GASTRONOMİ VE MEDYA

Verilen açıklama gıda güvencesinin ikinci önemli koşulu olan erişilebilirlik ilkesini açıklamaktadır. Cevap B’dir.

Dışarıda yemek olgusu sanayileşme, kentleşme süreçleri ve bu süreçlerin bir sonucu olan modernleşme ile birlikte Batı Avrupa’da ortaya çıkmıştır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Hanedeki çiftlerden birisinin değil her ikisinin de çalışması dışarıda yeme ve içme olgusunun değişmesine neden olan etmenlerdendir. Bu sebeple doğru olmayan etmeni içeren cevap C’dir.

Dışarıda yeme olgusu A şıkkının aksine yalnızca belli günler ve belli öğünlerle sınırlı değildir ve B şıkkının aksine ev içi yaşanan sorunları sağladığı kolaylıklar nedeniyle azaltmaktadır. Fakat bu durum C şıkkının tam tersi olarak insanları ucuz ve yüksek kalorili gıda tüketmeye yöneltir. Ayrıca bu alışkanlığı geliştirenlerin büyük kısmı E şıkkındaki gibi düşük gelirli gruplar değil, orta sınıf ve üstü toplumsal kesimlerdir. İnsanların zaman sorunu yaşaması bu durumu zorunlu kıldığından doğru cevap D seçeneğidir.

Gıda güvenliği “amaçlandığı biçimde hazırlandığında, fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik özellikleri itibariyle tüketime uygun olan ve besin değerini kaybetmemiş gıda” olarak tanımlanmaktadır

Gıda güvencesi için en önemli koşullardan ilki, hane halkı düzeyinde, bölgesel ve küresel düzeyde herkese yeterli gıdanın sağlanılabilirliğidir. Bunu sağlamanın koşulları ise yeterli düzeyde gıda üretebilmek, üretilen gıdanın çürümeden, bozulmadan nakliyesinin yapılması, fazla olanlarının etkin bir şekilde depolanması, ambalajlanması ve korunması gibi kriterleri içermektedir.

Slow Food hareketi daha temiz, daha adil ve daha sağlıklı gıda temel ilkelerini benimseyerek, günümüzde yoğunlaşmış endüstriyel gıdalara ve beslenme biçimle- rine karşı duran, geleneksel olarak benimsenmiş yeme ve içme biçimlerinin özüne dönerek, biyoçeşitliliğin korunarak, sürdürülebilir tarım ve gıda sistemi öngör- mektedir

Gastronomi sözcüğü Yunanca “gastros” (mide) ve “nomos” (yasa, kural) sözcüklerinden oluşur ve sağlığa uygun, iyi düzenlenmiş, hoş ve lezzetli yemek düzeni, yeme- içme ve sofra kurma bilim ve sanatı anlamına gelmektedir

Yemek yemenin, sofra kurmanın, sofrada uyulması gerekli görülen genel kurallara sofra âdâbı denmektedir.

Mutlak yoksulluk bireylerin ve ailelerin temel olan beslenme, barınma ve giyinme gibi ihtiyaçlarını karşılayamama durumu olarak tanımlanmaktadır

Göreli yoksulluk yoksulluk sınırı, birey- lerin maddi-manevi refah düzeylerinin, içinde yaşadıkları toplumun sahip olduğu ortalama refah düzeyinin altında olması durumu olarak tanımlanmaktadır.

Bir başka olgu ise insanların artık gittikleri mekânları, yediklerini ve içtiklerini ifşa ederek, sosyal medya araçlarında ve hesaplarında paylaşımda bulunmalarında görülen yaygınlıktır. Bu olgu ar- tık “food porn” ya da çok daha önce Yenal’ın yemek dergilerinde ya da gazetelerinde yayınlanan fotoğ- raflar için kullandığı (2003: s.99) “gastro-pornogra- fik” terimlerinin geliştirilmesine neden olmuştur.

Tagine: Cilalı pişmiş topraktan, hiç hava geçirmeyen koni biçiminde bir kapağa sahip, Magrip’e özgü çukur kap.

Fransız sosyolog Claude Fischler anomi kavramı- na atıfla “gastro-anomi” diye bir kavram üretmiş (1980). Fischler bu terimi yirminci yüzyılın sonlarında, modern toplumda kaşılaşılan toplumsal bir yeme içme krizini tanımlamada kullanıyor.

Slow Food hareketi daha temiz, daha adil ve daha sağlıklı gıda temel ilkelerini benimseyerek, günümüzde yoğunlaşmış endüstriyel gıdalara ve beslenme biçimlerine karşı duran, geleneksel olarak benimsenmiş yeme ve içme biçimlerinin özüne dönerek, biyoçeşitliliğin korunarak, sürdürülebilir tarım ve gıda sistemi öngörmektedir (Petrini ve Padovani, 2011).

Sokrates’e göre olsa olsa “keyif ve zevk üretmeye yarayan bir uygulamadır” (Rigotti, 2012: 42-43). Dolayısıyla aşçı kullandığı malzemelerin doğasına vakıf değildir; malzemeleri kullanmayı bilir ancak malzemeler kendisinin kontrolü altında değildir

Türkiye’de slow food hareketi Defne Koryürek önderliğinde Fikir Sahibi Damaklar adıyla (http:// www.fikirsahibidamaklar.org) örgütlenmiş, sonrasında Slow Food Türkiye’ye evrilmiştir. Türkiye’de slow food hareketi özü itibariyle kentli tüketicilerden oluşan bir sivil toplum örgütlenmesi olarak, pazardaki endüstriyel büyük oyunculara karşı küçük üreticileri destekleyerek “co-producer” yani yardımcı üretici olma amacını taşımaktadır

McDonaldlaşma: Ünlü sosyolog George Ritzer hızlı tüketim, esnek üretim gibi süreçlerin toplumu değiştiren özellikler olduğunu belirtmiştir. McDonald’s restoranlarının işleyiş mantığının seri üretim yapan bir fabrikadakine benzediğini ifade etmiştir. Yazara göre McDonald’s restoranlarının dünyanın neresine giderseniz gidin, aynı lezzette, standart ürün sunduğunu ileri sürmüştür.

Türkiye’de tarihsel olarak alışkın olduğumuz ayaküstü yemek alışkanlıkları ile Amerikan tarzı fast food birbirinden farklı pratiklerdir. Çiğ köfte, nohutlu pilav, midye dolma, balık ekmek, kokoreç, haşlama mısır, buzda badem, kestane kebap, simit gibi atıştırmalıklar Türkiye’ye özgü yerel fast food örnekleri olarak sıralanabilir.

Türkiye’de gastronomi alanında önemli eserler vermiş bir akademisyen olarak Artun Ünsal’ın Susamlı Halkanın Tılsımı: İstanbul’da Kara Fırından Simit Saraylarına Simit, Peynir ve Çayın Türküsü, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, (2010) kitabında yokulla varsılı birleştiren en önemli yiyeceklerden biri olan geleneksel simidin nasıl “saraylı” olduğunu okuyabilirsiniz.