Telif Hakları ve Fotoğrafın Güncel Sanat Ortamında Kullanımı

Bir toplumda yürürlükte bulunan hukuk kurallarının tümünü ifade eden bir terimdir.

Hem fikir ve sanat eserleri (copyrights) üzerindeki hakları, hem de sınaî mülkiyet haklarını kapsar.

Fikrî hak, kişinin fikrî ürünler üzerinde hukukça korunan tekel yetkilerinden oluşur.

Sınaî haklar, fikir ve sanat eserleri dışında kalan fikrî ürünler üzerindeki haklardır.

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) ile korunan eserler üzerinde sahip olunan haklara denir.

Bir hakkın ülke sınırları içinde, o ülkenin yasaları çerçevesinde korunmasıdır.

FSEK’te öngörülen ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanat ve sinema eserleri gibi eser türlerinden biri olmalıdır (objektif şart) ve sahibinin (yaratıcısının) özelliğini taşımalıdır (sübjektif şart).

Örneği olmayan, lâtif, güzel, nadide güzellik ölçülerine uyan, gönlü okşayan, beğenilen demektir. Bir fotoğrafın FSEK açısından güzel sanat eseri sayılabilmesi ve güzel sanat eseri olarak korumadan yararlanabilmesi için o fotoğrafın bediî vasfında olması; başka bir anlatımla estetik nitelikte olması gerekir.

Birden çok kişinin oluşturduğu eser, kısımlara ayrılabiliyorsa ortak eser sahipliği söz konusudur. FSEK’te sayılan eser gruplarından ya aynı gruba ait eserlerde bir araya getirilerek ya da ayrı ayrı gruplardan eserler bir araya getirilerek ortak eserler oluşturulabilir.

Birden çok kişinin meydana getirdiği ayrılmaz bir bütün oluşturan eserlerdir. Bu tür eserlerde eser sahibi, onu meydana getirenlerin birliği olan adi şirkettir. Eserle ilgili kararları bu birlik alabilir ancak birliği oluşturan her kişi, hak ihlallerine karşı tek başına hareket edebilir.

Eseri kamuya sunma hakkı, adın belirlenmesi hakkı, eserde değişiklik yapılmasını önleme hakkı, eserin aslına ulaşma hakkı, teşhir hakkı ve tahrip etmeyi önleme hakkıdır.

İşleme hakkı, çoğaltma hakkı, yayma hakkı, yayın ile (işaret, ses ve görüntü nakline yarayan araçlarla) umuma iletim hakkı, pay ve takip hakkıdır.

Eser sahibini tespit davası, tecavüzün tespiti davası, tecavüzün önlenmesi ve kaldırılması davası ile tazminat davalarıdır.

Eser üzerindeki mali hakların kullanım hakkını devreden anlaşmalara kanun lafzında ruhsat, uygulamada lisans denilmektedir.

İnsanların kişisel yaşamları belgelemeye yönelik fotoğrafları; kitap, dergi ve gazetelerde bir olay ya da durumu gösteren fotoğraflar ile görsel sanat eserlerini kopyalayan fotoğraflar.

Aynı çağda yer alanlardan, olanlardan, geçenlerden ya da yaşayanlardan her biridir.

Günümüz teknolojisi ve bakış açısıyla üretilmiş sanat yapıtlarının genel adıdır.

Çağdaş eser yaratmak demek güncel olanı, güncel bakış açısı ve farklı bir anlatım ile dile getirmeyi gerektirir. Esin kaynağı çok eski bir melodi, klasik bir resim veya sanat tarihine mal olmuş bir mimari yapı bile olsa onun anlatım şekli, bakış açısı ve duruşu günümüzü ve günceli kucaklarsa bu eser çağdaştır.

Latincedeki Curatus sözcüğü muhafaza,bakım anlamına gelmektedir. Bir müzede bütün ya da belli koleksiyonları düzenleme, koruma, sınıflandırma ve sergileme görevi yapan kişidir. Çağdaş sanat ortamında çağdaş sanatçılar keşfeden, koruyan, eserlerini sergileyen ve müzelere kazandıran kişidir.

Geleneğe karşı çıkan ve her çağda görülebilen bir olgu. Modern sanatın felsefesini açıklamak için kullanılır.

Modernizmin sonrası ya da ötesi anlamındadır. Resimde modernizme tepki olarak 1960'larda ortaya çıkan akımdır.

Bir fotoğraf eserinin kaç adet ve hangi boyutta, hangi değerlerde üretileceğini ya da üretildiğini belirtir.

Her edisyonlu eserde gizli olan bir bilgi Sanatçı Kopyası (Artist Proof) bilgisidir. 5
edisyon olarak satışa çıkan ve sergilen bir eser aslında 5 + 1 demektir. Yani satılan eserlerin haricinde 1 kopya (edisyon) da sanatçıya mutlaka kalır. Buna sanatçı kopyası denilmektedir.

Bir fotoğraf eserinin edisyonunu, sanatçısını, baskı tekniğini ve yılını belirleyen belgedir. Bu belge bir tür etiket şeklinde hazırlanarak eserin arka yüzüne yapıştırılır.

Henri-Cartiet Bresson, Josef Koudelka veya Man Ray gibi dünya fotoğraf sanat tarihine malolmuş büyük üstadların kendilerinin basmış oldukları ve genelde tek
kopya olan baskılara vintage ya da özgün baskılar denir.