FOTOĞRAFIN KULLANIM ALANLARI

Fotoğrafçı sıralananlar içerisinden I, II ve IV numaralı konularda yetki sahibidir. Diğer bir deyişle, I. Fotoğrafın kamuya sunulup sunulmayacağına, II. Kamuya ne zaman ve nasıl sunulacağına, IV.Kamuya, kendi adı veya takma adı ile mi yoksa adsız olarak mı sunulacağına karar verebilir.

III. numara ile verilen "Kamuya hangi büyüklük ve ölçülerde sunulacağına" konusu sayfa sekreteri ya da tasarımcısının uygulama alanında yer almaktadır. Bu konularda fotoğrafçı talepte bulunabilir ancak son karar yazı işleri ve sayfa tasarımcısının olacaktır.

D seçeneğinde yer alan, "Adın belirlenmesi hakkı", eser ile ilgili manevi haklar arasında yer almaktadır. Doğru yanıt D seneçeğidir. Diğer seçeneklerde yer alan haklar, eser ile ilgili mali hakları oluşturmaktadır.

“Tam yargı davası“ bir idari dava türü olup, konu ile ilgisi yoktur. Doğru yanıt E seçeneğidir. 

Diğer seçeneklerin hepsi, telif haklarının ihlali halinde açılabilecek olan hukuk davaları arasında yer alır.

Eser üzerindeki mali hakların kullanım hakkını devreden anlaşmalara kanun lafzında ruhsat uygulamada lisans denilmektedir. Fotoğraf sahibi, münhasır (inhisari) olmayan ve münhasır olan olmak üzere iki tür lisans (kullanım) sözleşmesi yapabilir.

Fikrî mülkiyet hukuku açısından, fikrî ürünler soyuttur; maddi varlıkları yoktur. Fikrî ürünler dış dünyaya, bir çizgi, şekil, renk kompozisyonu, güzel sesler, tınılar bir şiir, bir roman olarak yansırlar. Bu bağlamda üzerinde somutlaştığı eşya’dan da farklı bir varlığa sahiptirler. Fotoğraf da basılı olduğu veya ekrana yansıdığı şekliyle değil, bir düşünce ürünü olarak değer kazanır. Fotoğraf üzerinde başka birisi tarafından değişiklik yapılması ve kendi ürünü gibi hak iddia etmesi ise başlı başına suçtur. Fotoğrafın maddi varlığı, mülkiyet hukuku dışındadır. Asıl olan fotoğrafın üretim sürecinde, hemen her sanat eserinde olduğu gibi akıl, düşünce ve duygu eşliğinde üretilmesidir. Doğru yanıt B seçeneğinde verilmiştir.

Fikrî mülkiyet hukuku, hukukun diğer dallarından kendine özgü
nitelikleriyle ayrılır. Bu hukuk dalının koruması kapsamındaki fikrî ürünler üzerindeki
haklar, maddi mülkiyet haklarından çeşitli açılardan farklıdırlar. Fotoğraf veya başka bir sanat dalı üzerindeki bir yapıt, sonuçta maddi bir varlığa dönüşür. Bu baskı, sergileme ve benzeri somut şekillerde olabileceği gibi, sayısal ortamda da maddi bir ürün olarak sergilenebilir. Fikrî ürünün bir madde üzerinde somutlaşması ise onun soyut olduğu gerçeğini ortadan kaldırmaz. Bu nedenle "fikrî mülkiyet hukuku" diğer hukuk dallarından ayrı olarak ele alınır. Doğru yanıt D seçeneğinde verilmiştir.

Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa göre eser sahibi, eseri meydana getiren kişidir. Bu yaratma gerçeği ilkesine göre her fotoğraf çeken, çektiği fotoğraf üzerinde telif hakkına sahiptir. Eserin meydana getirilmesi telif hakkının doğumu için yeterlidir. Fotoğraf eserlerinin sahibi kural olarak fotoğrafı çeken kişidir ama fotoğrafçı aynı zamanda (bir anlaşmazlık durumunda) fotoğrafın özgünlüğü konusunda yeterli kanıt sunmalıdır. Örneğin, fotoğraf tam özgün boyutunda ve özellik bilgileri o kişiye ait olmalıdır. Fotoğrafın çekim bilgilerinde yer alan fotoğraf makinesi verileri de hak sahibinin elindeki makineyle örtüşmelidir. Fotoğrafın özgünlüğü kanıtlandığında, eser sahibi telif hakkından yararlanabilir. Doğru yanıt A seçeneğinde verilmiştir.

Doğrudan hukuki bir yaptırıma bağlı olmasa da, bir fotoğrafın çok sayıda basılarak değerinin düşmesini önleme amaçlı bir sistem geliştirilmiştir. Kısaca "edisyon" olarak bilinen bu sistemde, bir fotoğraf eserinin kaç adet ve hangi boyutta, hangi değerlerde üretileceği ya da üretildiği belirtir. Böylece sanatta bilinen "biriciklik" kavramıyla aynı olmasa da yakın bir uygulama getirilmiş olur. Fotoğrafın sanat değeri artar ve koleksiyon özelliği kazanmış olur. Fotoğrafın üreticisine yani sanatçıya ait tek bir baskı dışında az sayıda basılan fotoğraflar numaralanır ve galeri veya sanatçı daha fazla basılmaması konusunu hukuki bir bağlayıcılığa gerek kalmadan kabul etmiş olurlar. Doğru yanıt E seçeneğinde verilmiştir.

Sertifika, bir fotoğraf eserinin edisyonunu, sanatçısını, baskı tekniğini ve yılını belirleyen belgedir. Bu belge bir tür etiket şeklinde hazırlanarak eserin arka yüzüne yapıştırılır. Üzerinde sanatçının adı, soyadı, imzası yer alır. Ayrıca eser hakkında bilgiler (adı, çekim yer ve zamanı), baskının türü, kağıdın yapısı ve son olarak edisyon sayısı bulunur. Sorudaki örneğe göre, fotoğraf 5 edisyondur ve eldeki kopya ilk edisyondur. Doğru yanıt C seçeneğinde verilmiştir.