GASTRONOMİ VE MEDYA

Kitle iletişiminin ne zaman başladığı sorusuna verilen cevap, genellikle 15. yüzyılda Batı Avrupa’da hareketli metal harflerle baskı yapıldığı tarihlerdir. Birçok araştırmacı, kitle iletişiminin doğuşunu matbaanın bulunuşuyla tarihlendirir. Ancak, günümüz medyasına uzanan kitle iletişim süreci insanların vahşi doğaya karşı verdikleri yaşam mücadelesi sırasında birbirleriyle işbirliği yapabilmek için birtakım jest, mimik, işaret ve daha sonra da dil geliştirmeleri ile başlamaktadır.

Tarihsel bir süreç olarak ele alındığı zaman başlıca şu beş aşamanın evrimsel süreci kitle iletişimi olgusunu ortaya çıkarmıştır (De Fleur ve Ball-Rokeach: 1975: 7-11). 1. İşaretlerle iletişim / sözsüz iletişim, 2. Dilin gelişimi ve konuşarak iletişim / sözlü iletişim, 3. Yazının icadı ve yazılı iletişim, 4. Baskı makinesinin icadı ve basılı materyaller ile iletişim, 5. Kitle iletişim araçlarının gelişmesi ve kitle iletişimi.

Kitle medyası denildiğinde kitlesel düzeyde yayıncılık yapılabilen iletişim araçları akla gelmektedir. Kitle medyasının ilk örneklerini de yazılı kitle iletişim araçları oluşturmaktadır. Yazılı kitle iletişim araçları öncelikli olarak gazete, dergi ve kitaptır. Bu araçların en önemli özelliği ise basılı olmalarıdır. Basılı olmaları bu iletişim materyallerinin okuyucuları tarafından kolayca taşınabilme ve saklanabilme avantajı sunmaktadır. Bu iletişim araçları için “yazı” temel mesaj aktarım aracıdır.

19. yüzyıl gazetenin ve gazeteciliğin gelişmesi ve kurumsallaşması bakımından önemli bir tarihtir. Birçok köklü değişikliğin yaşandığı bu yüzyılda özellikle sanayi devriminin başlaması gazeteciliğe damga vurmuştur.

Türkiye’de kitle medyası incelenirken, ana hatlarıyla matbaanın 1729, gazetenin 1831, kamu yayıncılığı açısından radyonun 1927 ve televizyonun da 1968 yılında başladığı görülmektedir.

Türkiye’de kitle medyası incelenirken, ana hatlarıyla matbaanın 1729, gazetenin 1831, kamu yayıncılığı açısından radyonun 1927 ve televizyonun da 1968 yılında başladığı görülmektedir.

Ünitenin konusu itibariyle gastronomi konulu ilk kitaplardan söz etmek gerekirse; ilk Türk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhin (Aşçıların Sığınağı), İstanbul’da taşbaskısıyla (lito) 1844 yılında basılmışır.

Ünitenin konusu itibariyle gastronomi konulu ilk kitaplardan söz etmek gerekirse; ilk Türk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhin (Aşçıların Sığınağı), İstanbul’da taşbaskısıyla (lito) 1844 yılında basılmışır. Kitabın yazarı Mehmet Kamil, II. Mahmut tarafından açılmış, Batılı anlamda ilk tıp fakültesi olan Mekteb-i Tıbbıye-i Adliye-i Şahane hocalarındandır.

Diyojen, 1870 de çıkarılan gazetenin sahibi Teodor Kasap başyazarı ise Âli Bey’dir.

İlk Türkçe mizah dergisidir.

Milliyet gazetesi, 27 Kasım 1996’da, içeriğinin tamamını ilk olarak Internet ortamına taşıyan gazetedir. Türkiye’de içeriğini Internet’e taşıyan ilk yayın ise Temmuz 1995’te Aktüel Dergisi olmuştur.

Modern kitle iletişim araçlarının doğuşu ile birlikte artık insanların ileti, olgu ve değerleri birbirleriyle yüz yüze gelmeden ve doğrudan karşılıklı etkile- şime girmeden paylaşabildikleri bu süreç, özünde genel iletişim sürecinin unsurlarını barındırmakta- dır. Bu unsurlar; kaynak, kod, kanal (araç), mesaj (ileti), hedef (alıcı) ve geri beslemedir (yansıma).

Modern anlamda gazeteciliğin kökenleri düzenli bir biçimde haftalık yayımlanan haber gazetelerinin ortaya çıkışı 17. yüzyılın başlarında karşımıza çıkar. Aynı zamanda ilk yazılı basın denemeleri olan bu araçlar geleneksel gazeteciliğin de başlangıcı sayılmaktadır.

