FOTOGRAMETRİ

* 1783’de Montgolfier’in balon ile uçmayı başarmasından sonra 1855’de karikatürist, fotoğrafçı Gaspard Felix Tournachon (Nadar) balon kullanarak ilk hava fotoğrafını çekmiştir.

*Joseph Nicephore Niépce 1827 yılında 8 saatlik bir pozlama süresi sonunda
bilinen ilk görüntüyü elde etmiştir. 

* Charles Wheatstone, 1838 yılında binoküler görmeyi tanımladı ve stereoskobu
icat etti.

*Fotoğraf kelimesi John Hershel tarafından 1839 yılında kullanılmıştır.

*1841’de Fox Talbot “Calotype “ adını verdiği yöntemle negatif görüntüden çok sayıda pozitif görüntü elde etti.

Klasik Fotogrametri Dönemi
II. Dünya Savaşı sonrası, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin, gereksinim duydukları seri haritalar fotogrametri yöntemi ile üretilmeye başlanmıştır. Arazisi düz olan ülkelerde tek resim değerlendirmesi -fotoplan üretimi- önem kazanırken, hemen hemen tüm ülkelerde çizgi-harita üretimi için rakipsiz bir harita üretimi yöntemi olarak analog stereo değerlendirme yöntemi kabul edilmiştir. Bu üretim sistemiyle çalışmalar bugün de sürmektedir. Mevcut haritalar bu hava fotogrametri yöntemi ile üretilmiştir. 1948’de Harry Kelsh fotogrametrik harita yapımı için kendi ismini verdiği çiziciyi tasarladı. 1957’de sayısal fotogrametrinin öncülerinden Gilbert Louis Hobrough Kelsh çizicisi üzerinde görüntü korelasyonu kavramını gösterdi. 1964’de Carl Zeiss tarafından yeni stereometrik kameralar geliştirildi. 1970’lerde, Uki Helava tarafından 1957’de ilk kez kullanılan analitik stereo değerlendirme aletleri yaygınlaşmaya başladı.

• Yakın Resim Fotogrametrisi: Nesne-kamera uzaklığı en çok 300 m olan bir
fotogrametri tekniğidir.

Değerlendirme Yöntemine Göre; 

• Grafik (Plançete) Fotogrametri

• Analog Fotogrametri

• Analitik Fotogrametri

• Sayısal (Digital) Fotogrametri

Ortofotografi: Çizgi harita ile aynı geometrik doğruluğa sahip foto haritaların üretimi ile ilgilenen fotogrametri.

Klasik fotogrametrik harita üretim süreci; Arazi çalışmaları, Fotoğraf çekimi, Fotogrametrik çalışmalar ve Arazi bütünlemesinden oluşur.

Etüd-Proje
Yol geçki çalışmalarında, baraj yerlerinin saptanmasında, çok sayıda seçenek üzerinde çalışılabildiği için isabetli seçimler yapılabilmekte ve optimum kararlar verilebilmektedir. Ayrıntılı proje çalışmalarında kullanılmaktadır.

Fotogrametriyi, kullanılan kameranın durumuna göre, ölçülecek nesnenin uzaklığına göre, edinilecek bilgi türüne, değerlendirme yöntemine ve uygulama alanlarına göre sınıflandırmak mümkündür.

Resim Çekilen Yerin Konumuna Göre

Değerlendirmede Kullanılan Resim Sayısına Göre

Değerlendirme Yöntemine Göre

Uygulama Alanlarına Göre

Obje Büyüklüğüne Göre

Analog Fotogrametri (1900-1980): Optik ve/veya optik mekanik değerlendirme aletlerinde stereo olarak çekilmiş fotoğraflar kullanılarak objenin üç boyutlu modelinin stereoskopi yoluyla tekrar elde edilmesi ve objenin çizimsel yollarla değerlendirildiği fotogrametri tekniğidir.

Klasik fotogrametrik harita üretim süreci etkinlikleri:
1. Harita yapılacak alanda, belirli sıklıkta noktalar tesis edilir. Fotoğraf çekiminden kısa bir süre önce bu noktaların, fotoğrafta görülecek biçimde hava işaretleri yapılır. Bu noktaların bir kısmına ya da tamamına koordinat verebilmek için gerekli ölçmeler yapılır. Böylece, bu çalışmalar sırasında fotoğraflarda görülebilen kontrol noktalarının X, Y, Z koordinatları bulunmuş olur.
2. Yapılacak bir uçuş planına göre, hava işaretlerinin tamamlanmasından hemen sonra, uçaktaki özel bir kamera ile harita alanının fotoğrafları çekilir. Filmlerin banyoları yapılır ve bu filmlerden, üzerinde ölçüler yapılacak diyapozitif fotoğraflar basılır.
3. Fotogrametri aletlerinde koordinatı bilinen/bilinmeyen tüm hava işaretli noktaların koordinatları ölçülür ve bir dizi hesaplamadan sonra koordinatları bilinmeyen noktaların da koordinatları bulunur. Bu noktaların koordinatları yardımı ile ve stereodeğerlendirme aletinde arazinin üç boyutlu, küçültülmüş ve geometrik olarak tam benzeri bir stereomodel oluşturulur. Bu modelden haritanın amacı ve ölçeği ile ilgili ve gerekli olan ayrıntılar ve eş yükselti eğrileri çizilir.
4. İlk çizimler araziye götürülerek, arazi ekiplerince çizilemeyen kısımlar varsa tamamlanır. Yer, semt, yol adları ve diğer sözel bilgiler eklenir. Genel bir denetlemeyi de içeren bu çalışma sonunda orijinal bir harita elde edilir. Daha sonra kartoğrafik işlemlerle, baskı söz konusu ise, baskı kalıpları hazırlanır.