GAYRİMENKULLERDE VERGİLENDİRME

Bağış, sağlar arasında yapılan hak kazandırıcı bir işlemdir. Bağış yoluyla bir kimsenin bir malının tümünü veya bir kısmını ivazsız olarak bir başka kimseye geçirmesi söz konusudur Bağışlama sözleşmesi, bağışlayanın sağlar arası sonuç doğurmak üzere, malvarlığından bağışlanana karşılıksız olarak bir kazandırma yapmayı üstlendiği sözleşmedir. Henüz edinilmemiş olan bir haktan feragat etmek veya bir mirası reddetmek, bağışlama değildir. Ahlaki bir ödevin yerine getirilmesi de bağışlama sayılmaz. Ölünceye kadar bakma vaadi sözleşmesine dayanarak yapılan gayrimenkul bağışları bir karşılık içerdiği gerekçesi ile ivazsız intikal sayılmamaktadır. Cevabımız E seçeneğidir.

Gayrimenkuller terekenin içinde yer alır ve miras yoluyla intikal eden gayrimenkuller veraset ve intikal vergisine tabi olur. Ancak gayrimenkullerin veraset ve intikal vergisinin konusunu oluşturması için;

Ölüme bağlı gayrimenkul intikallerinde verginin mükellefi mirası reddetmemiş mirasçılardır. Ancak TC vatandaşı bir şahsın Türkiye sınırları dışında bulunan gayrimenkulünü veraset yoluyla iktisap eden ve Türkiye’de ikametgâhı olmayan yabancı kişi verginin mükellefi olamaz. Öte yandan, TC vatandaşı bir kişinin ölümü halinde Türkiye sınırları dışında bulunan gayrimenkullerinin yine TC vatandaşı bir kişi tarafından iktisap edilmesi VİV tabidir. Diğer yandan yabancı uyruklu bir kişinin ölümü halinde Türkiye sınırları içinde bulunan gayrimenkulünün intikali de VİV tabidir. TC vatandaşı bir kişinin aynı zamanda başka bir ülke vatandaşı olması (çifte vatandaşlık), vergilendirme açısından bir sorun oluşturmayacak ve mükellefiyeti etkilenmeyecektir.

Veraset ve intikal vergisinin mükellefi gerçek kişiler ya da tüzel kişiler olabilir. Tüzel kişiler ancak ölüme bağlı bir tasarrufla mirasçı olabilir. VİVK bazı kişileri vergiden muaf tutmuştur. Bu kişiler;

Bu nedenle veraset yoluyla kendisine gayrimenkul intikal eden yukarıda sayılan kişilerin vergi yükümlülüğü söz konusu olmayacaktır. Cevabımız D seçeneğidir.

Veraset ve intikal vergisinde, veraset yoluyla intikallerde uygulanan vergi tarifesinde yer alan oranlar; %1, %3, %5, %7, %10'dur. Cevabımız C seçeneğidir.

Vergiyi tarh eden daire;

Cevabımız B seçeneğidir.

VİVK’da, ölümün Türkiye’de gerçekleşip gerçekleşmediği ve mükelleflerin Türkiye’de bulunup bulunmadığına göre beyanname verme süreleri farklılaştırılmıştır.

Cevabımız D seçeneğidir.

Gaiplik halinde, gaiplik kararının ölüm siciline kaydolunduğu tarihi takip eden bir ay içinde VİV beyannamesinin verilmesi gerekir. Cevabımız A seçeneğidir.

Veraset ve intikal vergisinde mükellefiyetin başlangıcı beyanname verilmişse beyannamenin verildiği tarihe, beyannamenin verilmediği hallerde durumun idare tarafından öğrenildiği tarihe bağlanmıştır. Mükellefiyetin bu şekilde idarece tespit edildiği tarihte başlaması vergi alacağının da bu tarihten itibaren doğuşunu beraberinde getirmektedir. Bu nedenle veraset ve intikal vergisinde tarh zamanaşımının başlangıcı durumun idarece öğrenildiği tarihe bağlanmıştır. Durumun idare tarafından hiç öğrenilmemesi halinde zamanaşımı sonsuza kadar uzayabilir. Cevabımız B seçeneğidir.

Veraset ve intikal vergisinde, ivazsız İntikallerde uygulanan vergi tarifesinde yer alan oranlar; %10, %15, %20, %25, %30'dur. Cevabımız C seçeneğidir.

