GASTRONOMİ VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ/WHO) ile Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından 1992 yılında gerçekleştirilen uluslararası beslenme konferansı olan “Beslenme ve Gelişme: Küresel Bir Zorluk” sonrasında seçilen dokuz ana beslenme eylem alanı şunlardır:

Hanehalkının besine erişimini iyileştirme

Mikro besin ögesi eksikliklerinin önlenmesi

Bulaşıcı hastalıkları önlemek ve yönetmek

Sağlıklı beslenme ve yaşam biçimlerinin teşvik edilmesi

Bakım kapasitesini geliştirmek

Gıda kalitesinin ve güvenliğinin iyileştirilmesi

Beslenme durumlarının değerlendirilmesi, analizi ve izlenmesi

Beslenme hedeflerini gelişme politikaları ve programlarına dahil etmek

Emzirmeyi teşvik etmek

Sürdürülebilir diyetler sağlığı koruyucudur, biyolojik çeşitliliğe ve ekosistemlere saygılıdır, kültü- rel olarak kabul edilebilir, erişilebilir, ekonomik olarak adil ve uygun fiyatlıdır, beslenme açısından yeterli, güvenli ve sağlıklıdır; aynı zamanda doğa ve insan kaynaklarını optimize eder.

Sürdürülebilir beslenme tanımı ilk kez Gussow ve Clancy (1986) tarafından kullanılmıştır.

Sürdürülebilir beslenme” sağlığın yanı sıra, tarımsal sistemlerin sürdürülebilirliğini de kapsayacak şekilde tanımlanmıştır. Sürdürülebilir diyetler veya sürdürülebilir beslenme modelleri şimdiki ve gelecek kuşaklar için besin ve beslenme güvenliği ile sağlıklı yaşama katkıda bulunan, çevresel etkileri düşük bir beslenme modeli olarak tanımlanmakta ve gezegenin devamlılığı için büyük önem taşıdığı vurgulanmaktadır.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 25 Eylül 2015 tarihinde kabul edilen 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi ‘gıdanın yeterli, güvenli, uygun fiyatlı ve besleyici’ olduğu bir dünya için bir taahhüdü yeniden teyit etmektedir. Sürdürülebilir kalkınma hedefi, 2030’a kadar “açlığı sona erdirmeye, gıda güvenliğini sağlamaya ve beslenmeyi iyileştirmeye ve sürdürülebilir tarımı teşvik etmeye” çağırmaktadır. Ayrıca burada ilk kez, açlığı azaltmak yerine ortadan kaldırmak için uluslararası bir taahhütte bulunulmuştur.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 25 Eylül 2015 tarihinde kabul edilen 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi ‘gıdanın yeterli, güvenli, uygun fiyatlı ve besleyici’ olduğu bir dünya için bir taahhüdü yeniden teyit etmektedir. Sürdürülebilir kalkınma hedefi, 2030’a kadar “açlığı sona erdirmeye, gıda güvenliğini sağlamaya ve beslenmeyi iyileştirmeye ve sürdürülebilir tarımı teşvik etmeye” çağırmaktadır. Ayrıca burada ilk kez, açlığı azaltmak yerine ortadan kaldırmak için uluslararası bir taahhütte bulunulmuştur

Besin üretim ve tüketim şekillerinde hiçbir değişiklik olmasa dahi, besin üretiminin 2050 yılına kadar %60 oranında artması gerekeceği tahmin edilmektedir. Ayrıca, besin üretim sistemlerinin çevreye etkisi daha ciddi hâle gelecek ve gezegen sınırlarını aşacaktır

Hayvansal besinler bitkisel besinlerden çok daha fazla sera gazı salınımına neden olur.

Fleksitaryen: İşlenmiş et tüketmez, az miktarda kırmızı et (haftada bir porsiyon), orta miktarda diğer hayvansal kaynaklı yiyecekler (kümes hayvanları, balık ve süt ürünleri) ve bol miktarda bitkisel kaynaklı yiyecekler (meyveler, sebzeler, kurubaklagiller ve kuruyemişler) tüketir.

Belirlenen hedefler dâhilinde sera gazı emis- yonlarını azaltır, su ve arazi kullanımı ile nitrojen ve fosfor dengesini korur ve kim- yasal kirliliği önler.

Mahsuller, çiftlik ve su hayvanları, orman- dan elde edilen yiyecekler dâhil biyolojik çeşitliliği korur ve aşırı avlanmayı önler.

Gıda üretiminde antibiyotik ve hormon kullanımını en aza indirir.

Gıda ambalajlarında plastik ve türevlerinin kullanımını en aza indirir.

Besin kaybı ve israfı azaltır.     Sosyokültürel yönüyle

a. Yerel kültüre, yemek pişirme uygulamaları- na, bilgi ve tüketim kalıplarına ve gıdanın elde edilme, üretilme ve tüketilme şeklindeki değerlere dayalıdır ve bunlara saygı gösterir.

b. Erişilebilir ve uygulanabilirdir.