işyeri olarak kullanılmasına bağlı olarak farklılaşmaktadır. Eğer vergi mükellefi binasının bir kısmını ikametgâh bir kısmını da işyeri olarak kullanıyor ise, bu bina için bir defa, işyeri esasına göre vergi ödeyecektir. Örneğin, bir doktorun ikamet ettiği villasının giriş katını muayenehane olarak kullanması durumunda çevre temizlik vergisinin mükellefi olarak doktor, bir defa işyeri esasına göre intibak ettirildiği grup ve derece üzerinden vergi ödeyecektir. Doğru cevap A'dır.

Harcamalara katılma payları belediyelerce veya bunlara bağlı müesseselerce, payların ilan ve tebliğ edildiği yılı takip eden yıldan itibaren iki yılda ve dört eşit taksitte, peşin ödemelerle tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde tahsil olunur. Doğru cevap D'dir.

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu (KTVKK) kapsamında yer alan tescilli taşınmaz kültür varlıklarının bakım ve onarımının sağlanması için, emlak vergi tutarının %10’u nispetinde katkı payı alınmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Kadastro ve tapulama harçları tahakkukundan itibaren (ihtilaflı işlerde hükmün kesinleştiği tarihi takip eden aybaşından itibaren) bir sene içinde ödenir. Doğru cevap D'dir.