Veraset ve intikal vergisi beyannamesinin yukarıda belirlenen süreler içinde verilmesi zorunludur. Ancak ölüm gibi üzücü bir olayın akabinde, mirasçıların maneviyatı, parasal konuları içeren vergi ödevini yerine getirmekten uzak olabilir. Diğer yandan nüfus dairesine ölüm olayının bildirilmesi, veraset ilamı için mahkemeye başvuru, ilamın çıkması, intikal eden menkul ve gayrimenkullerin tespiti, mükellefin borç ve alacaklarına ilişkin bilgi ve belgeleri toplamaları öngörülen dört aylık beyan süresinden uzun sürebilir. Bu durumda süre bitmeden önce mirasçılardan biri Hazine ve Maliye Bakanlığı’na başvurup, ek süre isteyebilir. Bu durumda Hazine ve Maliye Bakanlığı mükelleflere kanuni sürenin bir katını aşmayacak şekilde ek süre verebilir. Cevabımız E seçeneğidir.

Veraset kavramı, miras, vasiyet ve miras sözleşmesi gibi ölüme bağlı tasarrufları ifade etmektedir. Başka bir ifade ile, bir kişinin ölümüne bağlı olarak mamelekinin (malvarlığı) mirasçılara geçmesi şeklinde tanımlanmaktadır.

Mahfuz hisse murisin ölüme bağlı tasarrufla ortadan kaldırması mümkün olmayan kanuni miras payıdır. Mahfuz hisseli mirasçılar ise, murisin çocukları, ana ve babası, kardeşleri ve eşidir. Murisin tek bir mirasçısı olabileceği gibi, birden fazla mirasçısı da olabilir.

Murisin intikale konu olabilen ve parayla ölçülebilen mallarının, alacaklarının, haklarının ve borçlarının tümüne tereke adı verilir. Terekenin içinde değişik türde malvarlığı olabilir. Örneğin; ev, işyeri, arsa, yat, tahvil, hisse senedi, fon, banka hesabı gibi.

Gayrimenkuller terekenin içinde yer alır ve miras yoluyla intikal eden gayrimenkuller veraset ve intikal vergisine tabi olur. Ancak gayrimenkullerin veraset ve intikal vergisinin konusunu oluşturması için;

Gayrimenkulün Türkiye Cumhuriyeti (TC) uyruğunda olan kişilere ait olması, başka bir ifade ile ölen kişinin TC vatandaşı olması, ya da

Gayrimenkulün Türkiye sınırları içinde olması gerekir.

Vergi hukukunda vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden takvim yılının başından itibaren 5 yıl içinde tarh ve tebliğ olunmayan vergiler zamanaşımına uğrar (VUK md.114). Görüldüğü gibi tarh zamanaşımının başlangıcı vergiyi doğuran olaya bağlanmıştır.

Beyan süreleri ile ilgili yapılan bu düzenlemelerde kabahatleri (vergi ziyaı ve usulsüzlük) oluşturan tek bir fiil vardır: Beyannamenin zamanında verilmemesi. Tek bir fiil vergi ziyaı ve usulsüzlük kabahati birlikte işlenmiş olursa bunlara ait cezalardan sadece miktar itibariyle ağır olanı kesilir (VUK md. 336).

Usulsüzlük kabahatlerinin konusunu, vergi kanunlarının şekle ve usule ilişkin hükümlerine uyulmaması oluşturmaktadır. Örneğin, işe başlamanın bildirilmemesi, tasdiki zorunlu defterlerin süresinde tasdik ettirilmemesi, fatura düzenlenmemesi, vergi ve harç beyannamelerinin süresinde verilmemesi gibi.

Vergi dairesi, beyan edilen değerler üzerinden hesaplanan vergiyi beyannamenin verildiği tarihten itibaren en geç onbeş gün içinde tarh eder (ilk tarhiyat). Beyan üzerine yapılan ilk tarhiyatın ardından vergi idaresi, VUK 297. maddesine göre gayrimenkulleri vergi değerine göre yeniden değerler (kesin tarhiyat). İdare ile mükellefin yapmış olduğu değerleme arasında fark olması durumunda cezai işlem yapılmaz.

Matrah, gayrimenkulün bulunan değerinden kanunda belirtilen indirimler yapıldıktan sonra kalan kısımdır. Gayrimenkulün bulunan değerinden, gayrimenkule ait borçlar ve vergi borçları gider olarak indirilebilir (VİVK md.12/b). Gider olarak indirilebilecek borçların belgelendirilmesi ve beyannamede gösterilmesi zorunludur.

Gayrimenkullerin intikalini iki başlıkta ele almak mümkündür. Bunlardan ilki veraset yoluyla intikal diğeri ise veraset dışında diğer yollarla intikaldir.