FOTOGRAMETRİ - Deneme Sınavı - 6

Analog ve analitik fotogrametri döneminde üretilen kağıt altlıklara basılan ürünler günümüzde de kullanılmaktadır. Fotogrametrik yöntemle üretilen ürünler farklı form ve formatta üretilmektedir. Günümüzde yaygın olarak üretilen fotogrametrik ürünler genel olarak aşağıdaki şekilde ifade edilebilir.
• Coğrafi veriler,
• Sayısal arazi modeli,
• Sayısal yükseklik modeli,
• Vektörel haritalar,
• Ortofoto,
• 3 boyutlu modeller.

Ortofoto ürün türlerinden biri de ortofotoğraftır (orto-foto): Eğiklik ve diferansiyel alanlarda yükseklik etkileri giderilmiş
ve ölçeklendirilmiş, bir haritanın geometrik niteliklerine sahip bir fotoğraftır.

Ortofoto ürün türlerinden biri de Ortofoto Mozaiktir: Birden fazla ortofotonun bir araya getirilmesi ile elde edilen tek bir birleşik görüntüdür.

Üretilen ortofotonun geometrik doğruluğu;
• Dış yöneltme elemanlarının doğruluğuna,
• Sayısal arazi modelinin doğruluğuna,
• Fotoğraf ve piksel koordinat sistemleri arasındaki dönüşüme, bağlıdır.

Ortofotonun görüntü kalitesi ise güneş ışığı eğim açısı, kullanılan kamera, filmin ayırma gücü (sayısal kameralarda çözünürlük), çekimde kullanılan filtreye, diyafram ve poz süreleri gibi etkenlere bağlıdır.

Topoğrafik haritalar üzerinde, yeryüzünde bulunan tüm unsurlar kendilerine özgü simgelerle işaretlenmişlerdir. Topografik haritalar, haritası oldukları bölgelerde bulunan yapay ve doğal objeleri, (binalar, köprüler, yollar, akarsu ve durgun su objeleri, bitki örtüsü ve arazi engebesini) kartografik işaretlerle göstererek bilgi veren ürünlerdir. Akarsu ve durgun su objesi kavramı, dereler, çaylar, nehirler, kanallar, göller, baraj gölleri ve denizleri kapsamaktadır.

Bir kentin tümünün ya da bir bölümünün, nüfus yoğunluğu, açık alanlar, okullar, anayollar, dolaşım yoğunluğu gibi koşul ve özelliklerini gösteren haritalardır.

Ortofoto ürün türlerinden biri de ortofoto haritadır: Çizgi haritalar gibi belirli bir pafta bölümleme sistemine göre üretilmiş,
koordinat çizgileri, yer isimleri vb. kartoğrafik bilgiler eklenmiş ortofotodur.

Yeryüzü topoğrafyasını en sade ve çıplak şekilde X, Y ve Z yükseklik de¤eriyle üç boyutlu olarak ifade eden model olarak tanımlanabilir.

SAM (sayısal arazi modeli) arazi yüzeyinin belirgin topografik özelliklerinin ve arazinin gerçek şeklinin daha iyi biçimde sayısal olarak sunulmuş biçimidir.

Sayısal fotogrametrik değerlendirme iş akışı, stereo değerlendirme aşamaları aşağıdaki gibidir;
• İç yöneltme
• Fotogrametrik Nirengi
• Ölçme
• Nokta Esleme
• Blok Dengeleme
• Dıs Yöneltme
• Epipolar Görüntü Olusturma
• Konum Ayrıntıları
• Yükseklik Bilgileri
• 3 Boyutlu Görüş

Sayısal fotoğrafı kullanmanın çeşitli üstünlükleri vardır. Bu üstünlükler aşağıdaki gibi sıralanabilir.
• Görüntüler doğrudan bilgisayarda görüntülenebilir ve ölçülebilir.
• Görüntüde iyileştirme yapılarak resim kalitesi artırılabilir.
• Uygulamalar gerçek zamanlı olarak yapılabilir.
• Sayısal görüntü işleme teknikleri kullanılarak fotogrametrik ölçme ve değerlendirme işlemleri otomatik yapılabilir.

Bir pikselin radyometrik ve geometrik olmak üzere iki temel özelliği söz konusudur. Radyometrik özelliği, pikselin algılandığı elekromanyetik spektrumdaki gri değeri ile tanımlanır. Geometrik özelliği ise görüntü matrisinde sahip olduğu matris koordinatları ile tanımlanır.

Pikselin algılandığı elektromanyetik spektrumdaki gri değer aralığı radyometrik çözünürlüğü göstermektedir.

Radyometrik çözünürlük, bilgisayar ortamında ve ikili sayı sisteminde bit cinsinden tanımlanır. 8 bit olarak kaydedilen siyah/beyaz bir görüntüde gri değer aralığı 28=256’dır. Diğer bir ifade ile görüntüde siyahın gri değeri 0 beyazın gri değeri 255 olmak üzere 256 farklı gri seviye vardır.

Bir görüntüyü oluşturan piksellerin o görüntü içinde hangi sıklıkla geçtiğini veren istatistiksel bilgiye histogram denir. Diğer bir deyişle histogram, görüntüdeki piksellerin gri değerlerine dağılımının grafik gösterimidir.

b=1 ise görüntü sadece 0 ve 1’lerden oluşur ve buna ikili görüntü (Binary image) denir.

Görüntü piramitleri pek çok amaç için kullanılır. Örneğin; veri sıkıştırma, görüntü eşleme, Sayısal Yükseklik Modeli (SYM)
oluşturma.

Sayısal görüntü eşleme, en azından kısmen aynı manzarayı içeren iki veya daha fazla sayısal görüntüden elde edilen temel elemanlar arasındaki ilişkinin otomatik olarak kurulmasıdır. Temel elemanlar, görüntülerden çıkarılan detaylar veya gri
değer pencereleri olabilir.

İlişkisel eşleme, görüntülerin sembolik tanımlarını karşılaştırır ve bir maliyet fonksiyonuyla benzerlikleri ölçer. Sembolik tanımlar gri değerlere veya türetilmiş detaylara başvurur.