GAYRİMENKULLERDE VERGİLENDİRME

Kamu gelirleri içinde en büyük ve önemli
kısmı vergiler oluşturmaktadır.

Anayasa, bir ülkede uygulanan en üst norm olarak devletin temel organlarının kuruluşunu ve dolayısıyla işleyişini, vatandaşların devlet karşısında
sahip oldukları temel hak ve hürriyetleri düzenler.

Vergilemenin temel amacı olarak kabul edilen mali amaç, aynı zamanda karşılıklılık
ilkesini de hatırlatmaktadır.

Vergileme konusunda vergi kanunları ile belirlenmiş olan alt ve üst sınırlar arasında kalmak kaydıyla
vergilerin istisna, muafiyet indirim ve oranlarında değişiklik yapma yetkisi Cumhurbaşkanlığı Kararları ile
düzenlenebilir.

Yorum yöntemleri aşağıda kısaca açıklanmaktadır:
Deyimsel (lâfzî) yorum: Kavramların ait oldukları hukuk dallarındaki anlamları araştırılmaktadır.
Örneğin vergi hukukunda kullanılan aile reisi, sözleşme, veli, vasi gibi kavramlar, medeni hukukta verilen anlamlarına göre yorumlanmaktadır.
Tarihi yorum: Kanun koyucunun, kanunun yapıldığı tarihteki amacı araştırılmaktadır. Bu araştırma,
söz konusu kanunla ilgili tasarıya, gerekçeye ve meclis
görüşme tutanaklarına bakılarak yapılmaktadır.
Amaçsal (gai) yorum: Bu yöntemde, kanun
koyucunun o zamanki amacından çok, söz konusu
kanunun, ekonomik ve sosyal gelişmeler ışığında
günümüzde kazandığı anlam araştırılmaktadır.
Sistematik yorum: Herhangi bir kanun hükmünün anlamı araştırılırken, sadece o kanun içindeki yerine ve diğer maddelerle olan bağlantısına
değil, ilgili diğer kanunlara da bakılmaktadır

Deyimsel (lâfzî) yorum: Kavramların ait oldukları hukuk dallarındaki anlamları araştırılmaktadır.
Örneğin vergi hukukunda kullanılan aile reisi, sözleşme, veli, vasi gibi kavramlar, medeni hukukta verilen anlamlarına göre yorumlanmaktadır.

Tarihi yorum: Kanun koyucunun, kanunun yapıldığı tarihteki amacı araştırılmaktadır. Bu araştırma,
söz konusu kanunla ilgili tasarıya, gerekçeye ve meclis
görüşme tutanaklarına bakılarak yapılmaktadır

Amaçsal (gai) yorum: Bu yöntemde, kanun
koyucunun o zamanki amacından çok, söz konusu
kanunun, ekonomik ve sosyal gelişmeler ışığında
günümüzde kazandığı anlam araştırılmaktadır

Sistematik yorum: Herhangi bir kanun hükmünün anlamı araştırılırken, sadece o kanun içindeki yerine ve diğer maddelerle olan bağlantısına
değil, ilgili diğer kanunlara da bakılmaktadır

Vergi alacağının, kanunda gösterilen matrah ve
oranlar üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle belirleyen idari
işleme tarh denir

Asli kaynaklar, yeni norm koyan; verginin konusunu, mükellefini veya oranını etkileyen, vergi idaresinin, vergi mükellefinin ve vergi mahkemelerinin uymak zorunda olduğu kaynaklardır. Aşağıda açıklanacak olan; Anayasa, kanunlar, anlaşmalar, Cumhurbaşkanı kararnamesi, Cumhurbaşkanı kararları, yönetmelikler, Anayasa Mahkemesi kararları ve Danıştay içtihadı birleştirme kararları asli kaynak
özelliğini taşımaktadır. Yardımcı kaynaklar ise, verginin aslını değiştirmeyen, yani verginin matrah ve oranını etkilemeyen, yalnızca mevcut düzenlemelerin açıklaması niteliğinde olan kaynaklardır. Vergi kanunlarının daha iyi anlaşılmasını sağlarlar. Bu yüzden bu kaynakların ilgililer açısından bağlayıcılığı yoktur. Bu kaynaklar arasında da vergi kanunlarını açıklayıcı özellik taşıyan genel tebliğler, sirkülerler, muktezalar ve aşağıda diğer yargı kararları başlığı altında incelenen mahkeme kararları ve doktrin sayılabilir.

Anayasa bu yetkiyi Cumhurbaşkanına tanımıştır.

Açıklanan yorum türü sistematik yorumdur.

Vergi Usul Kanunu’na göre (m. 9), mükellefiyet ve vergi sorumluluğu için kanuni ehliyetin bulunması
şart değildir. Vergi hukukunda ehliyetin temeli ödeme gücüdür. Buna göre hukuki fiil ehliyetine, hukuki
işlem ehliyetine sahip olmayan kişiler de vergi mükellefi olabilir. Bu durumda fiil ehliyetine sahip olmayan
mükellefin yerine getirmesi gereken vergi yükümlülükleri, kanuni temsilcisi tarafından yerine getirilir.

Mirasçıların ölenin vergi borçlarından sorumlu tutulabilmesinin temel koşulu, mirasçıların mirası reddetmemiş olmalarıdır. Mirasçılar ölüm tarihinden itibaren 3 ay içinde mirası reddedebilirler (Medeni Kanun m. 606). Mirasın reddedilmesi durumunda, mirasçıdan ölenin vergi borçlarının istenebilmesi mümkün değildir. Mirası kabul etmiş mirasçıların vergi borcundan sorumluluğu, oransal olarak sınırlandırılmıştır. Mirasçı, kendisine düşen miras hissesi oranında ölenin vergi borçlarından (gecikme zammı, gecikme faizi dahil) sorumludur.

Vergi alacağının, kanunda gösterilen matrah ve oranlar üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle belirleyen idari işleme tarh denir.

Sevk irsaliyesi, satılan malın taşınması durumunda, malın özelliklerini içeren ve araçta bulundurulması gereken bir belgedir (VUK m. 230/5).

Vergi borcunun, usulüne uygun şekilde zamanında ödenmemesi halinde cebri icra yoluyla, zor kullanılarak tahsil edilmesi sağlanır. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’da cebri takip yolları üçe ayrılır. Bunlar, teminatın paraya çevrilmesi veya kefilin takibi, iflas ve hacizdir.

Kanunda özel usulsüzlük cezasını gerektiren fiiller ayrıca düzenlenmiştir. (VUK m. 353 vd.). Fatura, serbest meslek makbuzu, gider pusulası ve müstahsil makbuzunun verilmemesi alınmaması, fiş ve yolcu bileti gibi belgelerin düzenlenmemesi ve bulundurulmaması gibi fiiller özel usulsüzlük cezasını gerektiren fiillerdir. Genel usulsüzlük cezalarına oranla bu fiiller için takdir edilen maktu para cezalarının daha ağır olduğu söylenebilir.

Vergi hukukundaki idari çözüm yolları, uzlaşma ve vergi hatalarının düzeltilmesidir.