GASTRONOMİ VE MEDYA

İçeriğine Göre Gastronomi Konulu Televizyon
Yayınlarında Türler; Yemek Tarif Programları, Şef Programları, Konuklu Yemek Programları, Dönemsel
Programlar, Gündüz Kuşağında Yayınlanan Programlarda Yemek Tarif Bölümü, Gezi – Yemek Programları,
Yemek Yarışma Programları, Gurme Programlar

İzleyici Gereksinimlerinin Toplumsal Kökenleri Medyanın Sağladıkları

 Rahatlama
 Enformasyon
 Tamamlayıcı, yerine geçici ya da boşluğu giderme
 Onaylama ve pekiştirme
Değerli görülen toplumsal gruplarda üyeliğin
sürmesi için deneyim paylaşımı

Müzik ve Eğlence Programları
- Diziler
- Evlilik Programları
- Filmler
- Gezi Programları
- Sabah Programları

-Magazin Programları
- Relity Showlar
- Reklamlar
- Spor Programları
- Söyleşi Programları

Eğitim ve Kültür Programları
- Bir konu üzerine yoğunlaşmış yaşam
tarzı programları ;içerik olarak örneğin
çocuklar, gençler, yaşlılar, kadın
ve aile, beslenme ve sohbet vb..
- Örgün ve Yaygın Eğitim Programları
- Belgesel Programları (Tarih, çevre,
bilim teknoloji ve siyasi vs.)
- Çocuk Programları (Okul öncesi ve
okul dönemi programları)
- Dini Programlar (İbadet ve ahlaka
yönelik programlar)
- Tarım Programları (Bitki, hayvancılık
vs)

1955 yılında televizyondaki şef programlarına
İngiliz Fanny Cradock’un hazırlayıp sunduğu
“Chez Bon Viveur” adlı program katıldı. Cradock
yemek konusunu yeteneğini keşfettikten sonra
işini değiştirerek şef olmuştur. Yemek kitapları
yayınlamış ve 1950 yılında The Daily Telegraph
gazetesinde yemek konulu köşe yazıları yazmaya
başlamıştır. Bu köşe İngiltere’de oldukça ses getirmiştir.
Şef olarak temel özelliği takipçilerini egzotik
malzemelerle tanıştırması ve yemeklerinin hepsine fransızca isimler vermesi olarak ön plana çıkmıştır.

Bu dönemin en çok tanınan, hatta televizyonda
ilk yemek programını yapan şef olarak da bilinecek
kadar tanınan, şefi Julia Child olmuştur.

1970 yılında ABC kanalında muhabirlik yapan Bob Lape, ana

haber içerisinde yayınlanan “ Görgü Tanığı Haberleri” (Eyewitness

News) bölümünden esinlenerek oluşturulan “ Görgü Tanığı Gurme”

(Eyewitness Gourmet) bölümünde her Cuma bir restauranta giderek

yemek pişirilmesini görüntülemiş yemeğin tadımını yaptıktan sonra

da yorumlamıştır. Bob Lape’in yaptığı bu bölüm günümüzdeki gurme

programlarının başlangıcı sayılabilir. Program daha sonra ilk tematik

gastronomi kanalı olan Food Network’de yayınlanmıştır.

1980’lerden önemli bir şef programı da “ Tutumlu Şef”( The Frugal

Gourmet) ‘dir. Jeff Smith tarafından hazırlanıp sunulan Programın

ana çıkış noktası tutumlunun ucuz olmadığı olmuştur

Gezi programları içerisinde yerel lezzetlere yer verilen programlara verilebilecek en eski örnek 1980’lerin başından bu yana devam eden, Nuray Yılmaz tarafından yapımcılığı ve sunuculuğu yapılan “Gezelim Görelim” programıdır.

