GASTRONOMİ VE MEDYA - Deneme Sınavı - 2

Arkeolojide uygulanan yeni yöntemlerle bitki ve tohumların, Paleolitik dönemde paleobotanik bilimi tarafından incelenmesi, insanoğlunun tarihinde bir devrim yaratmıştır.

Yemeğin siyasete ilişkin kullanımı uluslararası ilişkiler de mevcuttur.
Yemek siyasetinin ilk örneklerinin Roma’ya dayandığı bilinmektedir.
Yemek eski dönemlerde siyasi, uluslararası toplantılar
ve davetlerde gücün simgesi olmuştur. Tarihte Roma ve Bizans’ın
şatafatlı sofraları özellikle donatılmış ve gücün göstergesi olarak
kullanılmıştır.

Gastronominin literatüre dahil edilmesi ile Avrupa’da restoran olgusunun keşfi ve evin dışında yemek yenilebilecek alanların varlığı toplumda Aşçılık mesleğin gelişmesine yol açmıştır.

Dünyanın yanı sıra Türkiye’de de gastronominin dergi ve gazetelerde dışarıda yeme ve sosyo-kültürel yönüyle ele alınması 1900’lerde yaşanmıştır. 1870 yılından itibaren sekiz yıl boyunca yayınlanan “Şehir Mektupları”,Gazetelerdeki ilk örneğini oluşturmaktadır.

Kitle iletişim aralarında duygu ve düşünce birliği olmayan
topluluğa iletilen mesajlardır. Amaç ise bu topluluk arasında bir duygu ve düşünce birliği yaratmaktır. Günümüz kitle iletişim araçları: radyo, televizyon, sinema, Internet vb.

Kitle İletişimin evrensel anlamda sağladığı işlev: Tüm dünyadaki olay ve olgulara ilişkin sosyo-kültürel, ekonomik ve politik bilgi aktarmasıyla eğitim işlevidir.

Görsel ve işitsel bir kitle iletişim aracı olan televizyon, gastronominin ağırlıklı olarak tarif ve eğlence kısmıyla ilgilenmeyi tercih etmektedirler.
Televizyon yayınının ulaşım hızı, sayısı ve hedef kitlesi basılı yayınlara göre daha geniş olduğundan gastronominin ilgi çekebilecek tüm yönleri televizyon programlarına içerik sağlamaktadır.

Yemek kültürü yazarlığının unsurlarında doğrudan unsurlar tariflerin aktarılmasını içerir (malzemeler, araçlar, teknikler vb.). Dolaylı unsurlar ise yemeğin anavatanı, amacı, kim tarafından yapıldığı, eşlik ettiği toplumsal olaylar gibi ardalan bilgilerini kapsamaktadır.

Yazılı medyada yemek kültürü yazarlığı, artık toplumsal hayatın içinde temel bir insani ihtiyacı karşılamaktan fazlasına evrilmiştir. Amaç, sadece mideleri değil aynı zamanda zihinleri doyurmak olmuştur. Özellikle toplumların refah seviyesi yükseldikçe daha iyi ve keyifli bir yaşam sürmek insanlar için erişilmesi gereken amaçlardan biri haline gelmektedir ve bu çerçevede moda, popüler mekanlar, yeni açılan restoranlar gibi geniş yelpazedeki içeriklere yer verilmektedir.

İdeal yemek tarifinde bulunan unsurlardan yemeğin nerede, ne amaçla, ne zaman, nasıl, kim tarafından yapıldığı ve kimlerle paylaşıldığı gibi bilgilerin aktarılması gerekir. Yemeğin ne zaman yapıldığı, bu yemeğin hangi toplumsal olaylara eşlik ettiği ile ilişkilidir).

Herhangi bir gazetenin İnternet yayını olmayan ilk bağımsız haber sitesi olan 'Xn', 1996 yılında sanal serüvenine başlamış ancak 1999 yılında sonlandırmıştır.

Modern televizyonun mucidi ise Rus asıllı Amerika Birleşik Devleti vatandaşı, elektrik mühendisi Vladmir Kosma Zyvorki’dir. 1923 yılında televizyon kamerasının en önemli parçası olan ve resim tarama yöntemini tümüyle elektronik hale getiren ikonoskopu buldu. 1924 yılında buluşunun patentini aldı, bu buluşla televizyon sisteminin tümüyle elektronik olarak oluşturulması da olanklı hale geldi. İlk televizyon gösterimini ise 1925 yılında John L. Baird kendi buluşu olan televizyon aygıtı ile İngiltere’de halka açık olarak gerçekleştirdi