İlk Türk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhin (Aşçıların Sığınağı), İstanbul’da taşbaskısıyla (lito) 1844 yılında basılmışır. Kitabın yazarı Mehmet Kamil, II. Mahmut tarafından açılmış, Batılı anlamda ilk tıp fakültesi olan Mekteb-i Tıbbıye-i Adliye-i Şahane hocalarındandır.

Fahriye Nedim’in 1933 yılında İnkilap Kitaphanesi’nden çıkan Alaturka ve Alafranga Mükkemmel Yemek ve Tatlı Kitabı, geleneksel Türk mutfağı (alaturka) ile Batı (alafranga) mutfağından yemek tariflerinin yanında, alafranga sofra düzeninin nasıl olması gerektiği gibi bilgiler de içermektedir.

1860 yılında Türkiye’de özel sermaye ile kurulan ilk gazete olarak kabul edilen Tercüman-ı Ahval gazetesi Şinasi ve Agâh Efendi tarafından çıkarılmıştır.

İlk siyasi makaleleri sütunlarına koyarak fikir gazeteciliği dönemini başlatan Tercüman-ı Ahval’dir. Bunu devam ettiren ve eleştirel gazeteciliğin Türkiye’de öncülüğünü yapan gazete de Tasvir-i Efkar’dır.

Siyasi, askeri, ekonomik her türlü iktidar odaklarından gelebilecek baskı ve sansür gibi tehditler, basının toplumsal işlevlerini yerine getirebilmesinin önündeki engelleri oluşturur. Bu açıdan gazetelerden beklenen toplumsal işlevleri şöyle sıralamak mümkündür.

Gazete, kamu ihtiyacını, kamu yararına uygun bir biçimde kamuoyuna ve yöneticilere duyuran basılı habercilik araçlarıdır. Haber verme, önemli bir kamusal hizmet aracıdır.

Gazeteler aynı zamanda yöneticilerin kamuihtiyaçlarını karşılamak amacıyla aldıkları tedbirleri vatandaşlara zamanında ulaştırılmasını sağlarlar. Bu açıdan, yöneticiler için de yardımcı bir araç olarak kamusal bir hizmet görmektedir.

Güncel sorunlara ilişkin kamusal tartışmaplatformudur. Bu tartışma süreci hem siyasal katılımı destekler hem de modern demokrasilerin önemli unsurlarından kamuoyunun oluşmasını sağlar.

Toplumsal eğitim ve bilinçlendirme faaliyetlerinde kullanılır.

Aynı zamanda bireysel ve kitlesel hoş vakitgeçirmeyi sağlayan eğlence aracıdır.

Yaşadığınız ülkede ve tüm dünyada mey- dana gelen olayları okuyuculara aktarır. Bireylerin, yakın ve uzak çevrelerindeki toplum(ların) gündeminden haberdar olmalarını sağlayarak toplumsallaşmalarına aracılık eder.

Türkiye’de doğrudan yemek dergisi olarak kabul edilmese de dönemin yemek kültüründeki değişimi yansıtması açısından bu dergilerin öncüsü diyebileceğimiz Aile dergisi 1947 yılında Yapı Kredi Bankası tarafından yayınlanmaya başlanmıştır. Farklı konularla çok zengin bir içeriğe sahip olan derginin beslenmeye ayırdığı sayfalarda, döneminin siyasi atmosferini de yansıtacak şekilde, Amerikan yaşam tarzının benimsendiği yazılarla Amerikan beslenme kültürü aktarılmaktadır. Bununla birlikte o dönemin önemli edebiyatçılarının da yazılar yazdığı Aile dergisi yayınlandığı dönemde toplumsal düşünce yapısını biçimlendiren önemli bir dergi olarak kabul edilmektedir. Dergi, Vedat Nedim Tör editörlüğünde hazırlanmaktadır.

Türk basınında yayınlanan ilk kadın dergisi 1869 yılında Terakki gazetesinin 48 sayı çıkardığı Terakki-i Mukedderat ekidir. Dergide kadınların eğitimi üzerine yazılar yer alırken, dergiye gönderdikleri okuyucu mektuplarına da yer verilmektedir.

Yemek kültürü yazarlığı açısından “ideal” bir tarifte bulunması gereken unsurları şöyle sıralamak mümkündür: Yemeğin; nerede, ne amaçla (bayram, kutlama, kıtlık vb.) ne zaman (yemeğin hangi toplumsal olaylara eşlik ettiği), nasıl (kullanılan malzemeler, aletler, pişirme teknikleri), kim(ler) tarafından yapıldığı ve kimlerle paylaşıldığı gibi bilgileri de aktarması yerinde olacaktır.