Teknik Özelliklerine Göre Program Türleri
• Kaydedilmiş Programlar (Bant)
• Canlı Programlar
• Naklen Programlar (Bir başka ülke veya
TV kanalından naklen alınan)

Televizyon geniş izler kitleye sahip bir kitle iletişim aracıdır. Televizyon izler kitlesine gerçekliği farklı bir yönünden algılama şekli sunmuş, kendine özgü, yeni bir anlatım tarzı oluşturmuştur. İnsanlar sadece bir şey için değil birçok ihtiyacını gidermek için televizyon izlemektedirler. Toplumda var olan iletişim eksikliği de insanları bu yeni iletişim kurma şekline yönlendirmiştir.

Televizyon insanların hayatlarına girdikten sonra onların kültürlerini, yaşam tarzlarını, inanışlarını ve değer yargılarını etkilemeye ve değiştirmeye başlamıştır.

2 Kasım 1936 yılında dünyadaki ilk televizyon yayını Londra’da BBC tarafından gerçekleştirildi. Türkiye’de televizyon yayıncılığının tarihi Amerika ve Avrupa’daki kadar eskiye dayanmamaktadır. İstanbul Üniversitesi bünyesinde 9 Temmuz 1952 tarihinde başlayan deneme yayınları haftada bir Cuma günleri olmak üzere TRT’nin 31 Ocak 1968 tarihinde başlayan deneme yayınlarına kadar devam etti. 1980’lerde özel televizyonların yayın hayatına başlamasıyla bireyler çok farklı ve çok sesli bir yayıncılık anlayışıyla tanışmışlardır.

Yayıncılık alanında yaşanan dijitalleşme izleyicilerin yayın karşısında etkin bir konuma gelmesini sağlamıştır. Dijital televizyonla birlikte izleyiciler önceden tanımadıkları bir özgürlüğe kavuşmuş, etkileşimli televizyon hizmetlerini kullanmaya başlamıştır.

İzleyiciler televizyonu hayatlarına bilgi almak, eğlenmek amacıyla alırken, televizyon onların yaşam şekillerini etkilemektedir.

Televizyon sayesinde izleyiciler, dünyada olup bitenler hakkında bilgi edinmekte, böylece dünyanın coğrafi, toplumsal, kültürel ve politik haritasını çıkarmaktadırlar. Televizyon izleyicisine kesintisiz bir şekilde enformasyon iletmektedir.

İzleyici etkindir. Medyanın yayınladığı her şeyin edilgin alıcısı değildir. Program içeriğini seçer ve kullanır. Medya doyumun tek kaynağı değildir. Tatile gitmek, spor yapmak, dans etmek gibi aktivitelerde tıpkı medyanın kullanıldığı gibi kullanılmaktadır. İnsanlar belli durumlarda kendi çıkarlarının ve güdülerinin farkındadırlar ya da farkında olmaları sağlanabilir.

Magazin programları eğlence programları arasında yer almaktadır.

Joyce Chen’in hazırlayıp sunduğu “Joyce Chen Pişiriyor” adlı program 1966 yılında yayınlanmaya başlamıştır. Erken dönemde Philip Harbenin, Dione Lucasın ve Fanny Cradock’un programları yayınlanmıştır. Modern dönemde ise Sarah Moulton’un programı yayınlanmıştır.

Programı hazırlayan ve sunan kişi şef veya gastronomi alanında bilgili biridir.
Bu tür de kendi içerisinde de ikiye ayrılır: Birincisi şefin programın sunucusu olduğu ve konuğunu ağırladığı sohbet ve müzik içeriği de olan programlar. İkincisi ise programı hazırlayan ve sunan kişinin gastronomi konusunda bilgili, tanınan bir kişi olduğu ve yemek tariflerini paylaşmak üzere şef veya ev kadınlarını ağırladığı programlardır. Mehmet Özer’in hem şef olarak hem de programın sunucusu olarak konuk ağırladığı “Mehmet Özer’le Mutfakta” programı bu türe bir örnektir.