Televizyonun insan hayatındaki yerini belli
başlıklar altında toplarsak;
İletişim Aracı Olarak Televizyon
• Küresel bir iletişim aracıdır.
• Yayınlanan programlar aracılığıyla dünyayı
yönlendirmektedir.
• Yayınlanan programlarla dünyanın herhangi
bir yerinde bulunan insanların belki de
hiçbir zaman göremeyecekleri, doğal çevre,
kültürel varlıklar, yemek kültürü, tarihi ve
turistik yerler evlerin içine kadar girebilmektedir.
• Dünyanın herhangi bir yerindeki olaylardan
anında haberdar olmayı sağlar.
Kültür Aracı Olarak Televizyon
• Yayınlanan programlarla insanların kültürleri
tanımasına yardımcı olur.
• İnsanların kültürlenme sürecinde önemli
bir yeri vardır.
• Evrensel kültür değerlerinin oluşmasında
etkilidir.
• Kültürel yozlaşmada etkili bir faktördür.
Eğitim Aracı Olarak Televizyon
• Yayınlanan programlarla televizyon bir eğitim
aracı olarak değerlendirilebilir.
• Toplumsal değerlerin oluşmasında ve yaygınlaşmasında
etkilidir.
• Açık öğretim programları ile eğitim olanağı
sınırlı kişileri her seviyede eğitim almasına
olanak sağlar.
• Çocuk programları ile çocukların yetiştirilmesinde
göz ardı edilemez bir etkiye sahiptir.
Tüketim Unsuru Olarak Televizyon
• Yayınlanan reklamlar aracılığıyla insanlar
tüketime yönlendirilmektedir.
• İnsanlarda kalite, fiyat ve marka algısı oluşturulmaktadır.

• Piyasadaki mal ve hizmetlerden haberdar
olmayı sağlamaktadır.

* Yayınlanan programlarda kullanılan ürünler
toplumsal statü göstergesi olarak algılanmakta,
izleyenlerde bu ürünlere sahip olma
isteği uyandırmaktadır.

Buna göre doğru cevap : C şıkkıdır.

Bu dönemin en tanınan şeflerinden biri olan Emeril Lagasse televizyon ekranıyla ilk olarak şeflerin tanıtıldığı “Muhteşem Şefler” adlı programın bir bölümünde yer alarak tanışmıştır. 1993 yılından itibaren Food Network kanalında “ The Essence of Emeril” adlı programı yapmaya başlamıştır. Ardından 1997 yılında “ Emeril Live”, programına da başlamıştır. Food Network kanalında değişik adlarla 2000’den fazla televizyon programı bölümü yapmıştır. 1998 yılında ABC kanalında yayınlanan “Günaydın Amerika” adlı programın yemek bölümünde yer almaya başlamıştır.

Türkiye’de gastronomi konulu televizyon programlarının ekranlarda yer alması Modern dönemin başına denk gelir. Yayınlanan ilk program Gülriz Sururi’nin sunduğu 1993 yılında yayınlanmaya başlayan “A La Luna” adlı programdır.

Nursel’in Mutfağı programı hazırlayan ve sunan kişinin gastronomi konusunda bilgili, tanınan bir kişi olduğu ve yemek tariflerini paylaşmak üzere şef veya ev kadınlarını ağırladığı programlar türüne örnek olarak gösterilebilir.

Gezi programları içerisinde yerel lezzetlere yer verilen programlara verilebilecek en eski örnek 1980’lerin başından bu yana devam eden, Nuray Yılmaz tarafından yapımcılığı ve sunuculuğu yapılan “Gezelim Görelim” programıdır.

Derya Baykal, tiyatro kökenli bir televizyon sunucusudur. Derya Gibi, Derya’nın Dünyası ve en son Deryalı Günler adlı programlarıyla izleyici karşısında olmaya devam etmektedir. Deryalı Günler adlı program hafta içi hergün gündüz kuşağında yayınlanmaktadır. Sloganı, “Hayat, üretmektir” olan program kadının elini attığı her alanda tüketimi değil, üretimi özendirmek için programda; el işleri, pratik ve ekonomik yemek tarifleri, dekorasyon önerileri, çiçek bakımıyla ilgili ipuçları, ünlü şeflerden gösterişli menüler hazırlamanın püf noktaları ve sağlıklı ve lezzetli yemekler hazırlama yöntemleri canlı yayında izleyiciyle paylaşılmaktadır. Kolay temin edilebilecek, ucuz malzemelerle değerli eşyalar ve lezzetli yemekler yapmanın basit tariflerini vererek izleyiciye tasarruf bilinci aşılamak ve izleyenlerin kendi potansiyellerini keşfetmeleri amaçlanmaktadır.

Mehmet Yaşin’in hazırlayıp sunduğu “Yol Üstü Lezzet Durakları” programı haftada bir yayınlanmaktadır. Yemeğin orijini hangi il ve bölge ise oraya gidilip yemekler tanıtılmakta, programda aynı zamanda aşçılardan yemek tarifleri alınıp, püf noktaları anlatılmaktadır.

Enformasyon İşlevi: Televizyon sayesinde izleyiciler, dünyada olup bitenler hakkında bilgi edinmekte, böylece dünyanın coğrafi, toplumsal, kültürel ve politik haritasını çıkarmaktadırlar. Bu işlev sayesinde televizyon, izleyicilerde dünyaya ilişkin belli bir bakış açısı oluşturmaktadır. Yapılan pek çok araştırma toplumun en önemli ve yaygın bilgilenme aracının televizyon olduğunu göstermektedir.